Katalog

‘Gündem Oluşturan Yargı Kararlarında Laiklik ve İfade Özgürlüğü’ Yargıda demokrasi Ë Alev COŞKUN emokrasi tarihimiz birçok ders kitabı tarafından her ne kadar 150 yıl geriye götürülerek başlatılsa da çok partili demokratik yaşama girişimiz bu yıl 59. yılına ulaşmıştır. Demokrasi bir topluma yukarıdan zembille inmiyor. Demokrasi bir yaşam biçimidir. Demokrasi bir ilgili, 7.3.1989; 9.4.1991; 5.6.2008 tarihli Adalet ve Kalkınma Partisi kararları ile kurallar rejimidir. Ve demokrasi önemli kararları; Danıştay İdari Dava İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Bühukuk devletinin egemen olduğu, güçler Daireleri Genel Kurulu’nun 17.6.1994 yük Daire’nin Refah PartisiTürkiye Daayrılığı ilkesinin titizlikle uygulandığı bir ve 24.6.2004 tarihli kararları ve İnsan vası kararları yer almıştır. siyasal sistemdir. Hakları Avrupa Mahkemesi (AİHM) Kitabın üçüncü bölümü, ‘İfade ÖzDemokrasi bir toplumda bir gecede Büyük Daire’nin “Leyla ŞahinTürkiye gürlüğü’ başlığını taşımaktadır. Bu böyerleşmiyor. Uzun bir mücadele, uzun Davası” kararı bu bölümde yer almıştır. lümde Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun bir uğraş gerektiriyor. Bütün kurumlaKitabın ikinci bölümü; ‘Siyasi Parti 2004, 2005, 2006 ve 2008 tarihli kararların, bütün siyasal partilerin, bütün sivil Gündem Oluşturan Yargı KararlarınKapatma Kararları’na ayrılmıştır. Bu börı yer almıştır. örgütlerin demokrasinin temel kurallada Laiklik ve İfade Özgürlüğü/ Hamdi lümde Anayasa Mehkemesi’nin Milli NiBu kaynak kitabı, Yargıtay 8’inci Ceza rında anlaşması, ortak paydada bütünYaver Aktan ve Levent Ünsal (Derleyenzam Partisi, Huzur Partisi, Demokratik Dairesi üyesi Hamdi Yaver Aktan ile leşmesi gerekiyor. Böyle olmazsa, deler)/ Ankara, Adalet Yayınevi, 2009/ Barış Partisi, Refah Partisi ve son olarak Yargıtay Tetkik Hekimi Levent Ünsal mokrasi geriye gidiyor, aksıyor, duraksa558 s. malar yaşıyor. Demokrasi mücadelesi her ülkenin tarihsel yaşamında uzun bir uğraştır. Amerika’da da, Fransa’da da İngiltere, Almanya ve İtalya’da da böyle oldu. Almanya ve İtalya’da 1930’larda demokratik hakları kullanarak iktidara gelen siyasal partilerin nasıl Nazi ve faşist diktaİşsizliğin kol gezdiği, insanların canından bezdiği bir coğrafyada, adamın biri törlüklere dönüştükleri Kaf Dağı’nın arkasındaki sorunları çözmeye, kan davalarını sonlandırmaya, unutulmamalıdır. aileleri barıştırmaya, gençlerin mutluluğuna aracı olmaya çalışıyor. Bayram Yaşlı Yeter Ülkemizde de demokrasi mücadelesi kesintisiz Kan Akmasın’da, kendisi de töre kurbanı olan ve bu cehaleti kırmak için sonsuz emek sürüyor. Demokrasinin tegösteren Sait Şanlı’nın hikâyesini anlatıyor. mel ilkelerini yıkmaya uğraması için çalışan karşı Kitapta, bölgenin ne denli geri kalmışlığının fotoğrafını sergiË Tayfun DAĞLI güçlerde ne kadar ilginçtir lemeye çalıştığımızda, bir ineğin kuyruğunun kesilmesi, birbiriki bu mücadelelerini yine ni seven iki gencin ailelerinin evlenmelerine engel olması sonuayram Yaşlı, 14 yaşında kan davası ile tanışan ve bu yüzden demokrasinin kendilerine cu mutlu bir yuva kurmak için kaçışları, berdel denen ilkelliğin doğduğu topraklardan uzaklaşmak zorunda kalan Sait Şansunduğu haklardan yararortaya koyduğu iğrenç ilişkiler sonucu oluk oluk akan kanın izlı’nın barışa adanmış hayat hikâyesini ele alırken, bölgenin lanarak yapıyorlar. leri gerçek boyutlarıyla anlatılıyor. sosyal, kültürel ve ekonomik boyutunu da masaya yatırmayı Demokratik sistemin BİLİM İNSANLARININ İLGİSİ ihmal etmiyor. tartışma yaratan en önemTürkiye’nin bir bölgesinde modern yaşam sürerken, bir diğer Adına kan davası denen ilkelliğin bütün etkenleri kendi koşulları li unsurları, laikliğe aykırı bölgesinde ise ilkel toplum kurallarının halen var olması her içerisinde çözmeye kalkması sonucu, halen yüzlerce aile, ya göç etdavranış ve eylemlerdir. dönemde bilim insanlarının ilgisini çekmekten geri kalmamıştır. mek, ya can almak veya can vermekle karşı karşıya kalmayı sürdürüBu eylemler hakkında yarKitapta, görüşlerine yer verilen Prof. Dr. Mahmut Tezcan, bu yor. Bölgenin bu ilkellikten kurtulamamasının temel nedenleri araşgı erkinin verdiği son deilkelliğin bilimsel tanımını yaparken, “Bir aile, bir kabile veya tırıldığında ise, eğitim, sosyal yaşam, kültürel yozlaşma ve ekonomik rece önemli kararlar varaşiretin üyelerine karşı, başka bir aile, kabile veya aşiret üyelerigeri kalmışlık birinci öncelikler olarak önümüze çıkmaktadır. dır. Bu kararlar, verildiği nin çeşitli nedenlerle duydukları kin dolayısıyla birbirlerinin tarihlerden başlayarak ve Bütün bu gelişmelerin günümüze kadar uzamasının temel nedeni ise, hayatlarına son vermeleridir. Bölgede kan davası töre adı altınileriye dönük olarak devlet denen aygıtın kendi Misaki Milli sınırları içerisinde yer alan bir da yaşamını sürdürse de, törenin de kendini ayakta tutmasının önemlerini korumaktadırbölgesinin insanlarının acılarını ancak bir hiç uğruna kan döküldüğünde birçok sebebi var. lar. ortaya çıkarak “önlem aldığını” duyurmasıdır. Bu sebepler arasında bölgenin sosyoekonomik yapısı, eğitim İşte böylesi önemli kaKitapta, bölgede yüzlerce hatta binlerce ailenin, dramına tanıklık yapan seviyesinin düşüklüğü, dinsel etkenler, geri kalmışlık ve toprarları toplayan önemli bir ve kendisi de kan davası mağduru olan Sait Şanlı’nın, yaşadıklarını okulumsal baskı sayılabilir” şeklinde yorumluyor. yapıt Gündem Oluşturan yunca, bazen gözyaşlarınızı tutamayacak, bazen gülecek ve bazen de “hay Dicle Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aytekin Sırkan Yargı Kararlarında LaikAllah bu çağda halen bu sorunlar var mı” diye kendi kendinize sorular da, “Kan Davaları” ile ilgili yaptığı çalışmada, bu cinayetlerin lik ve İfade Özgürlüğü soracaksınız. süregelmesinin nedenini toplumsal baskıya dayandırıyor. Sıradıyla yayımlandı. Kitabın hazırlanması aşamasında öncelikli olarak bölgenin mülki amirkan, “Bu yapı içersinde yer alan aşiret sistemi, kan davalarının 558 sayfalık bu yapıt, üç leri, akademisyenler, din adamları ve demokratik kitle örgütü yetkilileri sürdürülüp sürdürülemeyeceğine aileden kimin nasıl ve hatta temel bölüme ayrılmış. ile de defalarca görüşüldü ve sorunun çözümü yönünde atılacak adımlar kimin nerede öldürüleceğine, cinayetin kimi işleyeceğine kadar Birinci bölüm, ‘Laiklik’ ele alındı. ayrıntılı bir şekilde karar alan merciiler olarak karşımıza çıkıbaşlığını taşımakta ve bu Bu kitabın piyasaya çıkmasına bölgenin ileri gelenleri canı gönülden yor” diyor. bölümde türban kararları desek verince, “Yeter Kan Akmasın” adlı eser uzun, yorucu ve bir o kaBölgede bu tür cinayetlerin her geçen gün can almaya devam verilmektedir. Anayasa dar da zevkle yürütülen çalışmalar sonucu okurlarıyla buluşturuldu. Mahkemesi’nin türbanla D Yargıtay 8’inci Ceza Dairesi üyesi Hamdi Yaver Aktan ile Yargıtay Tetkik Hâkimi Levent Ünsal‘ın derleyip hazırladığı Gündem Oluşturan Yargı Kararlarında Laiklik ve İfade Özgürlüğü‘nde, özellikle laiklik ilkesine odaklanan “türban” ve “siyasi parti kapatma” kararları ile ifade özgürlüğü alanında, bilhassa ceza yargılamasına konu olan söylemlere ilişkin Yargıtay kararları örnek olarak seçilmiş. derleyip hazırlayarak hukuk ve siyasal kütüphanemize kazandırmışlardır. Yargıtay 8. Ceza Dairesi üyesi sayın Aktan, Cumhuriyet gazetesinde gerek Türkiye Cumhuriyeti’nin temel felsefesi gerek demokrasi ve laiklik gerekse hukuk devleti konularında çok değerli makaleleri yayımlanan bir yüksek yargıçtır. Bu derlemede özellikle laiklik ilkesini odak alan “türban” ve “siyasi parti kapatma” kararları ile, ifade özgürlüğü alanında özellikle ceza yargılamasına konu olan söylemlere ilişkin Yargıtay kararları örnek olarak seçilmiştir. Her iki yüksek yargıcın bu önemli ve tarihi kararları bir araya getirip, derli toplu bir başvuru kaynağı yaratmaları övgüye değer bir uğraştır. İlgilenenlere, siyasal parti mensuplarına, hukukçulara, gazetecilere, siyasal bilimler öğrencilerine bu kaynak yapıtı salık veriyoruz. ? Bayram Yaşlı’dan ‘Yeter Kan Akmasın’ Barış için... B SAYFA 18 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1009