Katalog

Z G daha a^ıkça görtilse dtr daha ilk ba^taıı iıibareıı Coppor'i, Paımık Prcnscs " I Murrkd 1» Wiuh"teki Verunîca L.ake vc Ued> l.amarr'ın kariîimı biri olarak karakıcri/c etnıoye eğilim duyuyorıı/. Bir "femnu faiak" pmtoıipj olmasına rapınnı, bir sanayi aıiiicıkili oldugu yolundaki doğrudan ı\.'fcıuııs!a[, unuıı duıuımı scv korıusu olduğunda filnı dtlnyuüindan lanıdığınıı/ cn bari/ orotik 6/clliklcrc vııkschiiiyor: Kadındaki ckonomik vucu ima oden her şey, "göz kutna^lırifilık" du/ıyinc aktnrılıyor. Bu işlem btınun psikolojik ularak olabihk dı>ı olduğuııun bilinciııde olarak yapılıyur. Coppcr Calhuoıı olasılık dı^ı birısi, çünkli okuyucu oııu hcnıcn mutlaka bir güç, prcslij. kuşkulu bir yasallık vc diğer insanlar üzerinde otorite scmbolit olarak yorumlayacaktır. Bu aıılamda, ancak bu figürıtn cn görunen o«lliklcriııi ubartan muilak gclcnek&el bir sembolojı. okuyucuyu Bayaıı Calhoon'un dogru bir yorumuna götllrecekıir. Aksi lakdirde, Sıcvc ilc erkek sekreıer arasındaki diyalng, kendine ozgıl serı biçimiııi kaybcderdi. " . . iyi liv. Buyun C'opper Culhoon'un emirleriııc gwre harrkrt rimrk isleıncwm n'oluruk?" R O M A N oktıma sırasında ortalaıııu bir okuyııcıınıın tııcsajm tumunü lıcnıcn anlama'.iııı sağlayan. gencl kabul jtöreıı gclerıekleri tcınel alır. llu dıı/cydc doku/.uncu kare iki çejiı bilgi dalıu vcriyur. Birincisi Canyon'ıın ironik ccvabmda yer alıyor: "B*n de hrp kendimin insun oldugunu diifünurdiinı. "(iiinaydın" Bay Doo/i*" burada hcm isim dcği$mi$ htııı dc "(•iinaydın" kctımcsi b07.uk biı >ckilck soyleııiyor. Ikinci bilgi i\c C'opper'la vcriliyor. Coppcr burada daha ayrıtuılı biri olarak gorünuyor. Bu da bir önccki karcdc varlığı ima cdilcn olasılıkları auiırıyor (117un sigarası, siyah eldivcnlcri, t'emmefatak* imajımn alııııı ı;i/cn diğer O/ollikleri). Anıa aynı /amanda kurnaz vc kararh: Ikinci bir ahİ7xyle durunıa taııı hâkinı biı sekildc telciondaki konujfmayı i/liyor. (csadüfi dcğil. On birinci kare, c$siz bir lıüncrlc "creücvndo«ffekt"ı yaratıyor. Bu tcknigin ctkisi, okuyucuyu biiiş sahncsinde doğal bir düğıim nokıastna, zirveye eri$(irmck olacak. CaııilT, lek bir sayfada rigüılcıin laslagını v'ikanp. lıikâycyi harckcic gccirmcyı başanm> bulunuyor. Cîcrçcktc hıııü/ hiçbir ^cy olmamı; durumda, aına bu ııokıadan sonra okuyucu her şeyin olabileceğinc lam anlanııyla inanıyor. Eğer "Kcriliın" kcliıııcsiııin hcrhangi bir aıılamı varsa, kcüinlikie bunun somui bir Oıncgı dc buduı. Burada, gcrilimin, >iddctc ba^vurulınadun ya da gclcnckscl bir "cımp de sccnc" olıı^urulmadan yaratıldıgına dikkat eımek gerekiyor. C'anilT, bir vunıjta butim bir ııliLsun otuşiLirdu^u okuyucu kttlcsiııi kendisiııc '^ağlanu> bıılunııyor vc bu okuyuculurın bundaıı sunru kahranıaıılarını ıcrk cımclcri imkâns)/. görüııüyor. "Sleve Canyon" cizgi romanım analİ7imdc, ci^gi romanın dili konıısunda bir 1Iİ7İ teorik çıkarsama hisseditiyor ve bcn de bııııları $em.ııik bir ^ckildc sükh noktada toplaınayı öneriyoruuı: Bir öııccki reiimdeki lipolojik imalardan sonra, bu yedinci resim dalıa çok, bir konu>ıııanın parçası olma işievtni gflrüyor. Bu da diyalogıın yardımıyla, kavrdma Uu/cyine yeııi ogelerin katılmasına yaııyor. Bu lesmiıı, sekİTİnci karedeki sahneylc dogrudan bir akrabalık ılijkisi var. Sckreıer kı/. Sıeve iceri girdığindc yapmakıa olduğu konuşmayı bitirmiş. ahi/.cyi SteveV uzarıyor ve tclei'on cdcnin ismini «.dyliiyor. Diyalog çesilli bilgiler açısından oldukca y.cngin. Telcfondaki erkek sckreterin ismi "Uaisy" (papa(yn) kelimesini andırıyur. Adumı gOrdüğlımü/dc, boylc komık bir ismi ki^iliksizligiylc hagdaşıırmal? külay ulucak. Bayan Calhoon'un on ismi " C o p p c r " ise hem b.ıkır anlamına geliyor hcm d« kı/ıl vu;\ı. laliycılcrinin lasviri yorum gcrcktirıniyor, anıa Sıcvc'in kadından balısodcrkyn kullandığı (ukııuı isirıı ilgiııc, çünkü "copperlnrud" bir yılaıı cııı.iniıı ismini çajiiıjüiıun. Bu ayııı /amanda Sıeve ilc sckrctcri arasındaki kadımn "uluınası" (dişi kur() ilc "IISIUIIIUM" (>ılan) şektindeki kclimc oyuuuııu da açıklıyoı. Ancak Stcvc'in tavrı daha cn bu^mdan lalıai. 7. RESİM 10. RESİM Hu karcdc diyaloğun soıı a^aması vcriliyor (aradaki konıışmalar yapılmı^ kabul cdîliyorl. Sleve, sckreıcrin ismini, dalıa da a^agılayıcı bir jckildc bo/arak " M r . ıli/jy" şeklindc tclatTu/ ediyor, çunkıı "dizzy" (scrscmlcnıc), sckrelcrin lanı bir "ciMnpos tnentis" l/)hinüel yotrrJilik) nlmadığını ima ediyor. Stcvc'in soıı cıımlesi. piloı nklujiunıı bir ktv daha kaıııilıyor: "Solo ucuş", piloı j.ırj'onijjHİa kullanılan bir tcrinı. Sicvc'iıı cevabının iılmıı, ckonamik .soruıılaılu ya da lclılikekvlc kaı>ı kaı^ıya ulnıa.sıııa lağtııcn, bağıınsı/ olnıayı icvcn LC.SUr bir adaııı olduğu inıajını yaratıyor. Dikkııt cdilirsc, Suve'iıı sckrercıi bılrnıiıın kira.sı için hira/ para olnıasının iyi olacağını, ancak p<ıiıonıından hu \ür iyi alı^kaıılıkl.u cdinmesinin bcklcııcıncycccğiııi löyluyor. 9. RESİM Bu a^îiın.'tda sckrcicriıı dili tutulmıı^ bir halî var. Okuyucu onun inaıulnıa/ hayrcUııiu birbirini tamamlayan üı; planda aıılauldıgına dikkat L'dccckıır v'izgi, kavrama vc scs. Mr. Dayzec'nin yUzltnden okunnn >ii>kınlık siandan bir şekikle siilizc cdilnıiv Ayıu >ckilde V'izgi romanın bu nukıadaki ı\'cıiği d? klasik yontcmlcrlc iktiliyor: "Bıı> Canyon! C'ooper t^alhuun Kelmrlcrini Istrdlgi oıroan, insanlar bunn reddtlınc/lrr!" Sckrtıer burada ancak Sıevc'tn lakliğiylu kaba bir şckildc çiğncncn ııormal pıatiğe işarcı cımeklc yeıinehiliyor. Burada. ya/ann. srkreıerin ilk tcpkisiııi *>/el bir ses du/cyinc vıkarınak icin, sesin yogımlııjJ.ııntı katın vc bUyük haıflerle ifadc eımesi, en ilgi çckici nokıa. Ayıu /amanda scs vc çizgi dil/fyindc dc "Mislfr Canyon"un tclattiızunda kullanılaıı bu garip, "haykırmu" efîekıini gorınck ınüıııkün. "Mlsler" ilkinin altı cizilcn iki heceyc bolünmU^ durumda. Bu grufik calt^ma biçimi, duyguların anışını iladc ediyor. Tcksteki durumıı anlatmakta kullanılan yöntenıleri tammtamak itin "ttarip" kdiınesîni kullanmamız, meıodolojik /orunlulukla actklanabilir: Ttlm çizgi roman, okuyucu adına. bir çeşiı "bekarel"ıen yola çıkıp, bunu bir çalışma hipotczi olarak kabul ederck yorumlanmalıdır. Şimdiye kadar incclcdigimiz grafik slilizasyonun bUyük bir bölümll. 11. RESİM Bu kurc, Coppcr'ın konu^maya baflaınadau öncc Ullcdiği vc uzuıı bir aranın habcrcisi olan !>igara dunıanından ha^ka ikunogıafik dil/eyd« ycni bir hilgj vcrmiyur. "SİKiıra dumum"mn gclcnckscl bir şekildc ifadc edilmcsi dı^ında (yani bu çizinı, ti/gi i'oman dıinyasında sadcce sigara dumaııı anlamına gelchilir) burada gcrçck anlamda bclirleyici olan diyaloğun kcııdisi. Erkck sckrcter tam da okuyucunun kendi görünilşündeıı beklcycccği şcylcri üöylUyor. Ancak Coppeı adamın zııvaiamasını, kendisinin kararli bir karaktcre sahip olduğunu gösıeren ve hikâyenin îlginç bir jekilde gelişmesi için yolu açıyor gibi görüncn >u söderlc kesiyor: " I w«nt Ihat manü Gcl himî" (O adamı htlyorum! Bul onu!). Çizgi romanın ilk bölttmünUn burada bitnıcsi 8. RESİM Burada ideal bir iç plan sunulııyor: 192030'lardaıı kaynaklaııaıı yirminci yd/yılın "yonelki siili" inıajını laşıyan "Ârt lleco" tar/ıııda lüks ıııobilyalar. Calhoon'uıı crkek sckreieri, bir opcra kahramanı gibi giyinım>. Bir sonraki karede daha avık görülcbikn yiı?u, ü/erindeki giysilcrin lıer birinden yayılan grtstcrii,]i ralıatlık. inıajını tamamlıyor. Sekrcıcrlc laıuitıuldıgmızda, paıronu hakkmda belli bir fikir iahibi olabilirsiniz: C'opper Calhoon, oldukça bityük masanın arkasmda boynundan bajlayarak. türo vücudunu kaplayan dar, siyah clbiscsiyle arzı endanı ediyor. Bunu izleyen karelerde lluraya kadaı bir "iknnngrnri"ııiiı oğelcıini (ammlamış buluııuyoıu/. Bu • bi/i, buiku ^ckillcrdc dıi}uııulınu> lıtıci>cla l'ilmlerde) kliiefcıc göiürse bile, çi/gi mman, keııUı • t lar/"ına ait ozguıı grafik araclar kullanıyor. Biz sadecc sigara duınanını one v°>karmayı scciık. ancak bu alandaki diger >ckillcrc daha yakımlai] bakılucuk olursa, dini moıillt'ie hng.li onlarca ligüratif öge tauınılunabilir; figürlln yıldızları pönııcsi ya da kalbinin carpınası ya du ba^ının donmesi ya da icslerc gibi hoılaması gibi, "bir mclufnru yu da bir benzeimeyî göriinür hukKrlirme"nin çeşilli yöııieınlvıi vurdır. Aynı kaitporide iüeği aııialaıı salya ya da figılrtcrden biriniıı aklıııa iyi bir fikir geldigiıii göstcrcıı yanan ampulil de sayabiiiri/.. Buiün bu ikonngrat'ik oğelvı, çizgi rtımanın otaniik senıbol dağarcıgım ulu$ıuran gelcnekler ağıııı yaratır. Bunlar, "çiiRİ romanın ScmanlİBİ"den bahseınıemizi olunaklı kılur. I "Çizni romanın semanligi"ndcki temel dü^Uncc, "konu$ma • baloou"nun kullanılmasıdır. Eğcr konu^ma balonu belli kurallara goze çizilmişse ve sivri bir uçla figürün yüzünc hağlanmışsa, bu "sftylenen söz" anlamına gelir. Eğer baloıı yiizle bir di/i baloncuk yoluyla baglanmı$sa, bu da "duşiinülvn ÜOZ" 2 $ubat19B9 ÇERÇEVI