Katalog

Dinçer Sezgin'den denemeler toplamı 'Deneyememeler DENEYEMEMELER LXNl.tR \t ? >IN 'Deneyememeler' üzerine denemeler Dinçer Sezgin adı, denemeci kimliğiyle yansımış mıdır gönül aynanıza? Sezgin, günceli ve geneli zaman zaman şiir diline dönüştüren yazılarıyla başarılı bir denemecidir. .1 Ahmet CUNBA5 eneme" turu, kural tanı ımazlığı, ıçtenlığ'ı doğur I ganlığı her şeyın otesın de dılsel tazelığı ıle otekı turlerden aynlan bir turdur Yazmak ey lemıııın ust katlara tırmandığı "ben"ın ıçıne kcndı "ben'ınını eklemekten gerı durmazsınız Şıır gıbı s>on noktayı da ko yamazsınız ona, "bittı" sandığınız anlar da yepyenı uhıklar açılır onunuze Tadı damağınızda kalır Dinçer Sezgin adı, denemeci kimliğiyle yansımış mıdır gonul aynanızar1 Eğer Ra dıkal gazetesındckı haftalık "Izmır Esın tılerı"nın mudavımı olmuşsanız, o senn esıntının farkına varmışsınızdır demektır Çunku Sezgin, guncelı ve geneli zaman zaman şur dılıne donuşturen yazılarıyla başarılı bir denemecidir Her ne denlı son kıtabının adı "Deneyememeler/ Imambayıldı Nasıl Yapıİırı>"(*) olsa da1 Topluca o koşeden dokulmuştur kıtapta yer alan yazılar Katlanıp atılan gazetele rın yanında bir avuç tazelık her zaman elınızın altındadır Yaşamın gızını barın dıran, kısa, yalın ve çarpıu halıyle Evet, deneyememek en buyuk kâbus tur Dınçer'de, ınsan denen yaratığın ge leceğını yıyıp bıtıren en buyuk hastalık tır Derdı de umarı da yıne ınsana bağlıdır Duşundum taşındım, "ıdare etmek" deyımınden peydahlandığına karar ver dım bu bulaşıcı hastalığın Yazann sapta ması yerındedır "Idare edıyorum, dedığınız an, sozluğe gore yalan soyluyorsunuz demektır Sız MZ olun 'Nasılsın' sorusuna gerçek durıı munu belırten yanıtlar verın 'îyıyım', 'Kotuyum' 'Fena değılım' 'lyı olmaya çalışıyorum' gıbı Ayrımına varmadan kendınızı yalancı durumuna duşurmeyın Ya da dılınızden de bu deyımı atmaya ça lışın " (Idare Edıyorum (z), s 183) Şımdı yazann açtığı pencereden kendı kendımızı de katarak otelere bakalım Ulusça ıdare edıyor ve ıdare edılıp gı dıyoruz dcğıl mıP Pısırıklık, bezgınlık, umutsuzluk, guvensızhk kanımıza ışle mış nerdeyse Işte, aşkta, yazıda, çızıde, akla gelebılen her şeyde ıdare etmeye ça lışıyoruz Yerımızde saymak bızı rahatsız etmıyor Yakınmalarımızın da ardı arkası gelmıyor ama' Boyle bir ruh halınden denemeden yana tavır koyması beklene bılır mi') Doğal kı hayır1 O zaman şoyle bir sonuca varmalıyız yazarla saf tutup "Idare etme arkadaş1 Çık kalbından SAYFA 10 "D Emeğını, hunerını, dırencını, her bir şe yını ortaya dok, etkıleş, gelıştıren ve do nuşturen ozellığınle one çık, farklılığını goster1' dedığımız anda denemenın he defıne ulaşmış sayılırız Bence her denemeci "sevgı dervışı"dır Dinçer Sezgin dc oyle Kuşkusuz aşkın çoğulluğuyla çağıldıyor "Oncelıkle aşk ve sevgının yalnızca sız de olması yetmıyor Sızın ıçinızdekı aşk ve sevda başkalannda yoksa, sızdekıler de bir ışe yaramıyor doğal olarak Barışı paylaştmı, dostluğu, eşıtlığı, ozgurluğu, ınsancıllığı ve genış anlamıyla ınsan onu runu ele alalım Bu konularla ılgılı olarak yureğınızde ve beynınızde yaşattığınız sevgı ve aşk, bılıncınızde var olan, hatta bılıncınızde yer etmış olan bıçımıyle baş kalarında yoksa, adlarını andığım konu lardakı dıkkat ve tıtızlığın hıçbır kıymet ı harbıyesı olmayaeaktır * (Aşk Yeter mı1, s 17) ANAYASA: AŞK Aşk anayasasıdır Sezgın'ın Oylc gorur 'Gonul Muzesı'ne yakıştınr onu ağırlar, başkoşeye oturtur, yolduğunu kıyamet ten sayar Ne yazık kı, bir ornek davra nışların kuruluğu aşkı ınsanın naturasından sılmeye kalkışmış, olu toprağını serpmıştır toplumun u/erıne Dalga dalga yayılan bir felakcttır bu Sozu nereye getırırsenız getırın artık "Bugun, aşk şurımız ve şarkılarımız dan tat almıyorsak, suç bızım Aşklanmı zı yetennce korumuyor, onlara yetennce emek vermıyoruz demektır " (Aşk Şurle n ve îşarkılar, s 24) Oysa, "Ben çığ damlası kadar kuçuk bir sevgıyım " (Sen Sevgı Olsan, s 27) dı yebılen bir ılkoretım oğrencısının çığlığı na kulak verılmelıdır Ikı şey goze çarpar deneyememe olgusunda Sezgın'c gon I rtıltnmıshk've 'yapaylık' Hanı Behçet Necatıgıl'ın "Sevgılerı yarım bıraktık / Çekıngen, tu tuk, saygılı / Butun yakınlarınız/ Sızı yanlış tanıdı" (Sevgılerde)dıyen dızelerı nı anımsarken aynı burukluğu duyuyor duk Ancak iarkında değıldık yabancılaşmanın Gonul muzemızın kapısını kılıtle mış, ıçımızdekı mumu çoktan sondur muştuk Bırbırımıze dokunmayı bıle erteler olmuştuk Dokunmanın bırden faz la yontemı olduğunu bıle unutmuştuk "Şayet sevgı bıtmemışse, sevgıyı du yumsatmak ıçın el de dokunmak şart de ğıldır Insan sevdığıne goz ıle de dokunabılır Gozle dokunmak, belkı daha etkılı bir dokunuştur " (Dokunmak, s 45) Haklıydı Sezgin goz ıle dokunsak 'otekı'nı kavrayacaktık Bakışlarımızın kıvılcımlandığı yerde aşkınlığımız, daya nışmamız guç ka/anacak, ınsanı oze do nuşumuz çabuklaşacaktı Oyle kı, bırbı rıne çarpıp gcçen ucube yaratıklar halıne gelmıştık Davranışlarımıza sınen alış kanlıklardan, dılımıze dolanan kımı soz cuklerın devınımsızlığınden bıhaberdık Konuşmuş olmak ıçın konuşuyorduk sankı Saatımızı başkaları kurmuş, par kurumuzu yıne başkaları belırlemıştı Bu akrabalığın aynmına varamadığımız takdırde, beynımızın tam beslendığını soylemek bana olanaksızmış gıbı gorunuyor " (Sanatçı Kendını Nasıl Besleye cek?,sll7) DENEYEMEMEK KOLAYCILIK Deneyememek kolaycılığı getınr Hele ar perdesını kaldıranlar ıçm, bir arkadaşının onerdığı gıbı "3 Ş rormulu" (fjıddet, şehvet, şefkat) yeterlıdır PopuLstlığın şarlatanlığıyla yazıp çızmek, " Yazar ol mak ıçın et yemek şart mıdır •" dıyen bir * oğrencının sorusuna akıl erdırememek gam değıldır boyle kışılerde1 ünlar salt bugunu yaşarlar, sorunsaldan fersah fer sah uzak tutarlar kendılerını Gokkubbede bir hoş seda bırakıp gıdenler ıse gonul muzesını şenlendırmeye devam ederler Izlerı ınsanlığın bınlerce yıllık uygarlık bınkımının arasında tum gorkcmıyle pa rıldar Boyle tuzel kışılıklerın gızını ele geçırmeye çalışmak, yaratıların kaynağına varmak gıbıdır Işte sıze ışık hızıyla gelıp geçen bırkaç yazar ve şaır ıçın omurga sayılabılecek değerlendırmeler "Ustanın aşkı bir emekçı aşkıdır Insa nın tepcden tımağa âşık olmasını gereklı kılan bir aşktır Nazım usta ulusal ıle ev renselı bir potada nasıl bırleştırmışse, aşkında da oznel olan ıle dunyayı ıçıne alan aşkı bir potada bırleştırmeyı başarabıl mış ender ustalardan bırıdır ' (Nâzım'ı Anmak, s 197) "Kıtaplığımdakı kıtapları koydum masanın ustune Baktım Gumalı oldu mu yanı bunlar ortaday 1 ken Hıç sanmıyorum " (Cumalı Oldu mu's 201) "Şunu demek ıstıyorum Can Yucel'ın şurı, kcndısının ve ulkesının ozncllığını yıtırmeyen nesnel tarıhı gıbıdır " (Can'la Yucelmek, s 207) "(^)yle sanıyorum kı onun şıırlerı bir donemın sımgesı olarak anılacak ve şur lerı ustune tezler bıle hazırlanacak, dılbı lımsel çalışmalar yapılacak " (Ece Ayhan Oldumu's 210) Buraya değın soyledıklerınde salt bir şeye ıtırazım var, "Içımızdekı mtıma1 Sezgin, gonul muzesınde yanan o mu mun "olum" ıle sonduğunu belırtıyor Sanırım az oncekı değerlendırmelenyle bu goruşu çelışıyor Gerçı herkesın mu mu kendıne ama olumsuz addebılcccğı mız ıılu kışılıklerın ışığınuı yıttığıne ınan mıyorum ben Aksıne ışığı çt)ğaltıyorlar gerıde bıraktıklarıyla Onlara tutunarak yuruduğumuz aşıkâr Yoksa karanlık ne çekılmez olurdu' Sezgın'ın ıçtenlığıne ınanıyonız Dene me ozurlu bir toplumda eğnsıyle doğru suyla tartışmaktan yana Zaten deneme cının meramı da bu değıl mi'' Doğruyu tekelıne almıyor kı1 Uçları açık, onyar gısız Okuru kışkırtmalı kı bir şeyler değışsın Ozellıkle kıtaptakı son tumceye dıkkatınızı çekerım "Çunku sevmekle başlar her şey " (Beğenı.s 218) dıyor Sankı ılk sayfaya başlar gıbı Dedım ya "sevgı dervışı"dır denemecıler Yorul duklan hıç gorulmemıştır Sezgin de oy le • Dinçer Sezgın'ın denemeci kımlığı, ıl kın kuzu kuzu kabullendığımız soylemle rı tersyuz etmelde harmanlar ortalığı Bir sozcuk, bir terım bir deyım, her neyse, Sezgın'ın duşunce tezgâhında enıne bo yuna sorgulanır Kımı baş aşağı edılır, kı mının ıçı dışına çıkardır, kımının ıse ya şam gerçeklığını karşılayan bir kullanım değerı olmadığı gorulur Orneğın 'Ken dıne ıyı bak dıleğı son derece uydurma, yapmacık bir davranış bıçımının urunu dur Şoyle kı "Soylemın temelınde 'Aman kendıne ıyı bak, bana hıçbır sorununu yansıtma, senın dertlerınle uğraşamam, bana yuk olma' ve bunlara benzer bencıl dılekler yatıyor Şoyle bir duşunun, herkes kendısıne ıyı bakıyor, kımsenın kımseye gereksınımı yok Boyle bir durumda yardımlaşmaktan, dostluktan, arkadaşhktan, paylaş madan, dayanışmadan soz edebı lır mıyızf*" (Kendıne lyı Bak, sl80) Son yıllarda moda olan kımı soylemlerde Sezgın'ın kuşkusuna hak vermemek olası mı? Orneğın uzulmeden 'Uzgunum', opmeden 'Optum demenın altında benzer sahtekârlıklar yatmıyor mu' Deneyememenın asıl engelı kımlerdır bılıyor musunuz? Koca kocaadamlar1 Kaba saba polıtı kacıların şanındandır belkı, ya de nemekle ozdeş sayüması gereken sanatçı takımına ne demelir1 Ku rula kasıla aynı şurı yazıp oturan bir şaırın, duyarlık fakırlığıyle bo ğuşmayan bir yazann ya da ressa mın, sanatlararası alışvenşe kapalı olmasına nc buyrulur'' Sezgın'ın saptaması oldukça duşundurucu dur Uyarmayı gorev bılır "Sanat dallarının bırbırını ta mamlayan, butunleyen, guçlendı Her denemeci "sevgl dervl$i"dlr Dlncer sezgin de öyle ren gızlı bir akrabalıkları vardır (*) Deneyememeler / tmambayıldı Nasıl Yapılır?/ Dınçtr Sezgin/ loplumsal Donuşum Yayınlan / 1 Baum Kaitm 2003/218s K İ T A P C U M H U R İ Y E T S AYI 75