Katalog

M imoza, Bursa'da bir birahane. Dışarıdan bakıldığında dikkati çekmeyen, sırrını ele vermeyen bir mekân. İsmini mimoza çiçeğinden değil de bir pavyon konsomatrisinden alıyor. Birahanenin Azbulunur lakaplı sahibi, gerçek adıyla Ender, hayatında ilk kez bir kadına âşık oluyor. Bu kadın, birahane sakinlerinin anlatımında iyice küçümseniyor, "iki ayağı üzerinde yürüyen koca memeli bir beygir", "gülerken kişneyen iri dişli bir canavar" gibi sözlerle tanımlanıyor. Ama Ender, bu kadına âşık olmuş, onun için malını mülkünü harcamış. Sonunda bu birahaneyi açınca da "Mimoza" adını koymuş. Birahanenin sadece maç akşamlarında altı masası ve bar tabureleri doluyor ama yalnızca maç izlemeye gelenlerin birahanenin gizemli havasını solumaları mümkün değil. Metin CELAL Okuduğum Kitaplar Mimoza’da Elli Gram gerçeklik kazanıyor. Hikâyeler birinci tekil kişi ağzından anlatıldıkları için oldukça sahiciler de. Sanki Mimoza'nın bir masasında oturmuş Ressam Rasim'i dinliyormuş gibi hissediyorsunuz kendinizi. Mimoza'nın müdavimleri ortayaşı aşmış, hayatın sonuna doğru yürüyen kaybedenler. Kaybettiklerinin bilincindeler ama yine de tutunacak bir dal aramayı da ihmal etmiyorlar. Sürekli oynadıkları şans oyunları bunun bir göstergesi. Ama o tutunacak dalı bulamayacaklarını, hayatlarını değiştiremeyeceklerini de biliyorlar için için. Kaçınılmaz son ölümdür ve Mimoza ölümü bekleme odası gibidir. Sessizce aralarından ayrılan müdavimlerin ruhları için yine sessizce kadeh kaldırırlar. Yalnızlıklarında, mutsuzluklarında soluk alma alanı gibidir Mimoza. Evlerinden kaçıp bir an önce orada olmak ve bir günü daha tüketmek için can atarlar. Birahanenin müdavimleri onların asıl ailesi halini almıştır. Orada biraz olsun yalnızlıklarını, çaresizliklerin unuturlar. Kitabın son hikâyesi Leyla Bir Özge Candır'da baştaki gibi anlatıcı yine yazar. Bir bayram günü ayrı kentlerde yaşayan beş arkadaş, birer şişe "Ayı Kanı" şarabı almış Cerrah Köyü'nün birkaç kilometre dışındaki köyün adıyla anılan derenin kenarındaki düzlüğe gitmiştir Sadece bayramdan bayrama görüşmekte, hasret gidermektedirler. Ressam Rasim de bu arkadaş grubunun bir üyesidir. Ressam Rasim'in hâlâ Mimoza'ya devam ettiğini, gelen telefondan karısının hâlâ onun için endişelendiğini öğreniriz. Arkadaşlardan Salibey "Sizin bir kitap projeniz vardı, ne oldu?" diye sorar. Rasim, "Benim resimler tamam" der ve yazarı göstererek "Hikâyeleri yazmasını bekliyoruz" diye ekler. Salibey, "Onu daha çok beklersin. Bu iş yattı desene" diye cevap verir. Yazar, "olur mu ya" diye karşı çıkar, "yazıyoruz ya işte" diye ekler. "Neyi yazıyorsun?" sorusuna da "Her şeyi" diye cevap verir. Mimoza'da Elli Gram, hikâye kitabı olarak sunulmasına karşın, bir roman olarak da okunmalı bence. Çünkü o yapıda. İlk hikâyedeki Ressam Rasim'le, son hikâyedeki Rasim birbirlerine tam anlamıyla denk düşmeseler de kitap hikâyeden çok romana yakın duruyor. İlk hikâyede Rasim, alkolizmden kurtulma denemeleri yaparken ve geçmişi için "yaşama sırtını dönmüştü o yıllarda" denilip, artık yeni bir hayata başladığı anlatılsa da son hikâyede Mimoza müdavimliğine devam ediyor. İlk ve son hikâyedeki tek ortak nokta yazarın Rasim'in çizdiği portreleri hikâyeleştireceğidir. Mimoza'da Elli Gram, roman da olsa hikâye de keyifle okunan bir kitap. Cümlelerin arasından sıcaklık akıyor, dünyasına sizi katıyor ve kitabı bir solukta okuyorsunuz. Zaten edebiyat eserinin bir işlevi de budur. Anlatılanların ne kadarı gerçek, ne kadarı kurmaca bilemem ama birbirini tamamlayan hikâyelerle son sayfalara doğru ulaştığınızda Mimoza'nın varlığına da sakinlerinin gerçekliğine de ikna oluyorsunuz. İçinizden bir otobüse atlayıp Bursa'ya gitmek, o birahanede bir kenara oturup müdavimleri izlemek geliyor. ÖNERİLER KÖPEK SURATLI MAYMUN Haşek, tüm dünyada olduğu gibi bizde de Aslan Asker Şvayk'la tanındı, sevildi. Sevgimiz de orada kaldı başka eserlerini okuyamadık. Oysa Haşek kısa süren hayatına rağmen çok verimli bir yazar. Hayatı boyunca Çek gazetelerine yergiler, şiirler, hikâyeler yazmış. 1500'ün üzerinde hikâyesi olduğu söyleniyor. Köpek Suratlı Maymun (Merkez Kit.) bu hikâyelerden yapılmış küçük bir seçme. Ülkü Tamer'in güzel Türkçesiyle yayınlanan hikâyelerde yankesiciler, ayyaşlar ve hırsızların bakış açısıyla gündelik hayatın, otoritenin ve bürokrasinin saçmalıklarını okuyoruz. Haşek, büyük bir mizahçı olarak yalın ve gerçekçi anlatımıyla bu kısa hikâyelerde de hem güldürüyor hem de ciddi bir toplumsal eleştiri yapıyor. M imoza bir sığınak. Ölümü bekleyenlerin sığındığı bir yer. Sürekli sakinleri mümkün olduğunca az şey yiyerek, bolca içki içerek sığındıkları bu birahanede ölümü bekliyorlar. Cemil Kavukçu'nun son hikâye kitabı Mimoza'da Elli Gram (Can yay.) buranın sakinlerinin hikâyelerini anlatıyor. Hikâyelerin anlatıcısı Ressam Rasim, "Aslında buranın adı KİMSESİZ ADAMLAR SIĞINAĞI olmalıydı. Bu öneriyi getirdiğimde Erkek, Harun Abi, Taksici Hasan Baba, Seyhun ve Doktor buna şiddetle karşı çıkmışlar, bir hata işlemişim gibi bakmışlardı yüzüme. Buraya gelenler kimsesiz değildi, bu mekan geniş bir aileydi. Doğruydu, buna katılıyordum, bu kapıdan girince kalabalık ve sıcak bir ailede buluyordum kendimi. Ama dışarı adımımı attığımda hemen kimsesiz oluveriyordum. Sonuçta burası bir sığınaktı, hem de kimsesiz adamlar sığınağı, neden anlamak istemiyorlardı" diye anlatıyor birahaneyi. Mimoza'da Elli Gram, İkizce adlı hikâye ile başlıyor. İkizce, "Karacabey Ovası'nda Apolyont Gölü'ne hâkim, adını aldığı deve hörgücü gibi iki tepenin eteğine kurulmuş" bir köy. Yamaçta, köyü kuşbakışı gören bir evde iki arkadaş buluşmuşlar. Ressam Rasim evin sahibi, içkiyi bırakmış, alkolizmden kurtulmak için buraya sığınmış. Bir arınma döneminde. Zaman zaman içinde filizlenen içki içme isteğini köylülerden Dayı'nın getirdiği boğma erik rakısı ile ya da göl kıyısındaki Kaleci İlhan'ın Yeri'ne yaptığı kaçamaklarla gideriyor. Anlatıcı, arkadaşını ve yeni yaşam biçimini görmenin yanı sıra büyük bir projeyi gerçekleştirmeye gelmiş; Ressam Rasim anlatacak ve o Mimoza'nın hikâyelerini yazacak. Günler sonra Rasim anlatmaya başlıyor. Rasim, tek tek Mimoza sakinlerini anlatırken bir yandan da nasıl alkolizmin batağına saplandığını da anlatıyor. İşini durduk yerde bırakmış, resim yaparak geçineceğini ileri sürerek sürekli içki içmeye başlamıştır. Karısı evi geçindirmenin yanında, Rasim'i de bu alışkanlığından uzaklaştırmaya çalışmakta ve bunun sonucunda evde sürekli sıkıntılı bir GENÇ ADEM Alexander Trocchi, İskoçyalı bir yazar. Varoluşçu hareketin atalarından kabul ediliyor. Hatta "İskoçya'nın Camus'ü" adı bile takılmış. Çok ilginç ve hareketli bir hayatı olmuş. Situasyonist Harekete katılmış, 50'li yıllarda Beat Kuşağı'nın merkezi Venice kasabasında yaşamış. Eroin sattığı iddiasıyla polis peşine düşünce Kanada'ya kaçmış. Orada Leonard Cohen'le tanışmış, evinde yaşamış. Sonunda İngiltere'ye dönüp kitapçılık yapmış. Kayıtlı bir bağımlıyken 1984'de zatürreeden ölmüş. Romanları varoluşçuluğu işleyişindeki açıklık kadar, erotik nitelikleriyle de dikkati çekmiş. Genç Adem (çev. Algan Sezgintüredi, Versus yay) Trocchi'nin önemli eserlerinden. Glasgow Edinburg arasında yük taşıyan mavnalarda çalışan Joe, teknenin sahibi ve karısı arasındaki ilişkiyi ve nehirde bulunan bir kadın cesedinin Joe ile ilgisini anlatırken olayları ve ahlaki durumları varoluşçu bakış açısıyla ele alıyor. Akıcı anlatımıyla kolay okunan bir roman Genç Adem. Trocchi, Türk okurunca da keşfedilmesi gereken bir yazar. ? KİTAP SAYI 922 Cemil Kavukçu, yalın anlatımıyla Mimoza'nın duvarlarındaki portrelerdeki müdavimlere can katmış. hava solunmaktadır. Evin bir odası Rasim için resim atölyesi haline getirilmiştir. Eşden dosttan küçük şiparişler gelmekte, Rasim, portreler çizmektedir. Ama bu durum onu hiç mutlu etmez ve karısının içki içmesin diye harçlığını iyice kısmasına rağmen Mimoza'ya daha çok sığınmaya başlar. Kâğıt peçetelere Mimoza'nın sakinlerinin portrelerini çizer. Bu portreler birahanenin sahibi tarafından denetlendikten sonra duvara, özel bir bölüme asılmaya başlar. Mimoza'da Elli Gram'da anlatılan hikâyelere bu resimler de eşlik ediyor. Cemil Kavukçu, yalın anlatımıyla Mimoza'nın duvarlarındaki portrelerdeki müdavimlere can katmış. Hemen her müdavimin hikâyesi resimlerle buluşup SAYFA 12 CUMHURİYET