Katalog

Ellen Alpsten'den 'Çariçe' Geçmişe tutulan ayna Literatür Yayıncılık 'Tarihsel Romanlar' dizisinde önemli kitaplar yayımlamayı sürdürüyor. çariçe Büyük Katerina nın yaşamını anlatan 'Çariçe' bu dizinin son kitabı. ~l Ertekin AKPINAR azen bir kitap, bir insandan daha fazla kalır hayatımızda. O kitabın atmosferi, arka planı, kurgusu, konu bütünlüğü farkında olmadan zihnimizde bambaşka çağrışımlar oluşturur. Bu çağrışımların oluşturduğu edebi tat, bizi olağanüstü bir yolculuğa çıkarır. îyikötü, doğruyanlış, gerçek ve kurgu oyun dünyasının içerisinde dans etmeye başlarlar. Geçmiş, soylu bir yakıcılıktır. Onu ele almak, düzcnlemek(kurgulamak) ve aktarmak şüphesiz bir hüner işidir. Hünerinizi gösteremezseniz bir palyaçoya dönersiniz. Kısacası, kurmaya çalıştığınız tarih ile baş edemezseniz ortaya bir enkaz yığınından başka bir şey çıkaramazsınız. Bugünlerdc ışte bu konunıu tersyüz eden bir kıtap ile karşı karşıyayız. Kitap geçen günlerde Lltcratür Yayınları'nca yayımlanan Ellen Alpsten'in Çariçe'si. Çariçe'ye sadcce, köylü kızı olan Martha'nın, Katerina Âlekseyevna'ya doğru gıdışının olağanustu görkemlı ve şaşırtıcı hayat hikâyesi olarak baknıamak gerekir diye düşünüyorunı. Tarihi yapan(kuran) ona biçim veren, nedcnlcrı tartışmaya açan ve bunları biitünliıklii bir metinde kendı içerısindedengeleycn bir kitap olarak bakmak daha anlamlı olabilir. Çünkü buyük bir Rus tmparatorluğu'nun birçok ana damarı olabilir! Ve bunları düzenlemek(sıralamak) ve onlara yeniden biçim vermek sıkı bir edebiyat gösterisine dönüşebilir. Şüphesiz tarıhe yön veren karakterleri bütiin yönleriyle ele alıp onları yeniden üretmek, birçok tartışmayı ve beraberinde birçok risk'i de goze almak demek. Ellen Alpsten, Çariçe kitabının içerisine oldukça farklı şekillerde okuma düzeni yerleştirmiş. Birçok anlam zenginliğine yol açan bu yöntem kitabın okumasını kolaylaştırdığı gibi sürükleyici olmasını da sağlıyor. Bu arada yazarın, tarihi kendi olgular düzeninde ele alırken, ona farklı anlamlar katarak yeni sıralamalar da yaptıgını da hemen söyleyelim TARİH VE ENTRİKA "Beni sevıyorsun dcğıl mi?" diye fısıldadı. Dudakları kurıı ve çatlaktı. Başımı salladım "Yaşanıımdan daha çok! ' Yüziımden yaşlar seller gıbı akıyordu. Içini çektı. "Öyle olmalı..." (sy. 624) Yukarıdakı bu paragraf Çar Petro yatakta ölümle boğuşurken, Katerina ile son konuşmalarından bir bölüm. Yazar kitap boyunca bu tip karşılaşma anlannda hünerini, zamanlama ve müdahale etmearasında gidip gelir. Bu bir tür HomoLudens'tir de. Bu aralıklarda Ellen Alpsten kitap boyunca artık bir yazar değil, tarihle oyun oynayan bir aktör gibidir. Yazar kitabın giriş bölümünde olağanüstü bir duygu atmosferi yaratır. Yaşadığı hayatm bedelini ödemeye her an hazır Çariçe ile hayatı savaş meydanlarında geçmiş Çar'ın son anlarını şöyle anlatır: "Gözlerımı kapadın. Gözyaşlarım akmaya başladı. Nihayet. Aslında ferahlamış olsam da umutsuzluk ve keder kaynaklı sahte olmayan gerçek gözyaşlarıydı bunlar. Önümde uzunca bir sabah ve ardından haftalar vardı. Bir süre için çok gözyaşına ihtiyacım olacaktı; çünkü halk ve saray, saçlan dağınık, kırık sesli, gözleri şiş, kcderli bir Çariçe görmek ister." Tarihsel olayları edebi bir alana taşırken, büyük ve buyulıi bir tutkuyu anlatmanın oldukça zor oldıığunu biliyoruz Hele hele kıtap, amansız hastalıklardan hırpalanmış ruhlardan, kalabahk aile fotoğraflanndan, yıpranmaya yüz tutrnu^ ilişkılerden ve kaybedilmiş umutlardan bahsedince insan durup kitaba bakıp kendi kendine ş,u soruyor: Peki şimdı bizim bilmediğimız bize anlatılmayanne kaldir1 Ellen Alpsten'in Çariçe'si bütün bunları anlatırken şüphesiz kendi dilini sınamayı da çok iyi biliyor. Bazı kitaplar insanın ruhunu kemırir, bazıları canını acıtır. Çariçe, işte tam bu iki duygunun arasında bir yerdedir. Bu arada şunu söylemeden geçmeyelım. Literatür Yayınları, Abdullah Yılmaz yönetiminde yayımladığı, "Tarihsel Romanlar Dizisi"nin (Elaubert'in Salambo'su, Manzoni'nin Nişanlılar'ı, Kenan Makiya'nın Kaya'sı, Tessa Korber'in Imparatoriçe'si, Monaldı ve Sorti'nin Imprimatur'u, Sienkiewicz'in Quo Vadıs'ı ve Unsworth'un Kralların Şarkıları) Türk yayın hayatında önemli bir boşluğu doldurduğunu ifade edelim.." Çariçe/ Ellen Alpsten/ Çeviren Vedat ÇorluŞükrü Çorlu/Literatür Yaytnlart/ 632 s B ULKEMIZIN EN SECKİN YAZARLARI SİZLERLE BULUSUYOR ANKARA ÇANKAYA DIŞKAPI KIZILAY EYLULA.Ş. 0.312.496 0.3)2.384 0312.430 0.312.430 KEMAL SETI OZEL SERISI (39 Kitap) Turklyo'nin en bUYUk romactçm tâupyo octçfotyotıntn çfo bir devıdlr" Ataln Bosquet. Magazine Utteraire (Fransa) NÂZIM HİKMET SETI OZEL SERISI (25 Kitap) pşmttkı itfrimü veyotçıoBOiBn ti>m vm • • ' 27 I 7 (pbx) ;., 65 10 (pbx) 1198 05 50 Arnı A ATTtfA'V • DOIDUIIIMUS REDHEH cuv»ı» İZMIR NESA KOÇAK ELİn.FR ISTANBUL 1.532,434 97 18 (FCT) BURSA KOCAK ADANA KOCAK 0.322.352 35 20 0.232438 33 43 0 232 441 13 39 0.232 463 26 60 j İfu , İLHAN SETİ ÖZEL SERİSİ (15 Kitap) ı V9 aynltgın ustav* en çiQ<jerl yoıgr ya I $alrlenmtzcten Attikj llhan'ın yavları VQ "WP» N SETİ ÖZEL SERİSİ ( 2 5 , dynyoco tanınn çn ıyı ar)lomı$ mlzah yazannın en 0.224 273 05 61 MUSIAfA BALBAY SETI (10 Kitap) Mvstofa Batoay'ın tym kttgplon^ HİKMET ÇETİNKAYA SETİ (14 Kitap) "Hjkmçt Ç^tlnHoyo'nın Turklyv gmçvğim ~ bnunv serdıgl graitırmaları V9 esmk YAZIŞMA ADRESI Bırlık Mh.7 C d Öl Sk lö.A C a n k o / a ANK. TÜRKİYE ÇAPINDA ÛCRETSİZ TANMTIM VE DAHA DETAYLI BİLGİ İÇİN TELEFDN HATTIMIZ: 0.3 1 2.4 9 6 C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 757 2 7 SAYFA 21