Katalog

ÖYKÜ ÖDÜLÜ: Yavuz Ekinci ‘Anlatmamın nedeni gördüklerimi unutmak’ farklı anlatmasıydı. Bu da bende dedemin tüm bunları uydurduğu hissini uyandırıyordu. Daha sonraki sıcak yaz gecelerinde damda yatarken yıldız tarlasına bakıp zihnimde bu masalları canlandırırdım. Yıldızlardan periler, cadılar ve devler yaratırdım. Bazı günlerde ise otların üzerine uzanıp bulutlara bakardım. Bulutlar, beyaz bir sinema perdesi gibi durmadan değişirdi. Dev yaratıklar, dörtnala koşan atlar, kulelere kapatılmış prenseslerin yüzleri… Geniş bir hayal dünyasını içinde barındıran ve öykünün ivmesi olan sözlü edebiyatla büyüdüm. Bu sözlü edebiyatla anlatıcılığımın şekillendiğini düşünüyorum. Söz’ün büyüsüne kapılıp gitmelerim işte o kış gecelerinde başladı. Ve hâlâ da devam ediyor. Türk yazın dünyası ne yazık ki öncelikle İstanbul merkezli. Batman’da yaşıyor ve yazıyor olmak sizi nasıl etkiliyor? İstanbul’da doğup büyüyen, yazan ve aydınlanan bir yazarın yaşadığı sıkıntıları, yabancılaşmayı, gerilimi, birey olma savaşımını, burada, doğuda, daha yoğun, daha acımasız ve keskin bir şekilde yaşarsınız. Bu da başlı başına edebiyatınızı besleyen bir şeydir. Edebiyatın konusu insandır. İnsanın yaşadığı her yerde de edebiyat vardır. Aslolan metindir; nerede yazdığınız değil, ne yazdığınız önemlidir. YARIŞMALARI ÖNEMSİYORUM... Sessizlik Kulesi dosyanızla 2008 Yunus Nadi Öykü Ödülü’nü aldınız. Daha önce de Sırtımdaki Ölüler dosyanızla 2005 Haldun Taner Öykü Ödülü’nü almıştınız. Bu son ödül bağlamında, ödüllerin bir öykücüye neler kattığı ya da ondan neleri alıp götürdüğü konusunda ne söylemek istersiniz? Yarışmaları önemsiyorum. Ödüllerin secici kurullarında bulunan yazarların benim eserlerimi seçmelerinin, beğenmelerinin beni cesaretlendirdiğini söyleyebilirim. Bunun yanında yarışmaları ve ödülleri birer iadei itibar olarak görüyorum. Aynı zamanda, her ödülün yazarın sırtına büyük bir sorumluluk çuvalı olarak düştüğüne inanıyorum. Peki, cesaret genç bir yazarın en çok ihtiyaç duyduğu şey mi? Evet. Kesinlikle. Bence yazarlıkta kendine güven ve cesaret olmazsa olmazlar. Yazmak, kendine güven duymadan yapılabilecek bir şey değildir. Sadece yazmak için değil aslında, sanatın her dalı kendine güven ve inanç gerektirir. Öykülerinde genel olarak karamsar tonlarda resmedilen bir dünya ile karşı Yavuz Ekinci, Sessizlik Kulesi adlı dosyasıyla Yunus Nadi Ödülleri Öykü Ödülü’nü Alper Akçam’la paylaştı. Doğu’da sınıf öğretmeni olarak görev yapan Ekinci ile öykülerini konuştuk. Ë Arif ARSLAN debiyatla, özellikle öyküyle kurduğun bağdan söz edelim ilkin. Edebiyatla ne zaman tanıştın? Aslında edebiyatla kurduğum bağ, çocukluğumla kurduğum bağdır. Çevresi yüksek dağlarla çevrili bir dağ köyünde doğdum. Beni hayata hazırlayan olaylarla da burada tanıştım. Kışlar çok çetin geçerdi. Köyü şehre bağlayan yolların günlerce, aylarca kapandığı olurdu. Bir anlamda hayat ve zaman durma noktasına gelirdi. O soğuk kış gecelerinde söz’le ısınırdım. Tanıdığım en bilge insan ne okuma ne de yazma bilirdi. Bu adam sabahın köründe kalkar, ahırdaki koyunları ve keçileri yemlerdi. Evdeki kaplarda bulunan suların dahi donduğu kış gecelerinde kalkıp ağıla giderdi. Zayıf, çelimsiz kuzuları odasına getirip battaniyeye sarardı. Bu adam, dedem Hasan’dan başkası değildi. İlk torun olduğum için dedem beni çok severdi. Birçok gece beni yanına alırdı. Gecenin ilerleyen vakitlerinde dedem hikâyeler anlatırdı. Masalları, meselleri, efsaneleri, dini hikâyeleri, cinleri ve eski ölüleri anlatırdı. Anlattıkları bir yandan beni uyanık tutarken bir yandan da bana ninni gibi gelirdi. O yaşta dünyadaki her şeyi bilen tek kişinin dedem olduğunu düşünürdüm. Durmadan ve usanmadan bana her şeyin söz’le var olup, söz’le yok olduğu bir dünyayı anlatıyordu. Ve bu dünyaya inanmamı istiyordu. Onun en büyük özeliği bir anlatıyı her defasında CUMHURİYET KİTAP SAYI 950 E karşıya kalıyor okuyucu. Neden bu kadar karamsar bir dünya yaratıyorsun? Öykülerimde ağır karamsar bir havanın olduğu doğru. Ben doğuda doğdum. Ve burada büyüdüm. Çocukluğumdan beri çatışmalar ve operasyonlar her zaman oldu ve halen de devam ediyor. Bir kurmaca filmin sahnesini aratmayan bu şiddet sahnelerini defalarca gördüm, yaşananlara tanık oldum. Ne yazık ki daha ortaokul ve liseye giden küçük bir çocukken kaldırımlarda önümde yığılıp ölen insanlarla karşılaştım. Korkunun ete kemiğe bürünüp sokaklarda, caddelerde, şehirlerde, köylerde ve evlerde dolaştığını gördüm ve tüm ruhumla o korkuyu hissettim. Çatışmalarla dolu bu ortamdaki havanın nasıl gerildiğine tüm bedenimle tanıklık ettim. Beni bu kadar huzursuz eden nedenlere gelince; insan hayatının bir hiç olduğu bu yerde yaşanan ölümlerin, bazı insanlar için sayısal bir değerden başka şey ifade etmemesi ve o insanlarla aynı çağda, aynı gökyüzü altında yaşıyor olmamdır. Gergin ve durmadan kanayan bu topraklarda kahramanlarım da benimle birlikte büyüdüler. Ve doğal olarak onlar da benim kadar mutsuz ve karamsarlar. Anlatmamın nedeni belki gördüklerimi unutmak, belki de görmek istemeyenleri rahatsız etmektir. “Bana İsmail Deyin” öyküsünde niçin savaştığını bilmeyen bir askerin ölüp cesedinin öldüğü yerde kalmasını anlatıyorsunuz? Askerin adı İsmail olmadığı halde “Bana İsmail deyin” diyor. Bu asker niçin bunu deme gereğini duyuyor? İsmail imgesi kurban edilmeyi temsil eder. İbrahim’in İsmail’i kurban etmeye çalıştığı hikâyeyi hepimiz biliriz. İsmail imgesini tüm kurban edilenler ve edilecekler için kullandım. Buradaki askerin isyanı cesedinin vurulup öldüğü yerde kalmasındandır. Annesi için “gidip önünde ağlayacak bir mezarım bile yok” diyor. “İçimdeki Mezar” adlı öyküde kitaptaki tüm kahramanları görürüz. Ve bu dosya bir bütün olarak düşünüldüğünde, aynı zaman da roman gibi duruyor siz ne dersiniz? “İçimdeki Mezar” öyküsünün anlatıcısı, yazarı öldürülen bir öykü kahramanın yarım kalmış yaşamını ve yazarını anlatma üzerine kuruludur. Öykünün kahramanı sürüncemede kalan hayatından şikâyetçi. Çekmecede dolaşmaya çıkanca diğer kahramanları görür ve onları anlatır. Hatta hikâyeleri bittiği için onlara gıptayla bakmaktadır. Çünkü onu yaratan yazarın, onun için yazdığı en son cümle: “Sayra, tavandan sarkan ilmiği boynuna geçirdi.” Dosya bir bütün olarak dursa da roman değildir. Bence öykü kitaplarındaki öyküler bir şekilde bir birleriyle bağlantılı olmalıdır. Öte yandan bir seçki gibi dururlar. Nasıl bir ortamda çalışırsınız? Sınıf öğretmenliği yapıyorsunuz. Yazmak için yeterince zaman bulabiliyor musunuz? Yaklaşık yedi yıldır sınıf öğretmeni olarak çalışmaktayım. Küçük bir odam var, ona sığınıyorum. Okuldan ve ailemden artırdığım ve kimi zaman çaldığım dar vakitlerde yazmakla cebelleşiyorum. Akşamüstleri yatıyor, geceleri uyanıp çalışıyorum. Bu düzensizlikten bir şeyler çıkarmaya, kotarmaya çalışıyorum. Edebiyat, sizden kendinizi ona adamanızı ister ve çoğu zaman bununla da yetinmez, birlikte yaşadığınız insanların bile hayatından sizin aracılığınızla bir adanmışlık talep eder. Ekonomik kaygılar! Keşke, diyesim geliyor. Kim istemez ki yazdıklarıyla geçinmeyi ve tüm zamanını buna harcamayı. YAZMA YÖNTEMLERİ Yöntemleriniz nelerdir peki? Bir öyküye başlarken örneğin. Bir düşünceden mi yola çıkarsınız, üslup mu belirler öykünün gidişatını? Ya kahramanlar? Kısa notlar alırım. Bu notlar çoğu zaman hiç işime yaramıyor. Bir öyküyü kesinlikle düşleyerek yazamıyorum ya da istediğim gibi yazamıyorum. Ben bir cümle ile başlarım ve bittiğini hissettiğim zaman da bırakırım. Bu yazma süreci tabii aylarca sürdüğü oluyor. Bir masalı eğer yazılı olarak okumuyorsanız iki kere aynı şekilde anlatamazsınız. Ben de her yazılan öykünün öykü sanatını yeniden tanımladığına inanırım ve bunun için de çalışırım. Kahramanlarım... Marquez’in bir sözünü hatırlatmak isterim: “Bir karakter sıfırdan yaratılmaz.” Benim de karakterlerim aslında çoğu zaman hiç farkında olmadan gördüklerim, tanıdıklarım arasından çıkıyor. Yazmak için belirlediğim bir ara ya da zaman yok; fakat yazmaya başladığım zaman mutlak bir sessizlik isterim. Evin diğer odalarında birinin nefes alması bile canımı sıkar, yazmamı engeller. Geceleri sözcüklerin peşine takılıp gitmeyi çok severim. Tam sessizlik istediğinize göre eşiniz size nasıl katlanıyor? Eşim bu konuda çok anlayışlı. Uzun süredir evli olmamıza rağmen aynı evi paylaşan iki sevgili gibiyiz. Yazmak istediğim zaman da her halükarda evi bana bırakır. Benim yazı, yazının ben olduğunu biliyor. Bundan dolayı da ona teşekkür ediyorum. Türk öykücülüğünde esinlendiğiniz, beslendiğiniz belli kaynaklar, belli yazarlar var mı? Türk öykücülüğünde çok büyük yazarlar var. Bunların birçoğunu okudum, tekrar tekrar dönerek okumaya da devam ediyorum. Beslendiğim kaynaklardan öte, severek okuduğum yazarlar var. Birkaç isim sayacak olursam, Sait Faik, Sabahattin Ali, Ahmet Hamdi Tanpınar, Sema Kaygusuz, Haldun Taner, Oğuz Atay, Bilge Karasu, Hasan Ali Toptaş, Selim İleri, Yusuf Atılgan, Adalet Ağaoğlu aklıma bir çırpıda gelen isimler. İsmini saymadığım çok sayıda değerli öykü yazarı var. Dünya edebiyatının usta kalemlerini de okumaktan eksik kalmadım: Kafka, Sadık Hidayet, Gabriel Garcia Marquez, Georges Perec, Jose Saramago… ? SAYFA 23