Katalog

StNEMA KONUSUNDA BİLMEDİKLERİMİZ emir'den soruluyor Filmdeki karda yürüyüş seslerinin sırrı ne? Soldan sağa: Güldem Kartal, Osman Levent Eryılmaz, Prof. Dr. Ali Erdemir yeni nano-yapılı malzemeyi geliştirdikleri plazma cihazınm önündeler. rı olacak. Fl, Nascar gihi. ÜM HİÇ REDDEDÎLMEDt" : Ulusal Laboratuvarı Enerji bakanlığı- uluş. Bağımsız araştırma yapabiliyor | lıükünıetinin bir enerji politikası var. ! ;asını destekleyici ARGE politikası yiirü- ikri üne sürüyoruz ve savunuyoruz. Size tısı olur diyoruz. Bu konuda bize destek . Fikri hegeniyorlarsa destek saftlıyorlar. Uırı başlatıyoruz. ne dek reddedilen projemiz olınadı. ^ınız izlcnim <,xik öneınli. Eski (,'alışma- Vorlar. Reni hi(,+»ir zaınan reddetınediler. |ar yok projem var ki. 4-5 ınilyon dolarlık ojeleriniz nedir? line İTÜ'deki arkadasjarıınızla birlikte yü- pir proje. Dünyanın dört bir yanındaki bi- )EMÎR makale ıınan Enerji Bakanlığı'na bağlı Erdemir, 1977 yılında İstanbul i Fakültesi'nden nıezıın oldu. Daba •Çelik isjetmelerinde müheııdis ola- dcrecelerini Georgia Teknoloji ıda girdigi Argonne 1 >r Bilinıi insanı" olarak Enerji icisi olarak (,-alısıyor. ı\i\ Triboloji biliminde öneınli bir yer »Idıg'ı Ulusal Sağlık Enstitüsü'nün ııet Ödülü idi. Oaha sonra R&D -100 2009 yılları) kazandı. Bııııların yanı İ998), Al Sonntag Ödülü (1992 ve •nınYönetici Ödülü (1999), eri BirligYnin Triboloji Bölüıııü (2001), Federal Laboratory >7) aldı.Bunların yanı sıra 15 ABD unuyor. Yayınlarına bugüne dek 3000 liın insanlarıyhı, araj- tırrna merkezleriyle, iki tarafın da yararına olacak tünı projelerde 1,-alışabiliriz. Öneınli olan ııyguıı kafadaki kisileri bir arayıı geti- rip bir konuda ıııuaz- zaııı bir ilerleme saj*la- nıak. Bu proje dc as- lında^ok büyük cigır atvıcak. Prof. Dr. Servet Timur ve Güldem Kartal ile yü- rüttügTımüz bir proje. Bu proje çerçevesinde çeliklerin yüzeyini çok hızlı biı şekilde boriir tabakasına döndüre- rek, hem aşınma mu- kavemetini hem de sertliklerini 3-4 misli artırmaya yönelik bir ı/alışına. Bu, baktığınız zaınan na- no koınpozit bir yapı. İterisinde demir borürlerin lıer rürlüsü var. 2009'de ödül alan projeden farkıî İşjemin (,xık hızlı olınası. Yarım saatte 100 mik- ron düzeyinde tabaka oluşturabiliyor. Bu projenin baj- laması 2 yıl oldu. Cuildeın Kartal bu (,«rçevede ArRonne'a gelecek. Türkiye'den gelen öğrencilerin düzeyini nasıl değerlendiriyorsunuz1 İTÜ'den gelen öjjrenciler «,x)k birikimli ve de- neyinıli. Türkiye'deki köklü üniversitelerde yetişen ög- renciler ABO'dekilerin gerisinde değil. Sanırıın inı- kanlar iyi oldugu ınüddetı> v egitim düzeyi de yüksek oluyor. Argonne Ulusal Laboratuvarı kadar geniş kap- samlı olmasa da, burada da sürtünme ile ilgili bir mer- kezin kurulmasına nasıl bakıyorsunuz? Argonne (,xık büyük bir nıerkez. 3500 ki^i (,-alışı- yor ve yıllık büt^vsi 650 milyon dolar. Bu K>yutta bir ınerkezin kurulnıasını hcrkes ister. Türkiye'de böyle bir nıerkez olsa biliın ve teknolojide (,xık ileri yerlere geli- nir. Buradaki ARGE politikalartnı nasıl değerlendi- riyorsunuz? Bence C'enter of Excellence'ların (Mükcnııneliyet Merkezleri) kurulması ve devlerin bunlara destek olınası gerekir. Devletin bu merkezleri destekleınesi lazıın. Altyapısı ilk başta pahalı olıır an- cak bir süre sonra endüstri de bu merkezlere ilgi dııyar ve ortak olur; kendi biliın ve teknoloji politikalarına uygun olarak orada araştırma yapar. ABD'deki tünı mükeınıneliyet ınerkezlcriııi devlet destekliyor. O mer- kezler bir ınüddet sonra kendi yagı ile kavrulmaya baç- lar. Türktye'de İTÜ'den başka bir kurum ile çalış- malarınız oldu mu? Burada Bilkeııt'te bir Ulusal Nanoteknoloji Merkezi kunıldıı. Burada SalimÇıracı ile birlikte TÜ- BİTAK destekli bir proje üzerinde (,-alıştık. Birkaı; kez merkezi ziyaret ettiın. Sürtünınesiz karbon üzerinde si- mülasyon ve ınodelleıne ^alı^maları yaptık. Çalışınalar <,xık başarılı geı,ti. • İlk selüloit nıakarafilm 1887 yılında, New Jersey'li piskopos Hannibal Goodwin tarafından geliştirildi. • 1891 yılında, Thomas Edison'ıın şirkt-ri kameranın ilk bi^imi sayılan ve gözlerini iki kü<,xik delige dayayan tek bir izleyici tara- fından kullanılabilen Kinetograf adlı aygı- tı geliştirdi. Ancak şirket filıni yeniden oynatabilen bir film makinesine ulaşnıayı ba- saramadı. • Oıııııı yerine, Vitaskop adı verilen bir makinenin üretim haklarını aldı. Anlasnıa koşııllarından bir tanesi makinenin bıılucıısıı olarak Edison'ıın kabııl edilmesiydi. • Kimi şeyler lıi(,'değişmiyor: Edison'ıın ilk film karelerinin birinde striptiz yapan danscılar, bir haşkasında da Iskoçya Kıraliçesi Mary'nin giyotinle haşının kcsilmesi caıı- landırılmaktaydı. Ikincisi sinema tarihinin ilk korku sahnesi olarak defierlendirilebilir. • 1908 yılında, New York keııtindeki tünı Kinetoskop sinema salonları ııygunsuz oldukları gerekçcsiyle kapatıldı. • Edison'ıın yardımcısı William Kennedy Laurie Dickson, sinemanın ilk ses- li filıni sayılan "Jazz Singer" (Caz Şarkıcısı) adlı filnıin yapımmdan yaklaşık otuz yıl ön- çe sesleri eşzamanlı olmayan kısa bir film yaptı. Filmde, Dickson'un çıldıjjı keıııan eş- liginde dans eden iki adam gösterilmektey- di. • Filmlerdeki bildik seslerin bin,x)gıı gerct-kte basiı işitsel yanılsamalardaıı oluşur. Söz gelimi, karda yürürken çıkan sesler iein mısır nisastası ile kaplı bıız, ııçan kuş sesleri için birbirleriııe tarptmlan deri el- 1 divenlerden yararlanılır. ı • Sinemada ilk tecimsel renkli islemlerinden biri olan Kinemacolor'ıın temelinde de 1 yanılsama yarıyordu. Siyah-beyaz ( film, alıcının ınerceği önündeki kırmızı-yeşil-mavi filtreli döner bir ı^ırkın önüııden gc^irildijjinde, * izleyenler renkli gördükleri izlenimine ka- I pılıyorlardı. • Zamaıı cvvrimi de yaygııı sinema hi- lelerinden biridir. "On Eınir" filminde • Mıısa'nın Kızıldeniz'i ikiye yarma sabııesi ) i(,in <,vkim ekipleri bir sıı tankına bo^altılan sııyıı (,vktiler ve ardından da ı^-kilen bu gö- rüntiiyü tersinden oynattılar. t • "Eiirthı|iıake" (l\'prem) filminin ilk | gösterimi sırasında koltııkları sarsan Sensurround sistemi öylesine yoğıın bir et- ki yar.ıttı ki, izleyicilerden birisiııin kabıır- gası (,'atladı. • Vıırılulu kırdılı aksiyon tiirü filmlerin (.Tigunda aleve de yer verilir. Ne gariptir ki, : alevli sahnelerin ^vkiın süreci oldııkçn so- guk gecer. Önce derinin iizerine yanmayı ge- ciktirici soğuk bir jelden birkaı,' kat siiren dublörler, ardından da yine aynı maddeyle kaplanmı; ve aleve son derece dayanıklı Nomeks lifinden yapılmıs i^^anıajırları gi- yerler. • Jelin son katına yanıcı lastik solüsyon da eklenir. Bu maddetıin yanması sonucunıla cıkan dumanın solunması sağlığa zararlı ol- dıığundan, yönetmenler yangııı salıneleriyle ilgili (.vkimlerin olabildigince az kareyle ta- .: mamlanınasına özen gösterirler. • En ünlü mekanik dublörlerdeıı biri sayı- ı lan "Jaws" filmindeki köpekbalıgı iııatçılı- gıyla bilinir. Mekanik köpekbalığının lıid- roligı tuzlu suda pas- lanınca, filnıin yö- netmeni Stephen Spielbergkiınisah- neleri köpekbalı- ğıııın bakı^ a(,ısın- dan vermek zo- rıında kaldı. Bu uygulama filmdeki ge- rilimin daba da artmasına nedeıı oldu. • Yüksek boyutta ve netlikte görüntü ye- tenegine sahip bir film gösteriın sistemi olan ünlü 1MAX (lnıage Maxinuım) formatı daha sonra sinema dünyasına ılamgasını vıı- racak olan dört Kanadalı geııı, 1 tarafından ge- listirildi. O\;\M Japon yaiırımcıları etkilemek amacıyla kolları sıvayıp goz kamaştırıcı bir ofis kııran gen^ler <,x>k gecıneden ama^ları- na ıılaştılar ve Fuji Bank'ın desteğini aklı- lar. • Bu gençler daha sonra 35 ııım for- * mat ıııdan 10 kat dalıa büyük film vekehilen # bir sistem geliştirdiler. ' * • 1MAX yansıtıcısının agırlığı erkek bir sıı aygırının ağırlığı kadardır. Yaklasık 5 milyon dolar değerindeki yansıtıcının ışığı öylesine parlaktır ki, yukarıya doğnı tııtul- duğıında Uluslarar.ısı Uzay İstasyonu'ndaki astronotlar tarafından görülebilir. • NASA'nın Uzay İstasyonu'nda bu- | ^ | lıındurduğıı filmler arasında "Apollo 1 î", " "Armageddon", "80 tîünde l\-vr-i Alem" gi- bi filmler yer alıyor. • "So 1 Married an Axe Murderer" fil- ıni de bıınlanlan biri. Rita Urgan