Katalog

B Knckham desenleri. Howard Pyk, George Cnılkühınk. Wall«r Cnııw, Gustave Dorc'nin, Thomas Bewick'in çalışmalan ba/en susleılıkkvi nıctiıılcri de aşan degerlere sahipolmuşiardır. Fakat. bıı kilaplardaki resimlerin metinle karşılaştınldıgında 'vazgeçilmeılik' gibi bir ııiteliklerj yoktur. Yalnızca Alicc'i Tenniel"in resimlcri olmaksmn düşmıemeyi/ arıık, çllııku Lewta CMTOI kitabını yazarken rcsimlerini de sayfa sayfa ycrterini dc helirlemek kujuluyla supıamış, yani bir anlamda kitabını resimleriyle hirlikıe yazmışiı. John lenniel'c de yazann resimlcrini 'tcmizeçckmek' kalmıştı. Alice, bu ylizdcn rcsimli kiıap resimkitap aynmında sınırda ycr alan bir ornekıir. Resinıkitapta ise rcsimlcrle meiinler birbiriyle bUtünlejmijtir. Metni resimter olmaksmn düşünemc/siniz. Rcsimli kitapla resimkitap arasııtdaki ilk göze varpan biçimsel fark, ilkinde resimlerin az sayıda olduğu, ikincidc ise kitap içindcki resim vc nıeınin "yüzölvumü* esitligidir. Zaten bu nedenle Mari, "Rcsimkitap nedir?" sorusuyla bıktırdığı Amerikalı Jeffrty GarreU'un sonunda şu yanıtı almıştt: "Bak kızım, alırsın celveii etinr: resfnılerin ve ya/ılann enini buyunu <Üçiip karşılaştınran, ırMmJerin alanı büyükM rcsimkltap, yazılnrınki büyükse reslmli kllapıır eilıtdckl!" Rcsimkiıapla resimli kitap arasında bu anlamda bir ytizölçıimU ayrımı yapılabilir tabii, ama rcsimkilabın yüzölçümü hesabtnı a$on ba/.ı özellikleri var. Resimler metne egemen olabiliyorlar; metin resitnler olmazsa anlamını yitiriyor. Rcsimlc meıin birlikte kitabı oluşıunıyor. Uaslarından geçcn bir olayı anlatan iki çoctık gibi tıpkı; biri söze başlıyor, Olcki araya girip sıirdürüyor. Dcrkcn yine ilki onun so/ünıı kesiyor. Böylc birbirleriyle yarışarak, ama toplamda birbirini bognıuyau, tersiae zenginleşiiren bir anlaüm ortaya i Resitnkitap ülkemizde fazla bilinmiyor. Baıı'da gördüklerini kopya edcn birkaç kişininki dı$ında iyi Ornck de az. Rcsiınkitabın önemti kojullarından biri dc öyküsüyle rcsimlerinin, ya da bir başka deyişle, yazarı ile çizcrinin ya aynı ki$i oiması ya da flyküyü birlikte hisscderek oluşiurmalan. Tabii, burtun da bir flnkoşıılıı var: Meıni yazanın yazar, resimlerî yapanın da çizer oiması! Ba$ka bir deyijle rcsimkitapta metin cdebi olmak /orunda, rcsimlcrse gerçek anlanıda resim. Bizdeki örneklerde bu iki özelliği bir arada görenıezsiniz. Hcr ikisinin de yüzünc bakılmaz oldugu durumlar dışında I R K O N U t i t » cak bir edcbiyatv'iyla birlikte çalı$arak iyi bir rcsimkiıap yapabilir. "Canım çocuk kiıabında zuten az yazı oluyor" gibi bir muııiık iyicc sakattır, çünku az yazı dalıa giiv'lü bir cdcbiyatçıyı gerekli kılar. Az yazmak da ayrı bir edebi hüııerdir çünkü. İyi resimkitap için Batı'dan vercbileceğlm çok örnek var, ama Türkiye'de de yayımlanmii olrnaları açısından Amerika'dan Canavarlar Üleksinin Krah (Maurlce Sendak) »1e Alıııaııya'dan Serceler Vagraurdan Kurkmaz <|irwll Scbeffler, UİİKS Wensell} adlı kitapları örnek olurak scçtim. t'anavariar (llkesinin Krutrnda yazar ve ç i m aynı ki>i, RCSİIIIILI lıcm klasik gravıırleıii) ince incc ijlcnmiş tadını hissetıirirketı, mekânı olu$turan rtğeler, ağavlar, deniz vc sandal soyutlamaları son derecc yalın. Öyktldc ise bir yolculuk var. Öytc sıradan bir yolcııhık degîl bu; yalnuca çocuk ları da ilgilendirmekle katmayan, insanın kendi içinde yapdğı, o klasik metinlerin ruhunu olu$turan bir iç hesapla$ma bu yolculuk. Fırıınalı, tehiikelerle dolu bir yaşam hcpimm çekiyor belki, ama sonunda sakin bir limanr Ö/leıniyot muyuz? UöiıdüğUmiirde corbaınuın hâla sıcak olmasını... özetle Sendak resim sanatını icra ederken. bunu sağlam bir edebi metne oturtuyor. Serçekr VaÇmurdan Korkıntu kitabında yazar ve çizer iki ayn kişi. Çizer iki ödül sahibi. Resimleri suluboyamn en güzel kullanıldigı örneklerden belki. Metin ise yine bir yolculuk. Bir büyükanne ile torununun yagınurlu bir günde nrmana yaptıj) bir yulculuk strasmdaki kcmıısm.ı îarı. Yagmur konusu çevresinde, yapraklar uzerinde yağmurun çıkardığı o hijiftılı huzur dolu sesleri andıran toııda bir diyaloğu duyar gibi oluyorsunuz okurken... Maria ilk sorduğunda bcn de çok şaştrmışıım bir Dominiklinin böylc ayrıntıda bir konuyu sorun ctmesine. Resinıkitap neymis'î Dominik Cumhuriyeti'nin bir yıgtn sorunu var. Komjusu Haiti kaynıyor. Maria'nın derdi kırmızı pabuç! (Sahi, kırmızı pabuçlarla ilgiü de bir resimkitap var!) S«v*tor Yağmurdan Kotkmaı I Ullaea W«nae» • Untl Schettktr t Çevimn: FatihEtdoğan/Redhouse Yayınevl/24 s. NOT: Serçeler Yağmurdan Korkmaz. 1905 yıiında Tokyo Baykuş ödüMinü, 1986da da Cmtmlonla KltMp flaa/mtoIIM OOÜM'nü aldı. CcMvaıfar ÛHmlnln Kralı l Maurice Sendak / Çevren. Mohllka Yaylalı Fatm Erdoğmn / Redhouse Yayınovt / 44 s. NOT: Cmavariar Ûlkealnln Kralfm yaan w mslmlayan Maurice Sendak ABO'eto 7938 yıimdan bu yana her yıl varttmakte olan Caldecoti Ûdülü'nu 1964 yılmda aldı. Yuğmurdmn Korkmmt Unal Scheffter yazmtf, Ullaos Wensell mslmlemiş. ya resimler sıradandır; ya da vo&u kez, ne de olsa v'ocuk kitabıdır diyc, metin edcbiyaıian uzaktır. Çoğu kcz yazmayla ve cdcbiyalla belki de vncuk kitabı yazmaya kalktıklarında ilgilcndtkleri dil on lar ıvin kafalarındakikri v'iK'iıklara söy leyivermek için kullanmaya valiftıkları bîr araçtan başka bir şey degildir. öyküleri yoktur anlatacak, kitap yapmak htiyorlardır vc bunun iv'in dc yazılar gcreklidir. Oysa ister rcsimli kitap, ister resim kitap ulsun, eftcr rcsim albumU yapmıyor&ak, v'ocuk kiıabında dil vc edebiyat dndc gelmek /oruııdadır. Çok iyi bir ressam, eğer edebi yönü yoksa, ancak vc an ŞutMt 1989 * ÇERÇIVE 17 ı.t ^ •> J