Katalog

ÇİZCİ ROMAN Rin Tin Tın... Hollywood Rin Tin Tin'i 1930'larda yarattı. Yaklaşık 40 filmde oynayan Rin Tin Tin adlı köpek 10 Ağustos 1932'de öldü. Çocuk lar onu çok sevdi. Biiyükler de... Hollywood elbette Rin Tin Tin'in ölmesine ve unutulmasına izin veremezdi. O yüzden hemen Rin Tin Tin'in oğlu film ve TV dizilerinde onun yerini aldı. Daha uzun yıllar Rin Tin Tin macerası devam ctti... Red Kit ve Rin Tin Tin'in serüvenleri çizgiroman olarak Inkilap Yayınları'nda... Çizgi romanlar, gcnelliklc sınıflandırmalar ve önyargılar içerdiğinden, bu türün çocuklar için zararlı olduğunu düşünenler bulunmaktadır. Çocuklara Tom Miks, Teksas okutulmalı mı' tartışmasıyla yıllardır epeyce kafa yoran ailelerin, eğitimcilerin ve psikologların hem haklı ve hem de haksız olduklan yönler vardır. Çizgi romanın zararlı olduğunu düşünenler, bu türün, çocuğun dilini bozduğunu, onu düşünme tembeli yaptığını ve her toplum gerçeğiyle bağdaşmadığı için duygu ve düşünce yozlaşmasına neden olduğunu, kavga ve şiddeti destekleyip çocuğu suça yönelttiğini söylemektedirler. Ancak, kötü örncklere bakıp, bu türü ramamen dışlamak da yanlıştır. Yaklaşımı açısından edebi eksiklikleri olsa da, çizgiyle birleşen anlatımı aslında çocuklara yeni boyutlar, yeni bakış açıları da kazandırabilmektedir. Olayları çözerken resim ve dil arasında ilişki kurmaya çalışan, ipuçlarını arayan ve serüven gereksinimlerini karşılayan çocuklar, zamanla diğer türlere de yönelerek, çizgi romanları bir gcçiş türü olarak kullanabilmektedirler. Bu türü savunan uzmanlar, önemli olan şeyin, bunun tek okuma türü olmasına izin vermemek olduğunu söylemektedirler. 'Yasak ilgi çeker' fikrinden yola çıkan Sihirli Değnek de diyor ki, 'çocuklara çizgi roman okumayı yasaklamak yerine, iyi seçilmiş örneklerle, onların resimyazı okuma zevkini de tatmalarına izin verelim'... 'Noktalama işaretlerini çalışmak, kahramanlar aracılığıyla doğru değerleri buldurmak, boş konuşma balonlarına yazı yazdırmak ya da öykiiyü yeniden yazdırıp çocuğun kendi çizgi romanını oluşturmasında ona yardımcı olmak', çizgi romanın olumsuz etkilerini azaltabilccck etkinliklerden yalnızca birkaçı... Çizgi romanla ilgili detaylı bilgi edinmek isteyen yetişkinlere: Çizgi Roman ve Çocıık, Prof. Dr. Nilüfer Tuncer, Çocuk Vakfı Yayınları, 1993 Türkiye'de Karikatür, Çizgi Roman ve Çizgi Film, Alsaç, Üstün, îletişim Yayınları Cep Üniversitesi Dizisi, 1994 Türkiye'de Çizgi Roman, Cantek, Levent, îletişim Yayınları, 1996 Çizgi Roman Ansiklopedisi, Alfa Yayınları, 1991 SİHİRLİ DEGNEK Çocuklar Hazırlayan: Nilay İçin • Kit a p 1a r Mustafa Delioğlu Yılmaz Çizimler. Biiyük Baba Pancarı Nasıl Çıkardı? Gülsüm Cengiz, MORPA Kültür Yayınları, 2004, 16sayfa Resimleyen Süleyman Özkonuk ( ) Ayşe'nin büyük babası toprakla uğraşmayı çok severmiş. Bir gün pancar ekmiş. Ne olduysa o pancarın büyüyüp olgunlaşmasından sonra olmuş. Büyük baba pancarı topraktan sökme zamanı geldiğinde onu yapraklarından tutup çekmek istemiş. Çekmiş ama pancar yerinden kımıldamarruş. Büyük anne de ona yardıma gelmiş ama yine pancarı topraktan çıkaramamışlar. Ayşe de onlara yardım etmiş. Büyük baba, büyük anne ve Ayşe bütün güçleriyle pancarı çekmişler çekmişler ama boşuna. Pancar yerinden oynamamış bile. Ardından Karabaş gelmiş yardıma, sonra da Minnoş. Hep birlikte hızla çekmelerine rağmen pancarı bir türlü topraktan sökemiyorlarmış. Fındık faresi de onlara yardım etmek istemiş. Sizce fındık farcsi onlara yardım edince pancarı sökebilecekler mi? 'Büyük Baba Pancarı Nasıl Çıkardı?' güzel bir yardımlaşma masalı. Onyargılarımız üzerine de çok şey söylüyor. Süleyman Ozkonuk'un sevimli çizgileri de okulöncesi ve okul dönemi çocuklarına bu sevimli pancarı çok sevdireceğe benziyor... Sihirli Değnek, genellikle uyarlama masallarda karşımıza çıkan ya da yazarın yayınevini değiştirdiği durumlarda sıkça karşılaştığımız bir duruma değinmeden geçmek istemiyor: Eksik bilgilendirme konusu. Kimi zaman yazarların, kimi zaman da yayınevlerinin gözünden kaçan eksik künye bilgileri (kitabın kaçıncı baskı olduğu, daha önce hangi yayınevinin, ne zaman bu kitabı yayınlamış olduğu ya da kitabın hangi yerli ve yabancı yazardan uyarlandığı vs) aslında ciddi bir sorundur. Bu yaklaşım, çocuk yazını alanında araştııma yapanları yanlış yönlendirmekte ve yanlış kanılara yol açmaktadır... Çocuk edebiyatında sanki daha sık rastlanan bu durum, zaten henüz hareketlenmeye başlayan, sayıları iki elin parmağını geçemeyecek kadar araştırmacısı olan çocuk yazını alanında özellikle üzerinde durulması gereken bir durumdur. Kitabın, sadece bir kitap okuma alışkanlığı kazandırma aracı değil, yazarla ilgili bilgi edindirme, başka kültürlerdeki yaşamları gösterme ve clcştirel düşünmenin de bir aracı olduğu unutulmamalıdır... (Bkz: 'Koskocaman Pancar', Tolstoy, "Dünya Edebiyatından Altı Altın Masal", Seyhan Yayıncılık, Neşeli Kıtaplar, 2003, 99 Sayfa) Çoluk Çocuk Anne Baba Eğitimci Dergisi, sayı 41, Ağustos 2004 Küreselleşmenin etkileri son zamanlarda her alanda kendini fazlasıyla hissettiriyor. Gözle görülen yoksullaşma ve çocuk işgücü kullanımı, çocuk kültüründeki tektipleştirme, çocuğun sağlığı ve beslenmesindeki yetersizlik ve dengesizlik... Bu ayın dosya konusu 'Küreselleşme ve Çocuk' olarak belirlenmiş. 'Bu Dünya Benim Memleket mi?', 'Çocuklar İçin Başka Bir Dünya', 'Küreselleşme ve Çocuk Bedenleri', Küreselleşme ve Çocuk işgücü', Küreselleşen Oyuncaklar', 'Küreselleşmenin Çocuk Paradigmasına, Edebiyatına ve Medyasına Etkisi' ve 'Küreselleşen Dünyada Çocuk Hakları Grubu' dosyaki yazıların başlıkları... 'Çocuğunuz Okula Başlamaya Hazır mı?', okullar açılmadan önce dikkate alınması gercken noktaları ve okulöncesi dönemin özelliklerini anlatan bir yazı... 'Eğitim Program larının Hazırlanması vc Mekânın Düzenlenmesi' yine okulöncesi dönemin eğitim kurumlarının özelliklerini açıklıyor... 'Okulönesi Eğitimde Etik Davranış Kuralları' da, farklı sosyal gruplann birbirlerine karşı olan sorumluluklarından bahsediyor... Haber, Kitap Tanıtım, Kültür Sanat, Mercek, Doğa, Sağlık ve Beslenme sayfaları yine var... Büyükler, siz de okuduklannızı, anne babalarla, eğitimcilerle ve yazarlarla paylaşmak istiyorsanız, Sihirli Değnek'in "Konuk Yorumcu" bölümü için bir kitap tanıtabilirsiniz... BÜYÜKLERE ÖDEV ÇocukJarda Yaratıcılığın GeJişimi, Dorothy G. Singer, Jerome L. Singer, Çev. Nurdan Cihanşimul, Gendaş Kültür, 1998. Aile ve Çocuk Eğitimi Üzerine Sohbetler, Gülşen Atlı, Etüt Yayınları, 2002. Cankurtaran 08 Yaş Çocuklar için Ilk Yardım Bilgileri, Elena Bosque, Sheila Watson, Çev. Feza Uzun, Oya Ungan Karaduman, Papirüs Yayınevi, 1997. Çocuklar, Gençlik ve Eğitim Üzerine, Walter Benjamin, Çev. Mustafa Tüzel, Dost Kitabevi Yayınları, 2001.• Nilay Yılmaz Kurtuluş Deresi Cad. No: 47 Bilgi Üniversitesi, Oolapdere / lstanbul [email protected] Tel: 0212 236 78 42 luk, erimesin diye buzluğa konulduğu için canı sıkılan kardan adam...çocukların düş bahçelerinde gerçeğin ta kendisine dönüşüyor. Dilek Yazar'ın kısa, etkili cümlderi; akıcı, duru bir anlatımı var. Kitapta yer alan konuşmaları ve öykülemeleri bu güzel anlatımıyla oluşturuyor. Doğayı anlatan betimlemelerinde de aynı dil başarısını görebiliyoruz. Bir kentli çocuğun düşlerindeki doğa tüm canlılığıyla karşımıza çıkıyor: "Şimdiye dek hiç gitmediği, hiç görmediği bir ormandaydı. Her taraf karlarla kaplıydı. Ağaçlar KONUK SİHİRLİ DEĞNEK HülyaSOYŞEKERCİ (Eğitimd) Pal Pal Palyaço Dilek Yazar, Tudem Yayınları, 2003 Resimleyen: Emel Alp (911) "Bir doktorun 'Affedersiniz, hastanıza yanlış tanı koymuşum' ya da bir eczacının 'Affedersiniz hastanıza yanlış iiaç vermişim' deme lüksü yoktur. Çocuk yazarının da hiçbir zaman 'Affedersiniz' deme hakkı yoktur." (*) Bu sözler, usta yazar Muzaffer tzgü'ye ait. Işte, asla "affedersiniz" demeyen ve özenli bir çalışmayla sunulan güzel bir çocuk yazını örneği: Dilek Yazar'ın çocuklar için yazdığı öykülerdcn bir demetin sunulduğıı Pal Pal Palyaço adlı kitap.. .Tudem Yayınları'nın yazınsal estctik duyarlılığrnı da yansıtıyor aynı zamanda. Pal Pal Palyaço'da öykü sanatının güzel örnekleriyle buluşuyonız. Kitap, yaşamın içinden gelen ve okudukça yüreğimizin sayfalarını dolduran, sıcacık, sevgi dolu öykülerdcn oluşuyor. Bunların, çocuk yüreklerde uyandırabileceği güzel likleri düşündüğümüzde içimiz sevinçle doluyor. Sevgi, arkadaşlık, paylaşım, yardımlaşma, yaşama sevinci, umut, özgürlük, doğa sevgisi, sanat, güzellik gibi birçok kavramın ve duygunun öykülerin dokusunda ustaca işlendiğine tanık oluyoruz. Sağlam bir kurgulamayla bu öykülerin oluşturulması ve iletilerin metinlere özümsetilerek aktarılması, kitabın başarılı yönleri olarak okura yansıyor. Oykülerde, palyaçoyla özdeşleşen yardımsever çocuk, hasta babasını karşılaşabileceğimiz, içimizdeki, yakını yitirmenin acısrnı yüzünde bir gülümsemeye dönüştürebilen simitçi çocuk (Çünkü, babası, organlarını diğer hastalara bağışlamıştı.), köydeki yalnızlığını korkuJukla paylaşan kentli çocuk, kent sokaklannda köpeğini gezdirmeye çalışan çocuk, sıcak kentlerin kar özlemli çocukları... gibi canlı, inandıncı, her an mızdaki çocuklardan oluşan öykü kişileri yer alıyor. Okurken arada bir karşılaşılan masal öğeleri, öykülere anlam derinliği ve estetik yoğunluk kazandırıyor. Bu öğeler çocukların düşsel dünyalarıyla, kurmacalarıyla ve içsel yaşantılarıyla da örtüşüyor: Başına düştüğü insanların düşüncelerini okuyan yağmur damlası, korkulan bir kukla olmak istemeyen korku bembeyaz elbiseJere bürünmüş gibiydi. Gökyüzünde uçan serçeler güzel ötüşleriyle çam ağaçlarına kondukça, dallardaki karlar yere dökülüyordu." Çoculdara düşünsel, duygusal zenginlikler kazandıran "Pal Pal Palyaço", heyecan veren, etkileyen okuma süreciyle kalıcı bir iz bırakacağmı, çocuklarda okuma sevgisini artıracağını şimdiden müjdeliyor.* SAYFA 26 C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 757