Katalog

O K U R L A R A Metın Kaçan, daha once farklı ımzalarla ve gerçek adıyla yazılar yayımlamasına karşın adını ılk romanı "Agır Roman" ve bu romandan yapılan fılmle du yurdu İstanbulDolapdere'dekı romanların renklı ve hareketlı yaşamını fantastık bır dılle anlattığı "Agır Roman" edebıyat çevrelerınde de olumlu eleş tınler aldı Ikıncı romanı "Fındık Sekız" ıse Yıldız Ecevıt tarafından "bır 'Neıv Age' romanı" olarak nıtelendı Uçuncu romanı "Harman Kaplan'dan sonra oykuye yonelen Metın Kaçan, 'Adalara Vapur" adlı bır oyku kıtabı yayımladı Metın Kaçan'la bu kıtabı uzerıne konuştuk ama oncekı yapıtlarını da ıçeren bır konuşma oldu bu Tahar Ben Jelloun "Işı ğın O Kor Edıa Yokluğu" ıle bır dehşetın ıçıne çekıyor bızı Dehşetın gerçeklığını anlamak ıçtn bu kıtabı mutlaka okumak gerekıyor Aydın Hatıpoğlu bu yılın Ceyhun AtufKansu Odulu'nu aldı Hatıpoğlu'nu kısa bır sure once bır dosya halınde sunmuştuk sızlere Aldığı odul nedenıyle ıkı yazı var say/alarımızda Hatıpoğlu'nu kutluyoruz Zeynel Kıran Hocamız Todorov'un "Fantastık" ı uzerıne yazdı Okunıanızı dıledığımız yazılardan bırı de bu Bol kıtaplı gunler TURHAN GUNAY emaıl. cufnkıtap@cumhurıyet.com tr Jhumpa Lahiri de yeni nesil göçmen yazarlardan biri. Londrada Hint asıllı birailenin kızı olarak dünyaya geliyor, ardından ailesinin Amerikaya yerleşmesiyle, Doğu yakasında eğitim görüp 11 büyüyor. "Adaş adlı ilk romanında kendisinin çok iyi bildiği bir dünyayı anlatıyor. Asuman KafaoğluBüke Yazın Sanatı S Imtlyaz Sahibl çağ Pazarlama Cazete Dergi Kltap Basım ve Yayın AŞ yı temsılen cumhurlyet vakfı adına llhan Selçuk cenel Yayın Yönetmenl Ibrahlm Yıldız ovayın Yönetmenl Turhan Cunay c Sorumiu Mucfur Mehmet Sucu «^Cörsei YönetmenDllek Akıskalı > Baskı Merkez Cazete Dergi Basım Yayıncılık San ve Tic A $ Barbaros Bul No.125 BE$İKTA$ o tdare Merkezl Türkocağı Cad No 3941 Cağaloğlu, 34334 Istanbul, Tel 0 (212) 512 0505 O Reklam Cüçlü Erişim Crubu Cenel Müdur Nuray özbeko Cenel Müdür YardımcılanAlsev sanoğlu, All Tablacı, Emre Cem, Yaprak üner. C U M H U R İ Y E T KITAPİ on yıllarda Asya ve Doğu Avrupa'dan Batı'ya goç eden ya/arların roman ge lentğınc getırdıklerı yenı lıklerden sık so7 edllır oldu Ba zılarına gore Batılı ya/arların demodc olma korkusuyla cesaret edemedıklerı romanları, ycnı nc sıl goçmen yazarlar cesurca yazı yorlar, bu duşuncedekı gcrçcklık payını gorcbılıyorum ama bır dı ğer yenılık başka kulturlerle beslenmış yenı bır dılın ortaya çıkması Jhumpa Lahırı dc venı nesıl goçmen yazarlardan bırı Lond ra'da Hınt asıllı bır aılenın kızı olarak dıınyaya geliyor ardından aılesının Amerıka ya yerleşmesıy le Doğu yakasında eğıtım gorup buyuyor 'Adaş adlı ılk roma nında kcndısının çok ıvı bıldığı bır dunyayı anlatıvoı Romanın baş kahramanı va/arı Lahırı gıbı 196O'lı yılların sonlaıında dunya ya geliyor yıne I ahırı gıbı I Iınt asıllı bır aılenın çocuğu Roman genç bır adamın ılk otuz senesım anlatmaya başlamadan once an ne ve babasını tanışmalannı go rucu usulıı evlcnmelerını ressam dedesını, Rus edebıyatına duş kun babasının dedesını vb la nıtıvor okura Bovlece roman kahramanını daha doğmadan once nasıl bır aılenın onu bckJe dığını, nasıl bır dunyaya geldığı nı anlıyoruz SIRADAN YAŞAMLAR Kalkuta'dakı aılelerınden çok uzakta Aşoke ve Aşıma adlı bu çıft kendılerıne bır hayat ve aıle kuruyorlar Lahırı, bu çıftın ha yatını mesafelı ve soğukkanlı bır şekılde anlatıyor Romanın ancak ılerleyen sayfalarında boşuna her yenı satırda aksılıkler bekledığı mı fark ettım, Lahırı naturalıst bır tavırla çok olağan ve sıradan yaşamlar anlatıyordu Bırçok goçmen yazarın aksıne egzotık bır dıl ya da fantastık oğeler kul SAYI 739 lanmadan, hıkâyesını buyuk bır sadelıklc aktarıvoıdu Roman ıçınde sık sık gonderme yaptığı Rus gerçekçı romanından çok, Emıle Zola'nın doğalcı anlatımı na benzer bır vazı stılı kullanı yoı Edebıvatta gerçekçılık gelene ğını ılerı goturen doğalcılar gıbı ahlaksal yargıdan ve seçıcı bakış tan uzak bır anlatım kullanmış lnsanları rastlantısal ve fızyolojık ozellıklerıyle ele alışında da do ğalcılara yakın bır tavır sergılıyor Lahırı Yenı doğmuş bebeğın mavı damarları uzamış tırnak et lerı gıbı gorsel fızıksel ozellıklere dıkkat çekerek hem uçuncu şa hıs anlatımını salt ızleyıcı konu mundan çıkarmış hem de roman karakterlerını ınce ayrıntılarla ta nımamızı sağlamış INSAN BETİMLEMELERİ Aslında bu noktada Lahırı'nın romanı başka romanlarla karşı laştırmama neden oldu Bazı va zarlar bır karakterı anlatırken uzun detaylar yerıne o karakter ıle ılgılı ınce bır ız verırler ve bu sayede karakterın ruhundakı bır derınlığı gormemızı sağlarlar Buna en ıyı ornek olarak hemen aklıma gtlen Garua Marquez'ın ya da John Updıkc ın ınsan be tımlemelerı bu yazaılar oylesınc belırgın bır h/ıkstl o/ellığe dık katımızı çekerler kı yarattıkları karakter artlk bır başkasıyla ka rıştırılamaz, başkasının yerıne gcçemez sadece kendı ozunu yansıtır ve bu savcde tanıdık bırı gıbı yakınlık duvarız onlara Lahırı karakteılcrı tanırmak ıçın boyle bır vol kullanmamış ınce detavlar verınc uzun uzun karaktcrlenn gcçmışlcrım anlat mayı tertıh etmış Sonııç olarak vıne dc kahramanlaıı tanı>oru/ ama pck ekonomık olmayan bu yol bızc avnı zamanda kahrama nın buvuk dedesı dedesı annesı babası kardeşı scvgılılerı karısı ve sevgılılerının aılelerı gıbı kışı lerı de tanıtıyor Ama tum bu an latılanların merkezınde Gogol adlı roman kahramanı var Ro man bıttığınde Cıogol hakkında bılmemız gereken her şevı bılıyo ruz, hatta fazlasını bılc bılıyoruz ve bu bılgılerı sımgesel bır şekıl de metınden çıkarmavı becerdı ğımız ıçın değıl, bu bılgılerın hepsı bıze anlatıldığı ıçın bılıyo ruz Lahırı roman bovunca çok ke reler başka edebıyat eserlerıne gondermeler yapıyor, ayrıca Nı kolay Gogol'un "Palto" adlı oy kusunu de dokuma teknığı ıle romanın ıçıne verleştırıyor Aşo ke'nın en sevdığı yazar olmanın otesınde Gogol başka anlamlar taşıyor Kalkuta yalunlarında geçırdığı korkunç kazada elınde seferınde Gogol hcnuz kuçuk bır çocukken babasıvla plajda yuruyuşe çıkarlar, aslında uzakta gordukîerı fenere ulaşmayı ıstı yorlardır (Lahırı burada Vırgınıa Woolf 'a gonderme yapmış) ba bası fotoğraf makınestnı yanına almadıklarını gorunce, Go gol'den bu anı sonsuza dek ha tırlamasını ısteı baba oğul olarak gıdılebılecek en son noktaya ka dar gıttıklerını hatırlamasını ıster oğlundan Jhumpa Lahııı çok sade bır dıl kullanmış romanında Tumceler kısa ve anlamları ardında gızlı başka duşunceler taşımıyorlar Roman, duşunmemızı ıstcdığı tum bılgılerı bıze kendı venyor Bazı yerlerınde detaylar fazla ge lebılıyor okura orneğın New York'ta gıdılen her restoran ve buralarda ısmarlanan her yemek, ıçılen her ıçkı romana fazla an lam katmıyor YANLIŞLAR Ama asıl romanla ılgılı eleştırı lecek şey çevırısı (, evırmen bazı Ingılızce cîeyımleı ı avncu I urk çeye çevırerek komık bır yenı dıl uydurmuş üıneğın Yardıma ıhtıyacın var mı' dıve soran bırı ne Ingılızcc be my guest' den mesını aynen Turkçeye ' gel ko nuğum ol dıye çevırmış Sha kespeare'ın unlu oyunu "Atına'lı Tımon" ısc Atına'nın Iımon'ıı" dıye çevrılmış ' Spreadıng a ge nerous amount of Brıe on a crac ker", "elındekı krakerın uzerıne hatırı sayılır mıktarda brıe serpı yor" dıye çevrılmış ' Brıe" serpı len bır peynır değıldır halbukı Bu turden yanlışlar ve duşuk tumceler kıtabı bazen okunmaz hale getınnış Ama bu bıle affe dılcbılırdı ancak romanın sonla rına doğru hıçbır redaksıyon ve duzeltme yapılmamış olması so runun tek çevırmenden kaynak lanmadığını gosterıyor Orneğın, 224 sayfada adını Graham ola rak oğrendığımız Mouşumı'nın eskı sevgılısı, bır sonrakı sayfada yedı kez Gerald olarak yanlış ya zılmış, romanın gerı kalanında bazen Graham, bazen de Gerald denmış Romanda Gerald dıye bır karakter olduğu ıçın okur ha tanın farkına varıyor ama bu ozensızlık romandan adeta soğu tuyor Sayfa 248'de de "Mouşu mı eskı nışanlısı Graham'le Ast rıd ve Mouşumı aracılığıyla ta nışmıştı " elbette burada Mo uşumı'nın adının ıkıncı kez geç tığı yerde Donald olmalıydı Bu tur hataların her bırıne yer ver mek mumkun değıl, çunku ro manın 150 sayfasından sonra bu hatalar her sayfada bırden fazla olmaya başlıyor Umarım yayıne vı kıtabın ıkıncı bır duzeltılmış baskısını yapar da Lahırı'yı '1 urk okuru hakkıyla tanıma fırsatı bulur • www.yazinsanati.com Adaş / Jbumpa Lahırı / Ç ev Neşfa Derelt / Everesl Yayınları / 2004/302 s SAYFA 3 tuttuğu Gogol'un kıtabının kop muş bır sayfasını kaldırdığında kurtarma ekıplerı ' şu kıtabın sa hıbı hâlâ olmemış" dıye onu kur tarıyorlar Aşoke ıkıncı yaşam şansını Gogol sayesınde yakala dığını duşunuyor Ve yenı doğan oğluna geçıcı bır takma ısım ola rak Gogol adını venyor, fakat tahmınının tersıne Gogol adı geçıcı olmuyor ve oğlunun nefret ettığı bır ad ona yapışıyor James Joyce'un kahramanı Stephen Dedalus'un kıtabın kapağına vazdığı kcndı ısmıne yabancıla şarak gozlerını dıkmesı gıbı Go gol dc yaşı ılcrledıkçe ısmıne ya bancılaşıyor Ozellıkle edebıyat dcrsmde oğretmenın Gogol'un yaşamoykusunu anlatmasından sonra adına karşı nefret duymaya başlıyor Adı yu?unden kendısını kımsenın cıddıye almadığından vakınır "Kımse benı cıddıye al mıyor ( ) dedı, oysa aılesıne ya lan soyluyordu Aslında babası haklıydı, Gogol'u cıddıye alma yan ona azap çektıren, durma dan bu adın utanç verıcı olduğu na ınanıp kcderlcnen, bu adı durmadan sorgulayıp keşke baş ka bır ad olsaydı dıye duşunen tek kışı Gogol'un kendısıydı " Gogol'un babasıyla olan ılışkı sı romanın en guçlu ıfade bul muş bolumlerınde dıle getırıl mış îkı erkeğın fazla dıle getır meye gerek gormedığı, yarım ağız soylenen takdır sozcuklerı dışında konuşmadığı bır ılışkıde Lahırı baba oğul arasında geçen bırkaç sahneyı vurgulamış Bır K İ T A P