Katalog

Yeni bir yapılanma içinde gelişme gösteren yayın kesiminin sorunlarından başka, eskilerden günümüze doğru, Türk kültürünün, Türk edebiyatının tanıtımı için, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na düşen daha nice işlervar. ayıncılarla yazarların ayrılmaz bir bütıin oluşturduğu düşünüliirse, bu bütünün sorıınlarını çözmeyc çalışınak ko" laylaşabilir. Bir kitabın oluşmasında yazarın kişiscl çabalarıyla yayıncının çok yönlii çalışması uyutnlu bir gelişme göstermelidir, Üretime dayanarak varlığını sürdürcn sanayide yayın kesiminin de payı var. Ancak sorunlan çözülemeycn yayın kesimi bu paydan yetcrince yararlanamıyor. E dergisi yayın kesiminin sorunlarına yakınlık gösteriyor. Her sayı bir yayıneviyle yaptığı söyleşide, o yayınevinin yayın siyasetiyle ilgili açılımları, yayıncılıkla ilgili sorunları gündeme getiriyor. Bu söyleşüer yayıncılar arasındaki ortak sorunların çözümüne de ışık tutuyor. E dergisi, Zerrin Yılmaz'ın yönetiminde, önemli bir görevi yerine getiriyor. Yayıncılık sorunlarının irdelenmesinde derginin yayın danışmanı Metin Celal'in katkıları olduğuna da inanıyorum. Ayrıca E dergisi Türkiye Yayıncılar Birliği Genel Kurulu üzerine okurları bilgilendirirken; yayıncılık kesimini desteklemenin, özendirmenin önemi üzerinde duruyor; yayın özgürlüğünü kısıtlayan yasaların, davranışların karşısında ycr alıyor; yayın kesiminin gelişmesine yarayacak yasaların uygulanabilir bir nitelik kazanmasını istiyor; devletin yayıncılık kesiminden çekilmesi gerektiğini öne sürüyor; okuma ahşkanlığının yaygınlaştırılması için çaba gösterilmesini öneriyor; korsan kitap savaşımında etkili olmak, gereken önlemleri almak, kamuoyunu hazırlamak için ilgihleri uyarıyor (E, Yayıncılık Inat Gücüyle Yapılıyor, Haziran 2004). Mustafa Şerif çnaran Dergilerde Yayın siyaseti Bu yüzden tutarlı bir yayın siyasetinden söz açılamıyor. Yayıncılar çok satan bir kitabın desteğiyle az satan bir kitabı da yayımlamak olanağı buldukları için bu tutarsızhğı doğal karşılıyorlar. Her yayınevinin kendine görc bir ya da birkaç çok satan yazarı vardır. Yayınevleri gizli pazarhklarla bu yazarları kendilerine çekiyorlar. Bir yayınevinin nice emeklerle yetiştirdiği yazar bir başka yayınevine geçmiş oluyor. Kcndince haklı nedenler de bulabilir. Çıkar hesaplarına girmesi de doğaldır. Ayrıldığı yayınevinin onurunu zedelemiş olması da onu hiç ilgilendirmez. Değişen dengeler yayınevlerinin yeni bir yapılanmaya girmesine, yayın siyasetine ayrı bir anlayış getiren yeni yayınevlerinin doğmasına yol açıyor. Feridun Andaç, Diinya Kitapları'nın yayın yönetmeni. Yayın siyasetinin yerleşmesi için yayın ilkelerine özen göstermek, iyi bir takım çalışması oluşturmak gerektiğine inanıyor (Satır Arası, TemmuzAğustosEylül 2004). Ama o takım çalışmasını verimli kılacak kültür insanlarına da gereksinim var. Bir yayınevinin düzeyini yükselten, nitelikli okur topluluklarına ulaşmasmı sağlayan, edebiyatı iyi bilen kültür insanları olduğunu söylüyor Feridun Andaç (E, Şebnem Atılgan'ın Söyleşisi, Mart 2004). iyi bir edebiyat insanı olmak kadar, iyi bir yönetici olmak da gerekir. İyi bir yayın takımı kııran, Doğan Kitap'ın eşgüdümünü sağlayan Zeynep Çağlıyor 5 yılda kıırıımlaştıklarını, yayımlanan kitapların okurlarıyla buluştuğu haşarısını anlatıyor (E, Bir Yayınevinin Geleceği Edebiyat Üzerine Kuruludur, Mayıs2004) Edebiyatçılar alıngan insanlardır. Güvendikleri yayın danışmanından ilgi beklerlcr. Bir yayın danışmanı kendıni ayrıcalı bir insan gibi görmemelidir. Bir zamanlar Bilgi Yayınevi'nin yayın danışmanlığını yapan Cevdet Kudret'le Attilâ tlhan iletişim kurmasını bilen, gönül insanı edebiyatçılardı. Onlann döneminde Bilgi Yayınevi altın çağını yaşadı. da bulunduğum için biliyorum, yayın siyasetinin gereği olarak, böyle kitapların basılması doğal karşılanıyordıı. AKP hııkümcti kurulup Kültür Bakanhğı Müsteşarhğı'na Prof. Dr. Mustafa tsen gctirilincc, Ankara'daki birkaç edebiyatçıyla Kültür Bakanhğı'nın yayın siyaseti üzerine bir ön toplantı düzcnlcdi. ü zamanlar Kültür Bakanhğı bağımsızdı, daha Turizm Bakanhğı ile birleşmemişti. Toplantıya, biraz gecikerek, Kültür Bakanı Hüseyin Çelik de katılmıştı. Alınan ilke kararları arasında; KüJtür Bakanhğı Yayımları Dairesi'nin herhangi bir yayınevi gibi çalışmaması, Bakanlıktaki değişik birimlerin yayımladığı kitapların tek elde toplanması, kültürümüzün kaynak kitaplarına öncelik tanınması, geniş danışma kuruUarına gerek olmaması gibi konular ele alındı. Danışma niteliğindeki bu toplantıdan sonuç çıkmadı. O sıralarda Kültür Bakanhğı ile Turizm Bakanhğı birleşti. Bakanhğın başına Erkan Mumcu geldi. Mustafa Isen her iki bakanhğın da müsteşan olarak kaldı. Bakanhktaki yeni yapılanmada öncelikle işler yüzünden yayın siyaseti uygulamaları ertelendi. Aradan bir yıla yakın bir zaman geçti. Sanki ön danışma toplantısı hiç yapılmamış gibi, yeni danışma kurulları açddandığı zaman, eski uygulamayı aratacak bir durumla karşılaştık. Eskiden danışma kurullarında altmışı aşkın üye vardı. Şimdi üye sayısı seksene yaklaşmıştı. Üstelit incelenmesi istenen yapıtlar danışma kurullarında görev almayan üyelere verilecekti. Bu danışmanlar topluluğu, çalışma çarkının dönmesine engel olmaktan başka ne işe yarayacaktı? Nitekim ilk genel toplantıdan sonra ancak bir kez daha toplanabildi, bir yıla yakındır bir daha toplanmadı. Bakanhk bu yanlıştan nasıl dönüleceğini bilemiyor olsa gerek, danışma kurullarının kaldınldığını da bildirmedi. Bakanhktaki yapısal değişiklikte, müsteşarlığa bağlı bağımsız bir birim olan Yayınlar Dairesi, genel müdürlüğe bağlı daha küçük bir birim haline getirildi. Danışla kurullarının çalışması sürseydi gene eski yayın anlayışı içindeki kitaplar çıkacaktı. Oysa Bakanlık, bu an Y layışı değiştirmek, nitelikli kitaplar çıkarmak istiyordu. Bakanlığın yayımladığı kitaplar arasında "100. Doğum Yıldönümünde Nâzım Hikmet'e Armağan", "Osmanlı Uygarlığı", "Yaşayan Lozan" gibi kitaplar çok ilgi gördü. Hele Halil tnalcık ile Günsel Renda'nın gözetiminde hazırlanan "Osmanlı Uygarhğı", "19. Saraybosna Uluslararası Kitap ve Eğitim Malzemeleri Fuarf'nda 'Yılın En İyi Yayını' ödülüne değer görüldü. Hele siyasette sağcı görüşü benimseyen bir hükümetin "100. Doğum Yüdönümünde Nâzım Hikmet'e Armağan" gibi bir kitabı yayımlaması, övgüye değer bir etkinlikti. Ama denebilir ki bütun bu yayınlar daha önccki hükümetin tasarladığı, hazırlıklarını yapıp tamamladığı çalışmalar sonunda ortaya çıkmıştır. Ancak basılması yeni hükümet döneminc rastlamıştır. Önemli olan, düzeyli çalışmaların sürekli olması gerektiğine inanmak, bu çahşmaları bcnimsemek, okıırların ılgisine sunmaktır. DEVLET YAYINCILlCl Türkiye Yayıncılar Birliği sonuç bildirgesinde; devletin yayıncılık kesiminden çekilmesi, gerek yurtiçi, gerek yurtdışında yayıncılık kesimini özendirmesi isteniyordu. Bu görüşün benimsenmesi gereken olumlu yönleri var. Eski hükümetler döneminde Kültür Bakanlığı, yılda 200'ün üstünde kitap çıkaran bir yayınevi gibi çalışıyordu. Bu kitapların önemli bir bölümü herhangi bir yayınevinin kolaylıkla çıkarabiîeceği, belki yayımlanmasına gerek görmeyeceği kitaplardı. Daha önce de Kültür Bakanhğı Yayın Danışma Kurulların YAYINCILIK KESİMİNDE YENİDEN YAPILANMA Genel çizgileriyle belirtilen bu konular yayıncılık kesiminin dıştan görünüşüdür. Içten içe kıyasıya bir savaşım vardır. Arkasında büyük anamal desteği olan yayınevleri bu kesimin önemli bir bölümünü ellerinde tutmaktadır. Yazarların tanıtımında, kitapların pazarlanmasında yayın törelcrine uymayan, yadırganan davranışlar çoğalmaya başlamıştır. Bu kesimden pay alarak isteyen yayıncılar geniş okur kitlclcrinin ilgisini çekecek kitaplar yayımlamaya, böylece kendilerini kurtarmaya bakıyorlar. SAYFA 22 YENİ TASARILAR Kültür ve Turizm Bakanhğı artık sıradan bir yayınevi gibi çahşmamah, 80 kişiye varan gereksiz Danışma Kurulları kalabahğından kurtulmalı, Türk kültürünün kaynaklarını, Türk edebiyatını yurtdışına tanıtmaya yönelik büyük tasarılara imza atmahdır. Bunun da ilk ışıkları görünmeye başlamıştır. Talat Sait Halman, Türk edebiyatının dünya dillerine kazandırıhnası tasarısını hazırlayan önemli bir kültür ınsanıdır Türkiye'nin gerçek gücü, dünya kültüründe hak ettiği yeri aldığı zaman belli olacaktır (E, Talat Sait Halman ile Salih Bolat'ın Söyleşisi, Mart 2004). Bu söyleşiden öğrendiğimize göre, Bakanlık, önce Ingilizce yayımlanacak olan büyük bir Türk Edebiyatı Tarihi hazırhğı içindedir. Mustafa Isen'in de asal üye olarak katıldığı bu tasarının gerçekleştiriknesi için, önemli edebiyat araştırmacılarmın oluşturduğu, geniş bir kadro saptanmıştır. Türk Edebiyatı Tarihi gibi kapsamh bir kitabın belli bölümlerini hazırlayacak araştırmacı yazarlara gereksinim vardır. Bu kitap yayımlandığı zaman Türk kültürünün yüz akı olacaktır. Yeni bir yapılanma içinde gelişme gösteren yayın kesiminin sorunlarından başka, eskilerden günümüze doğru, Türk kültürünün, Türk edebiyatının tanıtımı için, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na düşen daha nice işler var. Bunları gerçekleştirmck, uygulamayı kolaylaştırmak için ne gibi önlemler almak gerekir? Yeni geldikçe anlatmak yararlı olacak." Bu sayfayla lletlslm kurabilmeniz için dergilerinlzi ve kitaplannızı aşağıdaki adrese gönderirsenlz memnun oluruz. Mustafa Serlf ONARAN Feridun Andac. Dünya Kltaplan'nın yayın yönetmeni Yayın slyasetinin yerlesmesl için yayın ilkelerine özen göstermek, iyi bir takım çalışması oluşturmak gerektiğine inanıyor Hekimköv Şitesi 20. Sokak No: 8 06800 ÛmitköyAnkara M : (0312) 255 9111236 23 46 K İ T A P C U M H U R İ Y E T SAYI 7 5 7