Katalog

C İ Z G J Kld" adıyla çizgi romana dönüştürür. Şchir insanmı. $ehir yaşamım konu alaıı bu çizgi îonıanm çıkıs nokiası da $ehir yajaımnın geıirdigi killeset itecişiınîıı gelijnıesidir. Bu aıılamda. çugi romanın kendisi de "$ehir vocugu" sayılır. Yaklaşık yü/yıldır bir anlaıım biçimi olarak viir olan çi/gi romanın 1980'li yıllarda büyuk bir paılama gösiermesinin nedeni, kiıle ileıişim araçtonndnki gelijnıede araııabilîr. Kitap okuyaııların sa yısının azaldığı. bucıa kar^ılık ıclcvizyonuıı da eıkisiyk* görsel aulatım biçimkrinc ilginin artııgı bir çağda, gı>rscl ve ya/ılı anlaiımm bütün olanaklarını kııllanma imkânını bıılan çizgi romanın yaygınlajinasının da rnaddi lomclleriniıı olguıılaşiığı sftylenehilir. Bi/iın tlıjımızdaki dunya, bu dunyada vaı olan gerçeklik, gideıek karnıa^ık. anlaşıtnıabt zur ulan bit ili^kilcı yuııuıjiina dünUşuyor. Buna bağlı ulatak da dıj dünyayı, killo ilctifim aravlarının bi/im igin "sahnrlvdigl" basiı göruntülcre dönüştlirdligii biçimiyle kavramaya ba$tıyoru? deııilebilir. Brtylesi bir dunyada, herkcse hitap edebilir ve ko lay okunabiiir niteliğiylc, «teıı günün yorucıı koşıı^rurnıasındaıı bımalnııs çağda^ dUnyalınııt eviııe gekliJiııUt okuyacağı kitabtn, ağır bir lonıaııdaıı çi/.gi runıaııa kayması da dalıa arıla^ıhr oluyor. Ancak yazılı cdcbiyatla çizgi romanın bu şckilde kar$ı karşıya konması, çizgi romanın kcndinc ftzgü ve ciddi bir sanat alanı olduftu gerçeğini onadan kaldırmıyor. Ha/ırlanması >ıllar sürcn bir çizgi romana dikkaili bir bakış, bir albümün ne kadaı büyuk bir /alınıcı spııucu ortaya çıktığını lıcıncu göstcrccukljr. Üc^il bir sayladaki, bir karcdcki ayruınlan çiz.mek için bilc ne kadar çak çalışılnıası gcrcktiği, dikkaıli bir okuyucunun grtzilnden kaçnıayacakıır. Ayrıca birçok çizgî romandaki ayrııuıların gerçek hayata ııyguniuğtı, çizerin gözlrm yeteııeği lıakkııvda da ipucu vcrcbilir. Avrupalı bir çizgi roınanomın, 1950'lı.Tİn tstaubul'undaki bclediye olubüülerini cn intc ayrınıılarına kadar çizmcsi Türk çizcrinde bilc aynı dikkali bulamayan TUrk okurunda ^ k ı n l ı k vc ilgt uyandırması kaçınılma/.dır. Tardi'nin albumlcrindcki l'aris'i Paris yapanın, sokağın kö$csindeki herhangi bir binanın ustundeki ayrıntılı işlemeler ya da hikâyenîn genel akıjı içetisinde belki dikkati bile çekmcyen bir sukak R O M A N lambasının aslına uygun çizimi oldugunu bilen birisi, Tardi'nin albUıulcrinc daha dcğişik bir göz.le bakacakıır kuşkusu/. Danimarka'da ;u anda en popülcr çizerlerin ba^ında Tardi, genelliklc teksl yazarı Picrre Chrislin'le birliktc çalışan Eııki Bilul. usta çi/cr MUKO Prall, Amcrikalı \\M tİNnvr, Vurenne gibi çi/gi romancılar geliyor. "tgrenç Adam", "Jeanine" gibi liplenıeleriyle Reiser, >ovcnisı crkck liplemesiyle U'oltnski, "Tulminsiıler", "Anneler" gibi lipİLTnokTİyk* de (lairc Broleehcr. büıuııluklü bir lıikâyeyi içctcıı lum bir albürıı yaralmaktan çok, kısa lıikâyclcr aracılıgıyla, (iplemrye ağırlık vcrcn çizcrlerdcn ilk eldc saytlabilecokler. Bu son kategorideki çizcrlerden Wolirıski, günlük karikatür çizdiği Fransız Komünist Partisi'nin gllnltlk yayın organı L'llumanile'dcn, komunistlerin sosyalist hükümeıe bakaıı verıncsi üwrine tek bir gerçkye göstererck ayrılmıştı: "Ben bir komünist çizerin hcr zanıan muhalcfelle olmıısı gereklifitne loanınm." O Ihntrnln çttgiltrt ~ Bütüntüktü bir hikâyeyi içenen tum bir albüm yatatmaktan çok, kısa hlk&yeter aracılığıyta, liptemgye ağırlık vçren Tardl Oanimatksfmn m popütor çizerhrinin başında 20 ÇERÇEVE *•• Subat 1989