Katalog

Çanakkale’de sanatın izinde Seyhan BOZTEPE (*) CABININ, ilk günden bu yana, Çanakkale Bienali’ni kentin kültür sanat hayatını belirleyen ve uluslararası düzleme taşıyan bir etkinlik olarak konumlandırdı. ğinde ise küresel çaptaki bu hareketliliğin ve hali hazırda belirsizliğini koruyan yeni güç dengelerinin, özellikle Akdeniz havzasında yoğunlaşan sosyal, siyasi ve ekonomik görüngülerini çağdaş sanatın kendi diyalektiği içinde irdeleyen, çözümleyen ve eleştiren sanat üretimleri “Kurgular ve Karşı Duruşlar” başlığıyla III. Uluslararası Çanakkale Bienali’nde bir araya getirildi. Ç anakkale Bienali İnisiyatifi (CABININ) Çanakkale merkezli, kâr amacı gütmeyen, farklı alan ve meslek gruplarından katılımcıların birlikteliğinden oluşmuş bir inisiyatif. Sanata, kültüre dair bir düşünce ve aktivite üretim platformu olarak başta Çanakkale Bienali olmak üzere, sosyal fayda ve sorumluluğa dayalı, ulusal ve uluslararası katılımlı etkinlikler düzenler ya da destekler. CABININ, ilgi alanı gereği faaliyetlerini çağdaş sanata yoğunlaştıran ve Çanakkale’de on yıldan uzun bir zamandır sanat kültür hayatını artan bir ivmeyle etkileyen yerel bir sivil toplum hareketi. Düzenlediği geniş katılımlı etkinlikler, süreç içerisinde kentte kabul gördü, izleyici ve destekçi kitlesini arttırdı. Bienal, sergiler, seminerler, sempozyumlar, performanslar sürekliliği olan programlı bir anlayışla gönüllülük esasıyla uygulanageldi. Bu projeler içinde, farklı hedef kitleleri ve toplumun tüm katmanlarıyla etkileşim içinde olunması adına disiplinlerarası sanat atölyeleri de farklı zamanlarda planlandı ve hayata geçirildi. CABININ tarafından organize edilen ve bugünü ele alırken geçmişe gönderme yapan “Geçmiş Zaman Düşleri (2006)”, Türkiye’nin ve özel olarak Çanakkale’nin bulunduğu durum ve konumdan hareketle günümüz gerçekliğini ele alan “Sınır Çizgisi (2007)” uluslararası çağdaş sanat sergileri, Çanakkale Bienalleri’nin hem fiziksel hem de zihinsel temellerini belirledi I. Çanakkale Bienali’nden (2008) bu yana seçilen kavramsal çerçeveler; ülke, bölge ve dünyaya ilişkin sosyal sorunları gözeten, irdeleyen ve sanat üretimleri yoluyla eleştiren bir çizgiye oturtulmuştur. Kilisesi, Eski Tütün Deposu (şimdiki Korfmann Kütüphanesi), Fevzipaşa Mahallesi’ndeki metruk binalar, Çanakkale Kordon, Marina, özel mülkiyetteki çeşitli yapılar, Eski Otogar, Halk Bahçesi ve resmi kurumlara ait binalar gibi kentin farklı, merkezi ve alternatif mekânlarına, kamusal alanlarına yaygınlaştırıldı. Toplumun farklı kesimlerinin de bu tartışma ve yaratıcılık düzlemine katılımını sağlamak adına çocuk, genç, yetişkin ve engellileri, farklı cinsiyet gruplarını hedef alan organizasyonlar kurgulandı. Yerel yönetim, sivil toplum ve özel sektörün katılım ve desteğini sağlayacak diyalog ve paylaşım süreçleri işletildi. Küresel Hareketler 2010’daki II. Çanakkale Bienali’nin kavramsal çerçevesi, henüz açığa çıkmamış olan “Yeni Dünya Düzeni”ne vurgu yapıyordu. O dönemde, Mısır Tahrir Meydanı’nda başlayıp Ortadoğu’ya genişleyen “Arap Baharı”, Stéphane Hessel’in “Öfkelenin!” manifestosundan esinlenen ve Avrupa ülkelerinden tüm dünyaya yayılan isyan hareketleri henüz başlamamıştı. Fakat dünya düzeninin yeni bir kurgu doğrultusunda tekrar şekillendirileceğinin ipuçları seziliyordu. 2012’ye gelindi 2014’te ise 19142014 Birinci Dünya Savaşı’nın 100. yılının hatırlandığı bir dönemde, Platon’dan esinlenip “Savaşın Sonunu Yalnızca Ölüler Görür” başlığını seçerek 1914’ten günümüze süren siyasal, toplumsal, kültürel olayları ve savaşların etkilerini yeniden değerlendirmeyi, irdelemeyi ve yorumlamayı amaçladı. Dünya tarihinde bir dönüm noktası olan Birinci Dünya Savaşı’nı, bu trajedinin önemli bir boyutunun yaşandığı Çanakkale’nin tarihsel, kültürel ve doğal özelliklerine bağlamayı önerdi. İlk etkinlikten bu yana, yukarıda bahsedilen kavramsal yapıların, çağdaş sanatın özgün dili ve açtığı demokratik tartışma düzlemi aracılığıyla tüm kentlilerin gündemine taşınması amaçlandı. Bu doğrultuda etkinlikler, Er Hamamı, Eski Ermeni Diyalog ve paylaşım Gelinen noktada CABININ, ilk günden bu yana, çağdaş sanatın merkezde tutulduğu, toplumun farklı kesimleriyle bir bütün olarak algılandığı ve gönüllülük esasıyla yürüyen programlı ve bütünlüklü bir yaklaşımla sürdürülen Çanakkale Bienali’ni kentin kültür sanat hayatını belirleyen ve uluslararası düzleme taşıyan bir etkinlik olarak konumlandırdı. Tüm bu süreçte bizden destek, katkı ve katılımını esirgemeyen kamu ve özel sektöre ait kurumkuruluşlara, kentte yaşayan sivil organizasyon ve kişilere, dünyadan, ülkemizden ve kentimizden sanatçılara ve kültürsanat aktörlerine teşekkürü bir borç biliriz. n (*) CABININ ve Çanakkale Bienali Kurucusu, Direktörü ve Küratörü, Troya Kültür Derneği Başkanı ve ÇOMÜ GSF Öğretim Üyesi. Yerelden Evrensele 58 5 Kasım 2015 KItap