Katalog

f C İ Z G İ R O M A N 4. RESİM Kamcra sahneye artık Steve'in görtl; acısmdan bakmıyor: Kamcra dtırdıığu ycri dcgistirip, Steve'in yan tarafına gcçmiştir ve sol tarafa fokus yapmaktadır. Stevc şinıdi profilden görünmekıcdir, ancak halen yil/üııü göremiyorıı/. Beklertti okuyucuya zevkli bir heyecan vermekıedir. Du süre içinde, kahranıanın kişiliği hakkında zitınımi/de hcnu/ yıizü olmayan bir inıaj olu^turuyoruz. Ve Steve'in krşiliği kttçük çi(,ekçi kızla buluşmasında iyicc açığa vıkıyor. Kız çocuğu tam bir gllvenle Stevc'e ytfklaşıyor. Konuşma, Steve'in çiçckçi kı/ın annesiniıı durumııyla ilgilendigini gösteriyor. Van Johnson'dan, Cary Granl'a uzanan bir çizgideki bclli Hollywood tiplemelerine benziyor. Bu nedenle Steve'in yUzüne duydugumuz scmpati, plastik gerçekliğin atrnosfer yaratıcı ifkvinderı dcğil, plastik gercekligin varsaydığı "sembolik rol"den kaynaklanmakıadır. Çünkü bu plastik gerçeklik, bu sembolik rollı, aynen bir hiyeroglif gibi okuyucuların eskiden beri iyi tanıdıklan fifrolerin bir parçası olarak, bir dizi gencl erkeklik kavraınına bağlamakıadır, Kafanın basiı grafik konturları ise başka bir şeylc yukumlüdür: Bu geleneğe dahil olan dil.sel bir nğedir. Kısaca, bir aziz miniyatUrünün, ayncn dini nitelikleri ve Uzerindeki sakal vcya halc gibi şekilteriyle incelenmesinde olduğu gibi Steve'in de ikonolojik olarak incclencbilecLk, ikonolojik bir öge olduğunu söyicyebiliri/.. Steve şimdi kcndi bürosunun kapısını av'iyor. Burasının Steve'in bürosu oldııgunu, kapının camının allındaki isimden dolayı biliyoruz. Yaptığı işe gelince. bu mlılnün sıradan vckicili^iyle birlikte bilinme/.lik aimosk'riııiıı ariması olarak gorUlebilir. Çünkü şirkeılerin sonuna ckleneıı " U d " (TUrkvede sınırlı) kclimcsi değt^tirilerek >itkelin ismi "llıırtzonH İlnlimilfd' (Turkçede "sınırsı/ ufuklar"t olarak scvilıni}. Sör konusıı "ufııklar", ihracatıan, arkeolojik incelemcltTC, hava ta^ımacılığından polisiye ara^ıırınalara, kaçakçılığa ya da aiom sırları alışvcrisine kadar birçok şeyi il'adc cdiyor. Ancak daha sonraki karcler goz önüne alınacak olursa, risk dolu i^krlc prufcsyonel olarak ilgilencn bir cc$il, "hcr i$ yapılır" fırınası olduŞıı yolunduki varsayıın diiha olası gorilntlyor. Büroda ıclcfonun öbıir ucıındaki birine Slcvc'in hcnüz gelıniş olduğunu anlatan sckrt'lı'r var. () da, 1940'ların lercih edilen şıtrelcıiyle sıuıl'landırılabilecck bir prototip olarak gorünüyor. Oıyantal ve Akdeniz ga/ kama^uncılığınııı ihtiyatlı bir kanjımı olarak, AmchkalıJarm savaş sonrası erotik urünlerinin modellerini iıhal ettikleri iki ana sahncyi vağnştırıyor. Sekreıer kız çfkici, ancak erdemiiliğe kaçmayan kiji.scl bir ictcııliği yan.vttıyor. Modcrn okuyucu, bvlki 1940'ların geleneklerini anlamayacakiır, ama yine de sekreıer kızın benekli bluzunun ikonografik işlevtni anlamaya çalıjmalıdır. Bu de.sen, bu çizgi romandakt her tipoloji için tenıel teşkil eden, mani üğretisinde olduğu gibi, iyi ve kötü ayrımı acısından büyük bir crdemi ima cdiyor. Bunıı i/leyen karelerde, bu canlt ııoklah blıı/la "v8mp"ın vücuda yapışan siyuh ipek elbisesi arasındaki karşıilık duha da keski» hale gcliyor. resimdcn oluşuyoı. Sahne tek bir kişinin gttzlcrinden görünür gibi "görunmekte ve bu kisi sahnenin içine doğru ilerledikçe sahnc dc Lzleyicilcre doğru dönmektedir. Burada, daha sonra Steve Caııyon olacak kişiye ait tck görünlü, reglan koltu palronun küçük bir bölümünden ibaret. Bu omuzun Stevc Canyon'a ait olduğu, ona Irlanda aksanıyla C'Mc sjs1er",yc) samimi bir sekilde selam vcren polis memıırumın .sözlcrindcn de bclli oluyor. Polis memurunun cl harekcli ve yayvan bir şekildc gülümscmcsi ictenliğinin altını çiziyor. Bu polis ıncnıuru acil clurumlardH karşımı/da gomıck istediğimiz lürdcn bir polis tnemuru: Hollywood filmlerindeki siandard polis memurlarına benziyor. Bir polis olmakian vok, polis nıennırunun ikonunu lemsil ediyur. Polisin sflzleri soyle: '"Why, it's Stevîe Canyon! Me sisıer in Shannon vvrius ıhaı ye paid her a pesonal calll!" (Oo, kimi görüyorıım! Slrve ('anyttn! Shannun'duki kı/ karriefim, senin onu ziyarei edigini yu/ıvor!") Polisin Steve'e kı/kardc$iııi /.iyaret ettiği için lesekklir etnıcsi (daha samiıni bir biçim olan "Sıevic"yi kullaıııyor), kalıramanımiz hakkında i'uıcmli bir ipucu veriyor: Steve, yasaya karşı saygılı birisi ve insan ilişkilerine önem veriyoı. ülkelere ge?iler yapıyor. Steve'in "lyt" şcklindeki kısa ve öz cevabı onun sevgili ve arkada^va, ama aynı zamanda da dııygusal rcioriklere girmeyen bir adam olduğunu gösteriyor. Kapı görcvlisinin sözleri aynı zamanda bize Steve'in uzun bir ayrılıktan sonra geri dündugü bilgisini de vcriyor. 3. RESİM Bu rcsim bütün dizideki en dcğişik anlamlara gclebilccek resim. Steve'in yolcuiugu sırasında ne yaptığı, nerelerde bulundugu pek açtk değİI. Kör ga/ete satıcısıyla ili^kisi de belirsiz. liu durum Steve Canyon'a karsı itgiyi arttırıyor ve oldukça erkcn bir aşamada gerilim üğesi yarulılniHsına katkıda bıılunuyor. Gazcte salıcısınuı Steve'e "Capıain" (Vlızba$ı) diye hiıap etmcsi, okuyucuya, kahramanımtzın askcri bir peçıni^i olduğu konusunda fikir veriyor. Yayın yılı 1947. Zamanın okuyncuları, "askeri Ki>(mi$i", i$gal edilmi$ bir bölgedc kahraıııanca i$ler yapnııs olmak otarak yorumhıyaciiklurdır. Steve gazcte saııcısına "Knrge" (Sergent^çavu$) diyc scslcrıiyor. Böylelikle bu ikisı aratmdaki iii^kiııin ıı/uıı sıircli bir arkada^lık olduğu ortnya çikıyor. Birbirlerine tehlikc aıılannda yardım ctmiş, erkekçe işler yapınts olrna bagıyla bağh iki erkek izleııiıııi vcriyurlar. Sava$, insani duyguların dcııcrıdigi yerdir, arkadaşlık okuludur, inisiyulifİJi liyalrosudur. Boylc bir gcçnıi^c bakılarak Steve ve gazetc saiıctsı arasındaki durum, büyük risk çağrışımtarı oluşturan bir macera gibi görülebilir, ama yasalara karşı bir ınaceıa degil. Sava>la gozlerini kaybeden bir imandan kuşkulanmak tıemen hemen olanaksızdır. Okuyucu, kcndini ona kar^ı sempaıi duytnaktan ahkoyaınaz ve bu sempaıi, dttrdüııcu karcye "bizim" kahramanınnz olarak giren Slcvc'c aktarılır. 5. RESİM Hu nukıada Steve'in kişiliğinin oluşnınılmusı laıııaınliinımş bukınuyor.YU/.ünun uılaya çtkacağı an yuklayyor. Bu rcsimde okuyucu kahramaıun ytl/üııü yansınıa yoluyla görtir gibi oluyor, Sıevc Canyon'un arkadan bile fark edilcbilen yakı$ıklıliğını (uzun boy, dalgalı sarı saçiar) vc cazibesini, asansör gürevlisi kızların hevcsli lepkilcrinc bakarak da eflrtnek müınküi). lkinci kızın sozleri, "RKKajalı!") bize yeni hir bilgi daha veriyor."RRRajah". pilotların "T«nam" anlaınıııda kullandıkları "Roger" kclimcsinin bo/ulmuş;, argo şekli. Kızın Sievc'lc konu^ınaktan duydujlu muilıılugu böyle bir kcliıneyle gostermesi Steve'in tanınmış bir pilot olduğunu tahnıin etmemize olanak sağlıyor. Burıdan başka di/idcki bu beşiuci karc, daha önccki karcicrde edindiğimiz izlcnimlcri güçlendiriyor; yani olay bir sanayi $ehrinin gobeğinde profcsyoııcl prestij güsicı gcsi olan bir bolgedeki bürolardan olıışan yüksck bir binada gcçiyor. 2. RESİM Stcvc burada açık bir şekilde bliyuk bir binanın giıişiude gOrüliıyor. Steve ilc kapıdaki görevli arasındaki ilişki. Sicvc ile polis nıenıuru arasınduki ilişkinin aynısı. Aııcak polis memuru yetkiliyi (cnısil ederken, kapı görevlisi kendisindcn bajka hiv' kiımeyi icınsil eımiyor. Sıcve'ia kapıdaki gArevliyc de yakınlık jşflslermcsi, unun insani ilişkiler konusundaki btccıisinin hcsaplı olmadığını, kfnditiğiııdeıı uldtıgunıı gOsteriyor. Görevlinin koııu$masından anlaşılacagı gibi, Steve çocukları seviyor ve cgzotik 6. RESİM Nihayet Steve Canyon'un yüzü gorüııüyor; erkcksi, kcskin v'izgilcr, kararlı vc ciddi bir yüz ifadesi, yani güç ve olgunluk. Tipleme lümüyle ÇIRÇEVE S V3j A&? Şubat 1989 PMl tUtılç