Katalog

Nilüfer Kuyaşla Başka Hayatlar1 üzerine 'Hayata bakişımı yansıtıyor bu kitap' Yaşamının uzun yıllarını gazeteci olarak sürdürmüş bir isim Nilüfer Kuyaş. Beş yıldır da 'E' dergisindeki denemeleri ile öne çıkıyor. Bu denemelerden bir bölümünü Başka Hayatlar adıyla kitaplaştıran Kuyaşla gazeteciliğini ve denemelerini konuştuk. D Deniz AKHAN uçıık yaşta bır tdcbıyat sevgı \ı başlıyor Bırazda bayalcı Itkleba$lıyor Sonra Amen ka ya gıdıyorsunuz unıvtnt h ıçın labı, umvenıteyegıdtnccye kadar bir edebtyat bılına oluşuyor \ızdt O do nemde edebıyata bakijinız nasıldu Ben 19 yaşında mezun oldum lıseden ve Amcrıka'ya gıttım O yaşa kadar ede bıyat benım ıçın başka bir dunyaya ka çıştı Bıraz bılıncım vardı, çunku annem yazardır ü kadar yakınındakı bir ınsanın roman yazıyor olması tabı ınsana farklı bir bılınç verıyor Bir ınsanın hayal ku rup sıfırdan bir kıtap yarattığını goruyor sunuz Sonra onu okuyorsunuz nasıl ya zıldıgını bir şekıldc goruyorsunuz bir yazarın çalışmasına tanık oluyorsunuz Oyle bir deneyımım vardı ama kışısel olarak tamamen bir hayal dunyasıydı be nım ıçın Yanı Tolstoy'un Nataşa sı Re şat Nurı Guntekın'ın Çahkuşu Fakır Baykurt'un Irazca'sı Bunlar gcrçek uı sanlardı Onlarla yaşardım Mesela Ince Memed gerçek bir ınsandı benım ıçın hakıkaten yaşadığına ınanıyoıdum Be nım ı<,m on\di <,e\randekı ınsjnhıchn daha sahıcıydıler Dolayısıvla hayat ık edebıyar gerçeklık ıle loman arasında bir faık gııtmııyordum ben Ikısını ıç ıçc yaşıyoıdum Edtbıyat bir zc vk aracı nııydı iızın H Lvet (,ok zengın bu hayal gucum vardı Çok cıkcn yaşta uddı kıtaplar okumaya başladım Ç ıınkıı evdc çok zen gın bıı kutııphane vardı SAYFA 16 Butun bunlar, çocukluğunuzda yaşadı ğınız edebıyat buyutunu kaybetttrtneye bajlamı^ tnıydı * Daha eleştırel bakmayı oğrendım edebıyata Sadece sızde yarattığı zevk ıçın okumuyorsunuz, yazarın o zevkı hangı yontemlerle yarattığını oğrenıyor sunuz daha bılınçlı bır okur oluyorsu nuz C ocuksu bır saflığı kaybedıyor ın , san tabı o kesın lnsan gençhğınde oku duğu 'Pardayanlar" çızgıroman Kara oğlanlar ya da "(, alıkuşu' gıbı kıtaplar dan aldı^ı o saf heyetanı bır daha duy muyor ama onun ycııne çok guzel bır şcy kazanıyorsunuz bılınçlı bır okuyucu oluyorsunuz Unıversıte eğıtımı bunu ve nvor I amam bcn bu kıtabı okurken muthış zevk alıyorum ama ne yaparak saglıyor yazar bana bunur1 Onu bulmarnı/ ıstenırdı ren bır okula transfer olacaktım Ingılız cem çok ıyıydı ama yıne de anadılım ol mayan bır dılde tıyatrocu olma fikn benı urkuttu Hemen furkıye'ye donmeyece ğım kesındı, bır yandan da felsefeyı keş fetmıştım Fıyatrodan va/geçıp felsefeye yoneldım yıne de ıkısını bırleştırdım ben, felsefe tıyatro ılışkısı tıyatro felsefe sı, gerçekustuculer, Antonın Artaud uze rıne duşundum, araştırdım Mtzun olduktan sonra nt yaptınız'1 Turkıyc ye donduın Doncr donmez de, "Aman tanrım ben ne yaptım''" de dım Çok pışman oldum donduğume, çunku "Ben şımdı ne yapatağım" tclaşı oluştu bende Bır memleket ozlemıyle donmuştum, unıversıtedekı dort yıl fark lı bır memleket sevgısı yaratmıştı bende Zulfu Lıvanelı'nın "Lşkıya Dunyaya Hu kumdar Olmaz" albumunu keşretmıştım mesela "1 urkıye de mu?ıkte ve sanatta ne yenılıkler oluyor" dcrken, boyle bır romantıkleştırılmış sıla ozlemıne kapıl mıştım 1 urkıye ye donduğumun herhal de uçuntu gununde çok pışman oldum, çunku korkunç bır 1 urkıye ye dondum Yıl 1977 Anncnızın hcrhangı bir yonltndırmesı var tnıydı bu surıçtt ' Vardı tabı Annem okııduğu ıçın okumava başladım Yaşar Kemal ı Fakır Bavkıırt u vc dıgcr modenı ya/arları Ba/ılarını da kendım kcşfcttım Lısedey ken Yusuf Atılgan ı Sabahattın Alı'yı kcşfettım çok sevtrek okııdıım Fakat, dedığım gıbı bir ka«,ı^tı bırha yal dunyasıydı, daha zengın bir dunyada yaşamanın zevkıydı Hayat yeten kadar tatmın mı etmıyordu benı, yeterı kadar zengın mı gelmıyordu bana bılnııyorum Kaçıyordum o dunyadan ve çok mutlu oluyordum Daha sonra unıversıte ıçın yurtdışına çtktınız O vakle kadar yabanu tdebtyata yakınhg'ınız nasıldi'' Ln az 1 urk Ldebıyatı kadar okuyor dum Sonutta Amerıkan Kolejı'nde oğ rentıydım Ingılız ve Amerıkan edebıyatı ogretılıyordu bıze Mesela, Hemıng way'le tanışmam, Vırgınıa Woolf la tanış mam kJasık yazarlardan Herman Melvıl le'le modern yazarlardan Faulkner'la ta nışmam o donemde gerçekleştı Pekı okurluğurt yanı sıra, ctddı edebı ya/ mt u lelerıyle uğraşmaya ne zaman b l d Unıversıtedekı ılk senemde, bir Pro ust semınen vardı Sadecc uçuncu dor dııncu sınıf oğrencılerlne verılıvordu ama benı hemcn kabııl ettıler ^unku ^ok ıyı bır Fransız edebıyatı oğretmenım var dı Stcndhal ın Kırmı/ı ve Sı\ah va da daha oz Iıuk(,c ylc KızılıleKaıa sını okudıık bır somestr Onunla ılgılı elcştı rel denemeler yazıyoıdıık C ıddı bır ıını vcrsıtt cğltımıydı bu Okuduğumıu kı laplar hakkında cıddı cıddı ek^tliLİ ma kaleler yazmamı/ bcklt.nı>ordu bı/dtn Sonra bu semınere gıııp Froııst ıın o mıı romanını keşfettım DENEYSEL EDEBİYAT Kc ıfc Inn durtusunu artlırtyor ınsan da Bılmtnlerın ottundt yt nı bır şey keş fetmek ıstıyorstınuz Daha bılınçlı bır okur olduğunuz ıçın daha scçerck okuyorsunu/ Her yenı okııma başka okumalara yol açıyor Bır kıtap uzerıne yazı vazıp duşunmek sızı edebıyatın farklı boyutlarına daha duyar lı kılıyor Deneysel edebıyata açılıyorsıı nuz mesela Hcr şeyın klasık ya da realıst bıçımde yazılması gerekmedığını anlıyor sunuz Deneysel edebıyat dıye bır şey var, modernıst edebıyat dıye bır şey var Butun bunları keşfedıyor ınsan Butun bu kt^ıfler daha çok unıversıte de mt olmuş/u •> Daha çok unıversıtede, çunku bıze lı sede klasıkler okutulurdu Mesela Yakup Kadn Karaosmanoğlu'nun "Yaban" ro manı, Melvılle ın 'Moby Dıck"ı, He mıngway'ın "Ihtıyar Adam ve Denız"ı Klasıklerı okurduk modern klasıklerı vc 19 yuzyıl klasıklerını Unıversıteye gıderken felsefcden mı mezun olmayt du$unuyordunuzy Hayır, ben tıyatroya âşıktım Lısede de amator tıyatro ıle uğraşıyordum Tıvatro okuyatagım dıye gıttım Amerıka ya I akat fclsctevt de merakım vardı Çok guzcl bır ıkı fclscfe dersı uyandır nııştı o konud.ı benı Soyut dıışıuımeyı scvcn bıı yanınıı kc^fttmıştım Sonuçta, tıvatronun vanında ielsefe deıslerı de al nıaya başladım Sonıa bır aşamada tıyat IOCU olma fıkrı lxnı korktıltu Ntdın LorLııtlif' Amcrıka d,ı olduğum ıçın korkuttu Gıttığım okulu bırakıp tıyatro eğıtımı ve POÜTİK TAVIR hvet pobttkanın çok keskınleştıgt bır ortamdı O donemc kadar polttık tavrınız nasıldı? Kalbım her zaman solcu oldu, ama hıçbır zaman polıtık olmadım Ama mevtut ortam sızı bır tavır alma ya zorladt \anırım Tabıî o anlamda bır bılıncım vardı Ama bır polıtıkam yoktu O donemde herkes kutuplaşmıştı Ya Kurtuluş çu olacaktın ya Dev Yol cu olacaktın ya Dev Sol cu olacaktın Mııtlaka bır şey olmak gereluyordu I loşuma gıtmemış tı O kantın kavgaları, o taıtışmalar Herkes oturup sabahtan akşama kadar Lenın'ı tartışıyordu Anıa o polıtık tartışmanın onemlı bır katmanı demokratık unıversıte talebıydı En azından Boğazıçı oyleydı, aşırı uçları kastetmıvoıum genel kıtlc ıçın bovlevdı Ben dc buna yuzde yuz katılıyor ve bıı nun ıçın mucadele edıyoıdum () de mokratık unıversıte talebı karşılanmadığı ve memleket kutuplaştırıldığı ıçın uısan lar ya safını seçmek va da kenara çckıl mek zoruııda kaldl Ben kenara çekılmek zorunda kaldını çunku benım o anlam da polıtık bıı kışılıgım voktu evlemcı olacak bır ınsan dcğıldım Yıllar sonra çok komık bıı şev oğıendını Boğazıçı Unıvcrsıtesı'ndekı solcular bana "Fransız K İ T A P S AYI 7 57 C U M H U R İ Y E T