Katalog

HAFTALIK BULMACA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. İlk atom bombasının gözetiminde geliştirildiği Amerikalı fizikçi (resimdeki) Baryumun simgesi. 2. Alyuvar Aort iltihabı Metin Eloğlu’nun bir şiir kitabı. 3. Sahne ya da film yıldızı Bir bağlaç “Nikolaus ...” (1876’da dört zamanlı motoru gerçekleştiren Alman mühendis) Kamer “Alexander Graham ...” (telefonun mucidi). 4. Potasyum hitratı, potasyum karbonatı gibi potasyum bileşiklerine verilen genel ad Bulgaristan’da bir dağ Bir bağlaç “Elisha ...” (1852’de buharla çalışan bir asansör yapan ABD’li mühendis). 5. İndiyumun simgesi Familya Plasenta Su yolu. 6. Gözenek Ucu halkalı cıvata. 7. Çözümleme Madagaskar adasında sık rastlanan bir maymun türü Simyacıların kurşuna verdiği ad Rusça evet. 8. Midye tava sosu Oidipus’un annesi Put, tapılan şey. 9. Vazife Sinirbilim Gözdeki ağtabaka. 10. Sayıları gösteren işaretlerden her biri Kısa sonat. 11. Selenyumun simgesi Osmanlı gece bekçisi “... Garbarek” (Norveçli caz saksofoncusu). 12. Kalıpta pişen bir tür pasta Gelecek Kap ağırlığı. 13. Bir kan grubu Dölyatağı Elektrik sığa birimi. 14. Anlatma, ders verme Büyüyüp gelişme Kasık. 15. Uzuv Sümer su tanrısı Sarmısaktaki doğal antibiyotik. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. 1929’da Amerikalı mühendis Phillip Drinker’in icat ettiği, solunum zorluğu çeken hastaların solumalarına yardım eden, demirciğer de denilen aygıt Franz Kafka’nın bir romanı. 2. “William ...” (1846’da bir çene ameliyatı sırasında güçlü bir anestezik olan eteri kullanan, Amerikalı dişçi) Tarlayı sürerek dinlenmeye bırakmak Hava basıncı birimi. 3. Bir hükümdarın egemenliğini tanıma Devinim Bin gramı simgeleyen harfler. 4. Çevre Herhangi bir yana yanaşmış filikanın kürek çekmeksizin ilerlemesi için verilen emir Sara nöbeti belirtisi. 5. Kısaca Rolls Royce Sessiz, suskun “James ...” (1921’de kurduğu şirkette, tasarladığı savaş uçağına pilot fırlatma koltuğunu icat ederek koyan İrlandalı mühendis). 6. Kalın ve gür ses Mevsim Yığın durumundaki yakacak odun için kullanılan, 1 metre küpe eşit hacim ölçüsü birimi. 7. Eski Mısır inanışında baştanrı Değiştirgeç. 8. “... Cheng “ (1045 yılı dolaylarında portatif matbaa harflerini keşfeden Çinli mucit) Mahkeme kararı Fin hamamı. 9. M.S. yaklaşık 150 yılında yazdığı kitapta, Dünya’nın kımıldamadan durduğu, Ay, Güneş ve gezegenlerin hep birlikte Dünya’nın çevresinde, yörünge denilen dairesel yollar üzerinde hareket ettikleri bir evren sistemi çizen, çizdiği bu evren sistemi 1400 yıl boyunca kabul gören, İskenderiye’de yaşamış Yunanlı gökbilimci Standart saptayan enstitü. 10. Tantalın simgesi Çevrebilim Su. 11. Hasır ya da meşin sofra Ortodoks dinsel resmi Bakı. 12. “William ...” (1908’de Spangler’in tasarımı olan eletrik süpürgesini üreterek piyasaya süren sanayici) Kitap biçiminde takvim. 13. Koca Hayat arkadaşı Turnusolün mavi rengini kırmızıya çevirmek özelliğinde olan ve bileşimindeki hidrojenin yerine maden alarak tuz oluşturan hidrojenli bileşik Doğu Anadolu’da bir ırmak. 14. Verme, ödeme Buluş Eski Yahudilere verilen ad. 15. Kas uru İsviçre’nin başkenti Güney Yemem’in başkenti. 16. Spielberg’in bir bilimkurgu filmi Sanat yapıtı konusu. 17. Bizmutun simgesi Amonyağın hidrojeni yerine bir asit kökünün geçmesiyle oluşan bileşiklerin sınıf adı. 18. Aritmetik “İki” anlamında önek. 19. Ses şiddetiyle ilgili birim Radyoaktif bir element. 20. Duvar lambası Kekliğin boynundaki siyah halka. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 J A C Q U E S Y V E S C O U S T E A U 2 E B R U R İ E İ O SK İ BUS E 3O O EM F R A N K L İ N MR K S 4D E S E N L İ N A VRUPA RUA 5 E T NEOL İ T İ K İ MR A HOR 6 Z T EMR İ N R T S U R A U S 7 İ T A L O SAB İ T E İ T İ L A E 8 AN İ T A N İ KOT İ N F AK İ R 9A L İ Z E S T APA A İ SÜNE 10 M NAKR İ T RONA LD 11 O R BN MEGA L OP E 12 K O D E İ N L A OS E İ N 13 ART A V ERA J NA T 14 İ L A H İ Y A T B İ K İ N İ 15 L A M D İ NER İ ENEK ilginç SORULAR Trafik ışıklarının rengi nereden geliyor? Soru: Trafik ışıklarını kim bulmuştur ve neden renkleri sarı, kırmızı ve yeşildir? Trafik ışıklan uygulaması, önceleri demiryollarının trenleri kontrol için uyguladığı sinyaller örnek alınarak başlamıştır. Demiryolları idaresi kırmızı rengi 'dur' sinyali olarak seçmişti. Kırmızı renk kan rengi olduğundan asırlar boyu tehlikenin, tahribatın ve ölümün simgesi olmuştur. Demiryolları ilk faaliyete geçtiği 1830'lu yıllarda 'ikaz' ışığının rengi yeşil, 'geç' ışığının ise beyazdı. Bir süre sonra beyaz sinyal problem yaratmaya başladı. Beyaz renkli 'geç' sinyali diğer sokak lambaları ile karıştırılabiliyordu. Ama daha da kötüsü 'dur' işaretlerine konulan kırmızı mercekler yerlerinden düşünce ışık beyazlaşıyor, 'geç' sinyali olarak algılanıyor ve kazalara yol açabiliyordu. Sonunda demiryolcular kırmızıyı 'dur', yeşili 'geç' san rengi de 'ikaz' sinyali olarak kullanmaya başladılar. Bilindiği gibi sarı, renk spektrumu içinde en göz alıcı renktir. Böylece makinist bir sinyalin bulunması gereken yerde beyaz ışığı görürse, bir şeylerin yanlış olduğunu anlıyor ve tedbirini alıyordu. Karayollarına gelince, yollarda sadece atların ve at arabalarının bulunduğu tarihlerde bile dünyanın büyük şehirlerinde trafik sorundu. İlk trafik lambası otomobillerin ortaya çıkmasından çok önce 1868'de Londra'da kullanıldı. Gazla yakılan ve bir eksen etrafında döndürülebilen kırmızı ve yeşil lambalar bir yıl sonra patlayıp, kendilerini çeviren polisi de yaralayınca bu uygulama ortadan kalktı. Ama öte yandan otomobillerin ortaya çıkması ve şehirlerde dolaşmaya başlamalarıyla birlikte durum iyice kötüleşti. Çeşitli şehirlerde değişik uygulamalar yapıldı. Demiryollarındaki uygulama örnek alındı ama demiryollarında birbirine paralel iki hat vardı. Bu sistem iki yolun kesiştiği kavşaklarda işe yaramıyordu. Sonunda günümüzdekilere benzeyen ilk elektrikli otomatik trafik lambasını, ilkokul mezunu ve ABD'deki Cleveland'da otomobil sahibi ilk siyah olan Garrett Morgan geliştirdi. 1914'de ilk denemelerine başlayan Morgan 1923'de de patentini aldı. Morgan 1963'de ölümünden az önce patentini 40 bin dolara General Electric firmasına sattı. Morgan'ın lambaları demiryollarına benzer şekilde bir 'T' üzerinde kırmızı ve yeşil iki lambadan ibaretti. Çok geçmeden ikaz anlamında sarı lamba da ilave edildi ve uygulama bütün dünyaya süratle yayıldı. Aradan geçen yıllara rağmen sarı renk hâlâ 'ikaz' anlamındadır ama günümüz sürücüleri onu maalesef 'geç' sinyali olarak algılıyorlar. d ü ş ü n BUL OKUL NUMARALARIMIZ Kardeşim Haldun'la okul bahçesinde konuşurken, bizim sınıftan Avni yanımıza geldi. Okul numaralarımızı sordu. Kendinin 1023 olan numarasının okuldaki en küçük numara olma özelliğini anlatıyordu. Ben de, “Bu da bir şey mi? Benim, asal bir sayı olan numaramın baştaki iki basamaklı yarısı ile sondaki iki basamaklı yarısı da birer asal sayıdır. Numaramın bu iki yarısının çarpımını veren sayı da Haldun'un numarasıdır,” deyince Haldun, “Benim numaramın da iki yarısı olan sayılar da asaldır.” diye ekledi. Bu sırada, konuşmalarımızı dinleyen arkadaşımız Cemal, lafa karışarak, “Benim numaramın iki yarısı da birer asal saydır, bunların çarpımını veren sayı sınıfımızdaki Nesrin'in numarasıdır. Bir de, Nesrin'in numarasının iki yarısını oluşturan sayılar da birer asal sayıdır!.” deyince, Avni numarasının özelliğini unutup usulca yanımızdan ayrıldı. SORU: Benim, Haldun'un ve Nesrin'in dörder basamaklı okul numaraları kaçtır? Düzenleyen: Necah Büyükdura ([email protected]) Cengiz'in Cinlikleri” isimli bilmeceyi doğru çözen okurlarımız: 21914 Nesrin Gönülİstanbul, Sebahattin BektaşYalıkavak, Belkıs Karadağİstanbul CBT 1068/ 23 7 Eylül 2007