Katalog

"20. YUZYILIN EN ÖNEMLİ İKİ KEŞFİNDEN BİRİDİR SİNEMA" Butun \anallardan faydalanan bırsa nat, o nedenlc yedıncı \anat Gucunu aldt !{ı kıtk lerc aıt Bu anlamda ehıl ı llt rdt jlduSu takdırde bır \wıl toplum orgutu gı hı ı$u v dı goruynr \enne gore kıtabınız da dıı donem dontm lamk vldug'umuz uze re gun bt gun perçınlenmekte olan ve nıılı pek de temız olmayan uyasal gucu bağla mında da rakıpsız bırolgu stntma Tabı kolay durulamıyor karşısında 20 yuzyılın en onemlı ıkı kcşhnden bırı dıı sınema Otekı de atomun parçalan masi Atomun parçalanmasının getırdığı leknolojık yenılıkler ınsanları aya gotur du Sınema uzantısı olan televızyonla bır lıkte dıınyayı ıç ıçe getırdı ıletışım devn mı yarattı Dıınyayı değıstırdı, sıyasal onemı gucu de boyleee kesfedıldı Sıne manın sıyasetle ne kadar ıçlı dışh olduğu gozden kaçıyor Sınemanuı yıız yülık geç mı^ı aynı /amanda 20 yu?yıl tarıhının de yansımasıdır S,ımdı cn apolıtık fılmler bı le son donem Amc nkan sıneması ozel lıkle tamamen polıtıktır, çunku buyuk bolumu apolıtık kısve altında da olsa bır kultur yayıyor/yaymayı amaçlıyor Kıta bın son bolumundekı alt bas,lıklardan bı nndc bu nedenlc s,oyle bır ^ey dedım, " Icknolojının Dayanılmaz Çekietlıği ya da Moneywood" 1 lollyu'ood ıçın "Mo neywood" yanı "Parayurdu' dedım Yanı para kazanmaya yonelık gıderck sadcce leknolo|iye dayanan bır sınema etkınlığı ve btınun yayılmasına çalışan bır uretım soz konıısu Bu polıtık bu tııtıım değıl Bu hagiamda polttıkadan soyut salt sı ııt ma kalıksız \ınema ne kadar yapılabd dıp Ve ılt rleyt n tc knolojı ahınında dtıraksız stçramalar yapılan gımumuzdt yapılma ıktıtmıh gtdt rt k azaltvor mu' Dcncvsel sınem ı anlamında salt sıne ma tabıı yapıldı ama çoğunluk ıstısnalar hariç polıtık sınema oldıı malcset Zaten 0 nedenk ıstısnalau go/ aıdı etmetlen apolıtık sınema olm ıdığını du^unuruın Avrupa sınemasmın ba^yapıtları, onlar da polıtık yapıtlardır cn basıtınden bır aşk hıkâyesını anlatsa bıle Ama ıstısnalardan mesela Vıscontı'nın Thomas Mann ın kı tabından uyarladığı çok sevdığım 'Vene dık'te Olum ıı bır polıtık sınema değıldır 1 debıyat ıse daha bıreysel yaratı tabıı, bır kıs,ının kalemınden çıkıyor loplu olarak bakarsA edebıvatta da vardır ama bııey sel yaratı ornckle rınde polıtık kaygılan çok da gormevebılınz Pıyasa romanları, bır donem çok onde olan pembe dızıler vesaırc, bunların "ya7arlannın" sıyası kaygılanndan soz edılenıez tabıı Daha doğrusu burada doğrudan bır polıtık kaygıyı en azından yazar bazında gorme ız Ama çok tepeden bakarak onlan bu ıtapları yazmaya yonelten etkenlen, gudulerı araştınrsak, ışte toplumsal yapının, yayınevının o yone sevk etmışltğı, tıcan kaygılar derken polıtık ı/duşumlerıne va rırı? Nercdeyse ner yol o sıyası kaygıya oyle ya da boyle bır şckılde çıkar Amenka'da halk ba$langıçta unemayı kuçumsemtş oyle mı > Goçmenler getırmış sınemayı çunku Pıs goçmenler gıdıyor bakı^ açısıyla avam eğlencesı olarak gorulmuş Amenka'da sı nemanın gelışmcsının nedenı goçmenler 19 yuzyılın sonundakı unlu goçmen akını sırasinda, ıılkeyc gelen yuz bınlerce goç menın buyuk bolumu New York'un mer kezıne yerleştırıhyor, üjyerlerıne yakın ol sunlar dıye Hatta sosyologlar dıyorlar kı ıçlennde aylarca gunei} gormeyenler olur muş çunku gun cloğmacian ışc gıdeı, geç vakıt doncrfer ve çalı^tıkları yerlcrde pcn eere olnıadıgı ıçın gıınei; gormezleımış Cıoçmen kıtlesının en ortak ozellıklerın den bın tngılızce bılmemek nydı Sınema çıkınca he[isı sınemaya ko^uyor çunku tek eğleneelen sınema Yapımcılann çoğu da goçmen Amenkan halkı nıee sonra desteklemeye baslıyor Sınema başlangıç ta, karanlıkta kadınların erkeklerın opu^ tuğu, fuhuş yuvası olduğu, ahlakı kuralla n çığneılığı ınsanlaıı kotuye sevk cttığı manı^ıyla eyalet tyalct sansure uğnıyor Sansur yasası ılk lsveç te çıkıyor sonra Amerıkan sıncması çok akıllı tabıı "Hays Yasası" dıye bır yasa çıkanyorlaı Yanı ya pımtilar kabııl cdıyoılar bunlara ııymayı vc boylece dagınık bır sansur furyasından kurtanyorlar kcndıluını 1 urkıye'dekı sansurun trajı komık oykulcn vaıdır ilk aklıma gılen bırfılrnın lurk a\kt rtntn apı bozulnıaz gerekçtuyle samurlen mesı Bozulnıaz tabıı Mescla Metın Lrk san'ın 1952'de çektığı Â^ık Veysel'ın Ha yatı'nda buğdayların boyıı kuçuknıu^, 1 urkıye de tarını kotu derlermış dıye san surlenmesı de oyle saçmadır îjuııdı bere ket bu aşıldı 80LERİN SINEMAYA CETİRDİKLERİ 80 lerın sınemaya gclırdıklennden bahsedtr mısımz gunumuzdekı çızgıdı va rılan tmkânlara ve bıltm, noktasına vardı rarak tozu ? 1980 apolıtık bır gcnçlık yetıştırmeyı amaçladı ve bas,ardı 1970'lerın unıversıte oğrencılenyle 200*)'ın og'rentısını karşı laştınn, sorular soran bambaşka yanıtlat alırsuıu îjımdı polıtıka tu kaka olunca gençler başka yoııleıe yonlendırılıncc, tu kctım ekonomısı ontcfık aluıca global leşme ont çıkaıılınca ko^eyı donnıek kolay yoldan /engın olmak zıhnıyetı yayı lınca yonetmınlcr bıreysel dıınyalarına yahut kı^ılerın bıınalımlarına yonelık hlmlcr v<»pmaya kuyuklular Rırakın ı/lc ycnlcrı, çekeıı yonctmcnın ııc kadar anla dığı da tartıs,ılan iılınleıdı bıınlar Ve se yırcı dc bu lılmlere haklı olarak ılgı gos teımedı Pakat lıu ijcyın bır sonu oluyoı tabıı, çıknıaz bu sokaktı bu da bıttı Son uç be^ yıltla tcknolo|inın gctııdığı vcnılık vıdconuıı oıtaya çıkması sınema yapıınını kolayla^tırdı Benı umullandıran bır du rumdur bu Sımdı bır vıtleo kamcrayla o lıam fılm malıyttındcıı kaçınarak film çc kcbılıyorsuııu/ Dolayısıyla sınema sevgı sı, yaratıtılığı olan ınsanların fılm çekebıl me olanaklaıı arttı bu bır Ikı, kullanılan teknolojı anlamında reklam sektorıı gcli!; tı vc bır bolumu reklam kcsıınınden ge len ve o ımkânlan kullanan genç ınsanlar sınema sektorune de kaymaya basladılar Bu fılmlen ovulmesı gereken fılmler ola rak soylemıyorum ama bır vakıa olarak soyluyorum Bır ulkede ıyı fılmler yapıla bılmcsı ıçın o ulkede fılmler yapılabılmesı lazım Pratık yapabılmek lazım Benı se vındıren olay ısımlerını o zamanlar pek duymadığım yenı ınsanlaım son uç neş yıldır fılm yapmakta olmalan Bu arada Gannes'ta Altın Palmıye aldık muthış bır başan Nurı Bılge Ceylan'ın Uzak'ı Altın Pdlmıye alıyor ama Turkıye'de seyırcı bu lamıyor, acıdır Butun mescle Turkıye'de seyırunın boyle fılmlere de ılgı dııymasını sağlamak Burada basının da nuyuk etkısı var, basın da ne ya/ık kı olayların maga 7in yonunu çok onemsedığı ıçın, ıçınde magazın sayfalarına yansıyatak bır şey bulamayınca ılgı gostermıyor, bunu kur calamak lazım Zamanla o da olacaktır NAZLI ERAY NAZLI ERAY BEYOĞLÜNDA GEZERSİN l Nazlı Eray'dan, okuru Beyoğlu'nun eski zamanlarına götürecek yepyeni bir roman "Hangl alan söz konusu olursa olsun geçmlşi mutlaka bllmek gerek ceçmlşl bllmezsenlz bugununu kavrayamazsınız sinema Içln de böyledlr bu" dlyor Rekln Teksoy C U M H U R İ Y E T K İ T A P S AY I 7 87 SAYFA S