Katalog

Karaman, yılda 1 milyon 100 bin ton bisküvi üretiyor NKARA (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye’deki bisküvi, gofret ve çikolatalı ürünler üretiminin 3’te1’ni elinde bulunduran Karaman, dünyanın çok sayıda ülkesine ihracat gerçekleştiren büyük bir sanayiye de ev sahipliği yapıyor. Karaman’da bulunan 14 bisküvi fabrikasının her biri günde 200 ton üretim gerçekleştiriyor. İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) hazırladığı Bisküvi Sektör Raporu’na göre çay saatlerinin vazgeçilmez lezzeti bisküvilerin üretiminde Karaman ilk sıralarda yer alıyor. Yöre insanının unlu mamullerdeki geleneksel tecrübesi sayesinde önceleri imalathane bazında üretimin yapıldığı il, bugün 1991 yılında dağılan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nden (SSCB) sonra bölgede kurulan yeni ülkeler dahil, dünyanın 80 ülkesine ihracat gerçekleştiriyor. Bununla birlikte raporda, Karaman’da yıllık bisküvi üretim kapasitesinin 1 milyon 100 bin ton dolayında olduğu ve ilde bulunan çok sayıda işletmenin uluslararası kalite standartlarında üretimi yakalayarak, ISO 9002 Kalite Belgesi'ni aldığına da vurgu yapılıyor. Raporda ayrıca 2005 yılı tahmini verilerine göre sadece Karaman’da, 300 milyon dolarlık bisküvi, gofret ve çikolatalı ürünlerin üretimi yapıldığı ve bu nedenden Karaman’nın Türkiye’deki bisküvi sektöründe öncü rol oynadığı kaydediliyor. Karaman'daki fabrikaların çoğunluğunun küçük ölçekli olduğu belirtilen çalışmada, iç piyasaya girişe kolaylık, yatırım teşvikleri ve yeni dış pazarlara ihracat yapma olanakları gibi nedenlerin ilde her geçen gün yeni fabrikaların kurulmasına aracılık ettiğine de işaret ediliyor. Öte yandan rapor, Türkiye bisküvi, gofret ve çikolatalı ürünler üretimine ve tüketimine ilişkin bilgiler de sunuyor. Buna göre sanayi temelinde bisküvi üretimine ilk kez 1924 yılında başlayan Türkiye’de, kişi başına düşen tüketiminin 3 ile 5 kilo arasında değiştiği, Avrupa ülkelerinde ise bu oranın 13 ile 15 kilo arasında olduğuna yer veriliyor. İç piyasada tüketicinin taleplerinin ya da bisküviye bir ihtiyaç yaratmanın öneminin de vurgulandığı raporda, bugün, ülkede bisküvi üretici firmaların, kapasite ve yapıları itibariyle, ortabüyük ölçekli modern kuruluşlar ile küçük ölçekli mahalli işletmeler olmak üzere 2 gruba ayrıldığı anlatılıyor. Raporda, birinci gruptaki firmaların ülkenin hemen hemen her yerine dağıtım kanallarının bulunduğu ve ihracatta etkili olmaya başlayan bu firmalarda, 500 ile bin 800 arasında personel çalıştığı kaydedilirken, küçük kuruluşların ise ucuz fiyat ve düşük kaliteyle çalıştığının altı çiziliyor. Her biri 500 kişiden daha az personel istihdam eden küçük ölçekli firmaların bazılarının hem modernleşme hem de ihracat çabası içinde olduğuna da vurgu yapılan çalışmada, bisküvi sektöründe, çoğunluğu özel işletmenin elinde olan ve modern teknolojiye sahip 50’nin üzerinde fabrikanın, ülkede faaliyet gösterdiğine dikkat çekiliyor. Raporda, Türkiye’deki bisküvi fabrikalarının dışa açılma çabası çerçevesinde ürün geliştirme çalışmalarına büyük önem verdikleri ve bu yönde bütçelerinde pay ayırdıklarına da işaret ediliyor. Bisküvi sektöründeki hammadde fiyatlarında yaşanan A istikrarsızlığın, ürün fiyatlarını doğrudan etkilediğinin vurgulandığı çalışmada ayrıca ürünlerin raf ömürlerinin kısa ve hacimlerinin büyük olması nedeniyle çok büyük kapasiteli depolara ihtiyaç duyulduğu, bu yüzden de sektörde önemli bir stoklama sorunu yaşandığının üzerinde duruluyor. Bununla birlikte raporda, Devlet Planlama Teşkilatı'nın (DPT) Ekonomik ve Sosyal Sektörlerdeki Gelişmeler konulu araştırmasına da yer veriliyor. Buna göre de ülkedeki bisküvi üretimin 2005 yılı tahmini verilerinin 580 bin ton, talebinin ise 420 bin olduğu belirtilerek, üretimin ağırlıklı olarak Güneydoğu Anadolu, Marmara ve Orta Anadolu bölgelerinde yapıldığı, bu durumun da ülkedeki buğday ve un fabrikalarının bölgesel dağılımları ile büyük paralellik gösterdiğinin altı çiziliyor. Ülkedeki siyasi gelişmeler sektörü etkiliyor İTO'nun raporunda, bisküvi sektöründe söz konusu. ¦ İthalat esnasında malların gümrükten hızlı bir şekilde çekilememesi hem finansman maliyetini artırıyor hem de raf ömrü hassas olan bu maddelerin bozulmasına yol açıyor. ¦ Bisküvi üretiminde kullanılan makinelerin çoğu ithal ediliyor. ¦ Her ne kadar dünya örneklerinde rastlanan tam otomatik, elektronik, robotlu ve uzaktan kumandalı fabrikalar henüz sektörde yoksa da modern kuruluşlar kullandıkları dünya ölçeğindeki teknoloji için yatırım dolayısıyla finansmana ihtiyaç duyuyor. ¦ Bisküvi üretim tesislerinin kurulma maliyeti, üretimde kullanılan fırının kapasitesine bağlı olarak değişiyor. ¦ Emek yoğun bir sektör olan bisküvi sektöründe atıl kapasite hem üretim hem de istihdam kaybına yol açıyor. Bu durumun önüne geçmek üzere ihracatın artırılması yolunda karşılaşılan sorunlar asgariye indirilmeli. ¦ Üretim maliyetleri içerisinde yer alan enerji giderleri (elektrik, LPG, fueloil) ile taşımacılık maliyetlerin yüksek olması rekabet şansını olumsuz etkiliyor. ¦ Birçok sanayi dalında olduğu gibi bisküvi sektörü için de yetişmiş eleman temininde güçlük çekiliyor. Üniversite sanayi işbirliği yeterli değil. ¦ Şirketler gerek kuruluş gerekse gelişme ve yenilik aşamasında önemli finansal zorluklarla karşılaşıyor. ¦ Bisküvi sanayi, ülkedeki siyasi ve ekonomik gelişmelerden etkileniyor. ¦ Kredi maliyetlerinin yüksekliği enflasyon ve döviz kurlarındaki hareketlilik bu sanayi darboğaz oluşturuyor. ¦ İhracatta özellikle bisküvinin asıl tüketicisi konumundaki, rekabetin yoğun ve tüketici bilincinin fazla olduğu Batı ülkeleri başta gelmek üzere; tüketicinin farklı damak zevkine ulaşmak amacıyla dış pazardaki beslenme kültürünün ve alışkanlıklarının ortaya konması, ürün ambalajlarının kaliteli olması, ürünlerde çeşitlilik sağlanması ayrıca marka ve tutundurma faaliyetleri için ARGE çalışmalarına ve pazarlama stratejilerine bütçe ayrılması gerekiyor. İç piyasada da yeniliğe açık farklı tatları denemeye hazır genç nesil yanında farklı tüketici grupları için yeni ürünlerin araştırılması da ihmal edilmemeli. ¦ Düşük kâr marjı ile çalışmayı tercih ederek düşük fiyattan ihracat yapan firmalar, sektörün geleceğini olumsuz yönde etkiliyor. Bu nedenle üreticilerin bir örgüt altında birleşmeleri sektör için rasyonel politika ve stratejiler belirlenmesi mevcut sorunların çözümü gerekli. yaşanan en önemli sorunlar ise şöyle sıralanıyor: ¦ Türkiye'de bisküvi üretimi yapan büyük ve modern işletmeler karşısında orta ve özellikle küçük kapasiteli işletmelerin önemli teknolojik sorunları bulunuyor. ¦ Sektör, ambalaj sanayindeki sorunlardan ve üründeki fiyat artışlarından etkileniyor. ¦ Bisküvi üretimde temel girdiler olan un, yağ ve şeker fiyatları dünya fiyatlarının üzerinde. ¦ Hammadde ve ithali sırasında yapılan analizlerde gecikmelerle karşılaşılıyor. ¦ Gümrüklerde depolama ve demoraj ücretleri maliyetlerin artmasına neden oluyor. Ayrıca her ne kadar ülkede bisküvi sanayi için uygun buğday yetiştirilse de kalitede istikrarın sağlanmasında ve standart yönünden de sıkıntılar yaşanıyor. ¦ Katkı maddelerinin temelinde dışa bağımlılık 14