Katalog

2 OOOF OFF LINE Tanol Türkoğlu (tanol turkoglu@gma11.com) Önemli olan sosyal ağ değil, ağı oluşturan bağlantıların şek- lidir. Tıpkı kömür ile elmas arasındaki fark gibi. Her ikisi de karbondan oluşur ancak mikroskop altında incelendiğinde aralarındaki farkın karbon atomlarının birbiri ile bağlantı şeklinde olduğu görülür. Ağın Şekli Önemlidir Sosyal ağlar sadece dijital kültürle ilgilibirolgu değil. Insan top- luluğunun olduğu her yerde bir sosyal ağ var. Ûte yandan bireylerin bir- biri ile etkileşimi sonucunda ortaya çıkan sosyal ağlar, teknolojik im- kânlar sayesinde farklı bir boyuta da taşınabiliyor: Artik sosyal ağlar detaylı olarak incelenebiliyor. Facebook gibi bir sosyal ağı incelediğinizde sadece bireylerin kendileri hakkında paylaşmış olduğu özel bilgilere erişmiyorsunuz. Buna ek olarak bireylerin kurmuş olduğu ilişki ağları hakkında da bilgisahibi olma imkânı var. Ûrneğin bir kişinin düzinelerce arkadaşı olup bunlar arasında biriletişim sözkonusu değilken birbaşka kişinin nispeten da- ha az arkadaşı olmakla birlikte bu arkadaşlar da kendiaralarında arka- daşlık ilişkisi kurmuş olabiliyor. Bu tür ilişkilerin irdelenmesi sonucunda önemli bilgiler de elde edilmiş. Bunlardan bir tanesi de sosyal ağın özelliklerinin bireyi da et- kilemesi. Arkadaşlık bağı kurduğunuz bireyler çoğunlukla kilolıı kişiler- den oluşuyorsa bu durumda siz de zaman içinde kilo almaya başlaya- bilirsiniz. Benzer bir şekilde arkadaşlık bağı kurduğunuz bireylerin ço- ğunluğu belli bir konuda sosyal sorumluluk projelerinde aktif olarak yer alıyorsa siz de bu tür projeler için zaman ayırırhale gelebilirsiniz. Kişisel gelişim eğitimlerinde de bu tür eğilimler hakkında katı- lımcılara pratik çalışmalar yaptırılmakta. Örneğin önceden bilgilendiril- miş bir kişi bir grup katılımcıyla bir konuşma seansı yapar ve sürekli olarak olumsuz şeylerden bahseder. Konudan habersiz diğer bireylerkı- sa bir süre sonra aynı ya da başka konularda olumsuz düşüncelerini dile getirmeye başlar. Bir süre sonra yönlendirilmiş kişi bu kez sürekli olumlu konuşmaya başlar. Kısa süre içinde grup bu kez olumlu konula- rı gündeme getirir. Bunun pratik hayatımıza uygulaması çoğunlukla güne başladı- ğımız ilk saatlerde gözlenebilir. Eğergüne haberleri izlerek, dinleyerek ya da okuyarak başlıyorsanız, haber başlıklarının (çoğunlukla olumsuz olan) içeriği sizi o (olumsuz) yöne doğru çekecektir. önemli olan sosyalağ dağil, ağı oluşturan bağlantıların şeklidir. Tıpkı kömür ile elmas arasındaki fark gibi. Her ikisi de karbondan olu- şur ancak mikroskop altında incelendiğinde aralarındaki farkın karbon atomlarının birbiri ile bağlantı şeklinde olduğu görülür. Bir Japon olan Masaru Emoto bu konuda uzun yıllardır eşsiz ça- lışmalar yapmakta. Tıpkı öteki herşey gibi suyun da diğer nesnelerinin (mesela bir kişinin düşüncelerinin, duygularının) yaydığı titreşimlerden etkilenebileceğini ispatlamış durumda. Aynı kaynaktan alınan suyun bir kısmı ile "olumlu olarak konuşup"daha sonra dondurduğunda oluşan buz kristallerinin mükemmel şekiller oluşturduğunu tespit etmiş (fotoğ- rafını çekmişj. Alınan su örneğinin bu tür bir etkileşime maruz kalmayan kısmı ise sıradan bir görüntü çizmekte. Olumlu düşünmek, olumlu konuşmak ve olumlu ortamlarda bu- lunmakbunedenle bireyiolumlu etkileyecektir. Gündelik yaşamında bi- rey bulunduğu ortamları kontrol edememekte ve zorunlu olarak dahil olmak zorunda kaldığı ortamlardan (örneğin gergin bir iş toplantısın- dan) ister istemez olumsuz olarak etkilenebilmekte. Ancak dijital ortamda birey hangi ortama gireceğinikendisi se- çebilir. Dahil olduğunuz dijital sosyal ağlar sizin bu türden olumlu ilişki- ler kurmanıza imkân vermiyorsa, olumlu enerji ile dolmanızı sağlamı- yorsa, o ağlarda zaman harcamamak en doğrusudur. Tabii bireysel hedefleriniz yoksa bu yaklaşım bir kaçış olarak yo- rumlanabilir; çevreniz sizi duyarsızlıkla suçlayabilir. Onlara üreteceği- niz sonuçlarla cevap vereceksiniz. ÇEVRE BİLİM I Çevre Bilimlerinde Türkiye ve ABD üniversiteleri yarışıyor Çevre bilimleri ve teknolojisi alanında üniversitelerimiz bilimsel yayınlarda ABD' nin en seçkin üniversiteleri ile yarışır düzeydedir. ABD' nin bilimsel araştırmalara ve araş- tırmacılara sağladığı büyiik destek göz önüne alındığında bu düzey önemli bir başa- rıyı ortaya koymaktadir. D. Orhon*, M. Vural, A. Karlikanovaite, Y. Döşemen, H. Çankaya Gülşeni, A. Shahi, U. Kaya * Türkiye Bilimler Akademisi Asli Üyesi (orhon@itu.edu.tr) £ evre hiliınlcri ve tcknoloji alanındaki bilim- sel yayınlar ıılusnl öl«,vktc liir siireden beri sis- tcmatik olarak izlcnmcktedir. Ancak, hu ya- ınsiyclinin ulııslararası düzeyde ne ifade etti- fji İR'iıiiz degerlendirilmemişti. Çalışmada, üniversi- teleriıııizin ı^vvre bilimleri ve teknolojisi alanındaki liiliuısL-1 yayın potansiyeli kıırıımsal temclde inıelendi, en yiiksek sayıda yayın yapan hej üniversitemiz aynı alaıula en seı,'kin heş ABD iiniversiresi ile karşılaştı- rılarak, Türk üniversitelerinin hilimsel makalc üretiıninde uluslararası öl(,vkteki düzeylerinin helirlenmesi ama(;landı. Çalışma 2005-2009 arasındaki heş yıllık döneımle ve bu dönemin son iki yılında (2008-2009) SCl'da taranan dergilerde yayınlanan bilimsel m.ıLılc ve aynı dönetnlerde bu makalelerin al- 11115 oldukları .ıfı/ s;ıyılarını esas aldı. Ontelikle, bu alanda faaliyet gösteren M Türk iiniversitesi (32 dcvlct vc 2 va- kıf iiniversitesi) incelendi. Seı.ilen yön- tenıde, her üniversitenin ilgili htflü- miiniin web sayfasında akadetnik kad- roları (ögretim üyeleri) belirlendi, her bir ögretim üycsinin inceleme döne- mindeki yaymları ve atıfları vvebofsci- ence'tnn |1| adres tahkiki yapılmak stıretiyle listelendi ve bu listelerden ku- nım.sal veriler elde edildi. Veriler yayın pntansiyeli en yiiksek beş Türk üni- versitesini ortaya (,'ikardı. Oaha sonra, U.S. News&Worhl Repott dernisi- nin her yıl yayınladıgı sıralamalardan [2] Evinmncnt/EnvironmentalHeulth alanında en st\- kin ITCÇ AROünivesitesi se(,ildi ve bu üniversiteler i«,in hcnıcr deficrlendirmeler tekrarlandı. Aşagıdaki tab- loda Türk ve ABD üniversitelerinin se^ilen dönem- k-re ilişkin bilimsel ınakalc ve atıf polansiyelleri özetlendi. Tahlodan görüldüğü gibi, inceleme dönemlerin- de bilimsel makale ve atıfta haşta gelen üniversiteler Türkiye'de İTÜ, ABD'de de Gtitrnin Institute of Technolony oldu. Çevre bilimleri ve teknolojisi ;ı/,ı- nınJiiTürkiye genelinde son lieş yılda yayınlanan top- lam makale sayısı 1106 olup bu Uretimin yaklaşık l X>45'i ilk hcş ünivetsite tanıhndan yapıldı. Son iki yıl- BİRBİRİNEÇOKYAKIN İki ülke üniversitelerinin bilimsel ııuıkale potan- siyellerinin birbirlerine (,t>k yakın olduğu görülmek- tedir: 2005-2009 döneıninde ABD üniversitelerinin 641 yayınına kar^ıhk Türk üniversiteleri adresli 500 bilimsel makale yayımlandı. Asagıdaki şekilde a(,'ik- ı,-.ı görüldüğü gibi bilimsel makale sayısı farkının son iki yılda tamamen kapandığı gözlenmektedir. Atıf sa- yılannda daha belirgin bir fark mevcut ise de bu far- kın da son iki yılda (,x>k azaldığı, şckildc gimilmekte- Tablo. Seçilen dönemlerde Türk ve ABD üniversitelerinin toplam makale ve atıf sayıları Ögretim Kunım (^MİUym TC Ünlvnlflvt rrü 44 Dokuz Eylül 19 ODTÜ 11 ÛYTÜ 15 Boğazlçl :i% 17 Toplam ; 108 ABO Onlvrtlffrl Georgia Teknolojl 18 Illionis-Urbana-Champaign 17 Stanford 10 Texas-Austen 19 John Hopklns 19 Toptam 83 2005-2009 Toplam makato 141 130 83 77 69 900 Toplam atıf 601 591 353 528 267 2340 189 186 128 94 44 641 2146 1189 1633 399 248 5916 2008-2009 Toplam makala 92 56 36 35 30 249 92 84 60 41 19 Toplam atıf 99 100 39 90 28 3sa 206 107 140 24 35 Şekil. 2005-2009 ve 2008-2009 yılları arasında yayımlanan toplam makale ve toplam atıf sayılarının karşılaştırılması dir: 2005-2009 döneıninde Türk üniversiteleri yayın haşına ortalama 4.6N atıf aldı; bu oran ABD üniver- siteleri i(,in 8.76 arıf/yayın dır. Son iki yılda ise Türkiye adresli yayınlar 1.42 atıf/yayın, ABD adresli yayınlar da 1.79 atıf/yayın aldı. Sonu(,ta, {vvre bilimleri ve teknolojisi alanında seçkin Türk üniversitelerinin (,-ok ünlü ABD Üniversiteleri ile henzer bilimsel yayın potansiyeline sahip olduklarının orraya konmus olması ülkcmiz adı- na \\k sevindiricidir. Atıf sayılarının helirttiği tnnmnm (recofinition) boyutundaki daha helirgin farkın da gi- derek kapanmakta olduğu gözlenmektedir. Bu tür de- jjerlendirmelerin liilimsel anlamda nerede oldu£umuzu bilmek bakımından (,ttk yararlı olduğu düşüncesi ile ba^ka biliın dalları iı,in de ortaya ı,'ikartılmasını bek- lemek ve teşvik etmek söz konusudur. Hıı ynzıyn tentel tcjkil cden veriler ITU'Je verilmekte o/.ı/ı " R e s e a r c h Writinf; ın Environmenr;ıl Sciences" Jcr- sinin Jönem öde- vi çerçevesinde derlenmiştir. Yiizıyn katılmnynn öğrencilere kntkılarındnn dohyı teşekkiir da ise ulusal öl(,\-kteki makale sayısının 651 olduğu ve ilk be$ üniversitenin bu sayıda %38'lik hir payı bu- luıulıığu gözleniyor. ederiz. |1| http://apps.isiknowleılt!e.eom |2| Ü.S.NewsıSı World Report Americn's Bcst Ordduate Schoıils, 2010 Edition.