Katalog

B U L M A C A 1 O 2 B 3 K 4 R 5 B 6 İLKER MUMCUOĞLU I 7 O 8 A 9 R 10 F 11 N 12 O 13 D 14 I 15 J 16 I 17 E 18 O 19 K 20 O 21 J 22 B 23 G 24 P 25 J 26 C 27 G 28 E 29 R 30 R 31 P 32 M 33 F 34 K 35 D 36 R 37 N 38 M Feyza HEPÇİLİNGİRLER O Türkçe Günlükleri mi yabancı dilimiz olan İngilizceyi savunmak için orada bulunmasını gerekli kılmıştır; bilemiyorum. Tuğrul Eryılmaz ve Perihan Mağden’in orada bulunmalarının gerekçesi ise özgürlüklerini savunma isteğiymiş. “Dil zabıtası” diye nitelendirdikleri bizi (Hakkı Devrim’i ve beni) yaratıcılıklarının önündeki engel olarak gördüklerinden özgürlük istemeye gelmişler. Neyin özgürlüğünü? Türkçeye diledikleri kadar İngilizce sözcük sokma, yazılarına İngilizce başlık koyma, Türkçeyi ezip büzme, duvara atıp tutma özgürlüğünü. Kimileri Türkçe konuştuklarında da aynı dili konuşmuyoruz. 39 L 40 L 41 K 42 A 43 R 44 P 45 A 46 O 47 P 48 25 Aralık Pazartesi Nasıl bir tepki verecekti görmek istedim. Bağlantıyı öğrenmek istiyorlar sanıyorum. Bu hatırlatmayı yapalım size istedik. 49 A 50 B 51 P 52 B 53 J 54 M 55 G 56 C 57 M 58 G 59 R 60 F 61 B 62 O 63 G 64 O 65 R 66 I 67 N 68 A 69 F 70 E 71 H 72 H 73 E 74 I 75 N 76 G 77 B 78 J G Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın. (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa, bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir.) Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru Malcolm Lowry’nın bir kitabının adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aynı kitaptan bir alıntı ortaya çıkacaktır. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. “... Günleri” (Adnan Özyalçıner’in bir öykü kitabı). 42 8 45 68 49 B. “... dokuzuncunun adı,/ Barlarda göbek atar” Orhan Veli Kanık. 2 61 5 50 22 77 52 C. Bucak (yalnız ünsüz harfleri yazılacak). 26 64 56 D. Bir haber ajansı. 13 35 E. “Rainer Maria ...” (Alman şair). 58 28 73 17 70 F. Hasse. 69 10 33 60 G. Erkeklerde resmi, ciddi; kadınlarda öğleden sonra giyilen özenli, aksesuarı tamam, süslü giyim. 63 27 55 76 23 H. “... Vitamini” (Cemal Süreya’nın bir şiiri). 71 I. “Güzel ...” (İlhan Berk’in bir şiir kitabı). 6 14 74 16 66 J. Şiir ve fikirlerinin şeriata aykırı görülmesi yüzünden Halep’te derisi yüzülerek öldürülen, XIV. yy. tasavvuf şairi. 21 25 53 72 15 78 K. Ayın ilk günlerinde aldığı yay biçimi. 34 3 19 41 L. “... Ayna” (Erhan Bener’in bir romanı). 40 39 38 M. “Erol ...” (“Kördüğüm, “Kuzgunlar ve Leşler” adlı romanları da üreten yazar.) 54 57 32 N. Irkla ilgili. 37 11 67 75 O. Yokçuluk yanlısı. 7 18 1 46 48 20 62 12 P. Kalıba dökülmek yoluyla yapılmış. 24 47 51 44 31 R. “... alkol aslında kanıksamışız / Gel yine sevişelim”Behçet Necatigil. 65 9 30 4 36 59 43 29 özlediğim kadarıyla, küçükten başlayıp giderek büyüyen bu tehlikeye şimdiye dek dikkat çeken olmadı; oysa ciddiye alınması gereken, önemli bir değişim bu, bir tehdit! Yukarıdaki üç tümcede İngilizcenin etkisi ilk bakışta fark edilmeyebilir. Türkçenin çok önemli bir zenginliği saymak zorunda olduğumuz eylemsileri reddeden kullanımlar bunlar. İngilizcenin iç içe geçmiş tümcelerine özenilerek kurulmuş tümceler. “Nasıl bir tepki verecekti görmek istedim.” tümcesinin Türkçe söylenişi şöyle olmalı: “Nasıl bir tepki vereceğini görmek istedim.” İkinci tümce de öyle: “Bağlantıyı öğrenmek istiyorlar sanıyorum.” değil, “Bağlantıyı öğrenmek istediklerini sanıyorum.” Üçüncüsünde sözcüklerin sıralanışı da bir tuhaf! Nasıl da Türkçe değilmiş gibi duruyor: “Bu hatırlatmayı yapalım size istedik.” sıralanışında “size” sözcüğü, yerinden rahatsız; başa gelmesi söylenişi doğallaştıracak. Ancak eylemsi kullanımı yerine çekimli eylemlerle iç tümceler kurma eğilimi burada da kendini gösteriyor. Bu tümcenin de zorlamasız Türkçe söylenişi şöyle olmalı: “Size bu hatırlatmayı yapmak istedik.” Türkçenin çok önemli bir zenginliğidir eylemsiler. Bizi iç içe geçmiş birçok küçük tümce kurmaktan kurtaran, anlatımı toparlayan eylemsilerden, eylemsilerle kurulmuş yan tümcelerden vazgeçip onların yerine İngilizce özentisi bu iç tümcelere yönelmek Türkçeyi geriletir, ilkelleştirir. Yabancı dillere özenip duracağımıza dilimizin olanaklarının farkında olmamız ve bu olanaklardan sonuna dek yararlanmamız gerekmez mi? 28 Aralık Perşembe J oshua Bear, “Türk insanı” sözünün de “maalesef” İngilizceden bir “hediye” olduğunu bildirdi. “‘Jew’ (Yahudi) gibi, ‘Türk’ de aşağılama, hor görme, hatta hakaret olarak algılandığı için, ‘duyarlı’, iyi niyetli bazı Amerikalılar ‘Turkish person’, ‘Turkish people’ demektedirler. Bir Türk’ün bu kalıbı kullanması düşünülemez.” diyor. Herhangi bir Türk değil, Türkiye’nin başbakanlığını yapmış bir Türk hanım söyledi bunu yıllarca. O kadar çok söyledi ki dilimize yerleştirdi. Ayrıca NTV’deki programla ilgili görüşünü de bildirmiş Bear: “Can Dündar’ın yönettiği programda sizi görüp dinledim. Okumus, mürekkep yalamış insanların dil konusunda bu kadar bilgisiz ve duyarsız olmaları mutlaka sizi üzmüştür.” Üzmek ve hırpalamakla kalmadı; kullanıldığım duygusu uyandırdı bende. 27 Aralık Çarşamba P Yine 25 Aralık Pazartesi 1 951’de Pazar Postası’nda yazmış bunları Suat Yakup Baydur. Yazılarından yapılmış seçkiyi içeren küçücük kitap hep masamın üstünde. 55 yıl önce de varmış kendi dilini hor görüp yabancı sözcüklere tapanlar. Şöyle diyor Baydur “onlar”dan söz ederken: “Onlarca kaide, kural’dan, şu kir’li mütefekkir, düşünür’den daha ahenklidir. Kıvanç sözünü halk kullanıyormuş, onlara ne; böyle iğrenç bir söz ağza alınır mı? Kelime dediğin revanş, maç, vinç, gar, caz, lalettayin, muamele, alelacele, maamafi, binaenaleyh... gibi güzel, ahenkli, kulağa hoş gelir şeyler olmalı.” 26 Aralık Salı C 880. sayının çözümü: A. Bayındır, B. İnuit, C. Ryn, D. Dostlukların, E. İren, F. Rıza Zelyut, G. İbibik, H. Karlı Kayın Ormanında, I. Lü, J. Sızım Sızım, K. İrs. Şiir: “sezdin dünyanın sızılarını/ uzaklarınızı yonttum/ bir yokluk bir ayna/ birdir ikisi Ertan Mısırlı” an Dündar’ın NTV’deki “Neden” adlı programı, Örovizyon’da bu yıl Türkiye’yi temsil edecek olan Kenan Doğulu’nun, Türkçe bir şarkıyla katılma isteklerini “geri kafalılık” diye nitelemesi yüzünden Türkçeye ayrılmıştı bu hafta. Kimlerin katılacağını NTV’ye gidince öğrendim. Hakkı Devrim vardı. Radikal’deki köşesinde yıllardır “Dil Yâresi” üzerine düşünmekte ve düşündürmekte olduğuna göre doğaldı orada bulunması. Üstün Ergüder’i tanımıyordum; Boğaziçi Üniversitesi’nin eski rektörüymüş. Ayrıca aynı üniversitede Yabancı Diller Okulu’nun müdürlüğünü yapmış olması, res eter Nettl’in yazdığı Osman Akınhay’ın Türkçeye çevirdiği, Everest Yayınları, biyografi dizisinden çıkan “Rosa Luxemburg”, 708 sayfalık muhteşem bir kitaptı. Everest’in bir de, sürdürülmesini dilediğim, “Unutulmayan Kadınlar” dizisi var. Sabredebilsem “kadın” konusunun konuşulacağı mart ayında yazacaktım bunları; ama marta kadar dayanamayacağım. Keşke bayram ya da yılbaşı hediyesi olarak düşünülse şu kitaplar: Frida Kahlo, “Aşk ve Acı”, Yazan: Rauda Jamis, Çeviren: Hülya Uğur Tanrıöver Sarah Bernhardt, “Altın Ses”, Yazan: Anne Delbée, Çeviren: Nedim Demirtaş Isadora Duncan, “Dansın Tanrıçası”, Yazan: Maurice Lever, Çeviren: İlkay Kurdak Mata Hari, “Dans Eden Casus”, Yazan: JeanRené Pallas, Çeviren: Yüksel Onaran Milena, “Kafka’nın Kadını”, Yazan: Margarete BuberNeumann, Çeviren: Sıdıka Orhon Martha Freud, “Dâhinin Karısı”, Yazan: Katja Behling, Çeviren: Efkan Canşen Anais Nin, “Maskeli ve Çıplak”, Yazan: Elisabeth Barille, Çeviren: Figen Yücel Camille Claudel, “Bir Kadın”, Yazan: Anne Delbée, Çeviren: Ayşe Kurşunlu Ortaç ve Sevgi Soysal, “Yaşasaydı Âşık Olurdum”, Yazan: Erdal Doğan? [email protected] Yıldız Teknik Üniversitesi Türk Dili Böl. Çukursaray Binası Kat: 2 Barbaros Bulvarı 34349 Yıldız / İST. CUMHURİYET KİTAP SAYI 882 SAYFA 31