Katalog

Artemis Genç Enid Blyton: Çocuk kitaplannın kraliçesi a Hüseyln Sırrıoğlu U NESCO'nun en çok di- le çevrilen yazarlar liste- sinde 5 numarasında bir çocuk kitabı yazarı var. Adı Enid Blyton. Walt Dis- ney, Agatha Christie, Jules Verne ve Shakespeare'in hemen ardın- dan geliyor Blyton. 1897 - 1968 yılları arasında yaşamış olan ya- zar, 71 yıllık ömrüne 700 kadar kitap sığdırmış. Bunların bazılan kısa öykü kitapları olsa da kü- çümsenemeyecek bir rakam. Dile kolay, 700 kitap. Doğduğu gün- den itibaren her yıl 10 kitap yaz- masını gerektiriyor neredeyse. Bir yüzyıl dönümünde, Lon- dra'da doğmuş Blyton. Çatal-bı- çak satan bir babayla ev hanımı "i~ bir annenin en büyük çocuklarıy- mış. îki küçük erkek kardeşi var- mış. Beckenham'ın varoşlarına " taşınmış ailesi. Enid, buradaki St. Christophcr Okulu'na gitmiş. Başarılı bir öğrenciymiş. Mate- matik dışındaki derslerde, özel- liklc bedcn cğitiminde bir num- arasiymış sınıfının. Daha sonra iyi bir piyanist olacakken, bu alandaki yeteneği dillere destan- ken, öğretmen olmayı seçmiş. Beş yü süreyle öğretmenlik yap- mış hatta. Ancak boş zamanlann- da en sevdiği şeyi yapıyormuş, durmadan yazıyormuş. 1922 yı- lında çocuk şiirlerinden oluşan ilk kitabı, Çocuk Fısıltıları ya- yımlanmış. 1924 yılında o yü iki kitabını basan bir yayınevinde çalışan Hugh Alexander Pol- lock'la evlenmiş. 1941 yılına ka- dar evli kalacağı Pollock'tan iki kızı olmuş, Gillian Mary Bavers- tock ve Imogen Mary Smalhvo- od. 1939 yılında kocasıyla anlaşa- mamaya başlamış ve iki yü sonra boşanıp Londralı bir cerrah olan Kenneth Fraser Darrell Wa- ters'la evlenmiş. Evlilikleri 1967 yüında kocasinın ölümüne kadar sürmüş. Aynı yü, Waters'ın ölü- münden bir iki ay sonra Enid Blyton Alzheimer hastalığına ya- kalanmış. Kısa sürede kendi ken- disine bakamaz hale gelmiş. Son birkaç ayını bir bakımevinde ge- çirdikten sonra da gözlcrini bu dünyaya kapamış. Aşağı yukarı 40 yazı ömrüne bu kadar çok kitabı sığdırmayı başa- ran Enid Blyton'ı bu derece sev- diren, eserlerinin dilden dile çev- rilmesini sağlayan özellikleri ney- di? Neydi demek, geçmiş zaman kullanmak da doğru değü ya, ha- len okunuyor ve çevrüiyor kitap- ları. Yine UNESCO'ya göre 399 eseri başka dillere çevrilmiş bu- güne kadar ve 200'den fazlası ha- len düzenli olarak basümakta. Macera, Blrlik ve Gizem B lyton'un birkaç kuşağın çok iyi bildiği kitaplarını düşünürsek, tüm bu ki- tapların ortak bazı temalar etra- fında şekillendiğini görürüz. Bu temalar, macera, birlik ve gizem- dir. özellikle Afacan Beşler (Fa- mous Five), Gizli Yediler (Secret Seven Stories), Macera Serisi (Adventure Series) ve Beş Kâşif (Five Find-Outers) gibi popüler serilerinin sırrı bu temalardır. Tüm bu kitaplarda birden çok çocuğun oluşturduğu gruplar vardır. Bu gruplar maceraperest, cesur ve alollı çocuklardan oluş- maktadır. Dahası ortada çözül- mesi gereken biz gizem ya da gi- zemli görünen bir olay vardır her zaman. Kahramanlarımız olayı çözmek için güç birliği yaparlar. Büyüklerin desteği asgaridir. Çok nadir durumlarda devreye girer ve çocukların güçlerinin yetmedi- ği durumları açıklığı kavuşturur ve sorunları çözerler. Bunun dı- şında her şeyi halleden küçük kahramanlarımız olur. Aşağı yukarı her seride bir de hayvan vardır. Macera Serisi'nde Papağan Kiki, Gizli Yediler'de Köpek Scamper kahramanlarımı- zın başlıca yardımcıları arasında- dır. Afacan Beşler'de ise Timmy beşlerden biridir. Yani yan ka- rakterden ziyade başroldekiler- den biridir. Blyton, bu sayede hayvanlarla insanlar arasındaki tamamlayıcı ilişkiyi ortaya koyar- ken, çocuklara hayvanları sevme- yi, onlara değer vermeyi de öğ- retmiş olur. Yer yer bu hayvanla- nn pek çok insandan anlayışlı ve mantıklı davranması garip gelebi- lir. Vay be, köpek değü de aklı başında bir insan sanki deriz. Ama olsun, Enid'in dünyası rau- cizeli bir yerdir. Enid Blyton'ın kitaplarını oku- duğumuz zaman onun aynı za- manda bir eğitimci olduğunu da anlarız hemen. Çünkü her kita- bında çocuklara bir şeyler öğre- tir. Kışın kalın giyinmeyi öğüder, bulaşüdarı yıkamayı, anne ve ba- baya destek olmayı ya da zorda SAYFA 14 ÇOCUK KİTAPLARI EKİ