Katalog

-f kuduğum Kitaplar Ulusal Yayın Kongresi'nde yayıncılığın geleceği planlandı 5 Ulusal Yayın Kongre- si, 04-05 Aralık 2009 •tarihlerinde Anka- ra'da toplandı. ilki 1939'da düzenlenen ve 1975,1991 ve son olarak da dördün- cüsü 1998 yılında yapılan ulusal yayın kongreleri ül- kemiz yayıncılık politikala- rının belirlenmesinde önemli bir rol oynamış. Ulusal yayın kongrelerinde ele alınan konuları genelde kamu kuruluşlarının belir- lemesi, sivil toplum örgüt- lerine gerek oluşumda ge- rekse içerik çalışmalarında yeterince yer verilmemesi en büyük eleştiri konusuy- du. 5. Ulusal Yayın Kongre- si'nde önceki kongrelerden farklı bir yöntem izlenerek, organizasyon komitesi ya- yıncılıkta taraf olan meslek örgütü yöneticileri iie bir- likte Kültür ve Turizm Ba- kanlığı ile Milli Eğitim Ba- kanlığından birer temsilci- sinden oluşturuldu. Bu ya- pılanma kongreyi kamu kuruluşlarının agırlıklı yer aldığı bir toplantı olmaktan çıkarmayı başardı. V.UUISM. K0N6RESİ 5. Ulusal Yayın Kongresi, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'ın açış konuşması ve açılış oturumu ile başladı. Daha sonra yayın- cı, yazar, kitapçı, dağıtımcı ve çevirmen meslek örgütlerinden delegelerin yanı sıra konularının uzmanlan ve devletin yayıncılıkla ilgili çeşitli kurumlarından katılan komisyon üyeleri yayıncılık sektörü ve sorunlarını 11 ayrı başlık altında oluşturulan komisyonlarda tartıştı. Sektörel Yapı; Yayımlama özgürlü- ğü ve Telif Hakları; Yayıncılıkta Devletin rolü ve Devlet Yayıncılığı; Çocuk ve Gençlik Ki- tapları Yayıncılığı; Eğitim Yayıncılığı; Akade- mik - Üniversite Yayıncılığı; Süreli Yayınlar; Kitapçılık, Dağıtımcılık, Satış ve Pazarlama; Kütüphaneler ve Derleme Sorunları; Yayıncı- lığın Dünyaya Açılımı, AB ve Uyum; Çeviri Politikaları başlıklarında toplanan komisyon- lar raporlarını hazırladılar. Ikinci gün öğleden sonraki genel kurulda komisyon raporları okundu, tartışıldı, oylandı. Yüzlerce konuyu tartışıp geleceğe yönelik öneriler oluşturulur- ken yayıncılığın öncelikle çözümlenmesi ge- reken sorunları da belirlendi. Yayıncılığın en temel sorunu sektör olarak tanınmamak. Sektör olarak tanınmayınca da devletin sağladığı yardım ve teşviklerden ya- rarlanılamıyor. Son krizde kredi ya da destek almayan sektörlerden biri de yayıncılıktı. Kongrenin temel talebi: "Yayıncılık işkolunun öncelikli bir sektör olarak ele alınması ve sektörün endüstri haline gelmesinin sağlan- masıdır. Bu hedeflerin gerçekleştirilmesi için ilgili kamu kurum kuruluşları ve meslek bir- likleri ve STK'ler arasında etkin işbirliği ve koordinasyonun sağlanması, idari ve yasal değişiklik ve düzenlemelerin yapılması öne- rilmektedir" şeklinde oldu. Bir önemli konu da yayınlama özgürlüğü. Bu konuda kongre şöyle diyor; "Herkes bilgi edinme, haber alma, düşünce ve kanaat öz- gürlüğüne, ifade ve serbest eleştiri hakkına sahiptir. Demokratik hukuk devletindeki ço- ğulculuk ve demokrasinin gereği budur. Ya- yınlama özgürlüğünün sağlanabilmesi ama- cıyla kanunlardaki ifade özgürlüğüne aykırı olan ifadeler kanun metninden çıkarılmalı ve ayrıca mevzuattaki kanun hükümleri ifade özgürlüğü ile hukuk devleti ilkelerine uygun hale getirilmelidir. Sözü edilen mevzuat açı- sından Türk Ceza Kanunu, Terörle Mücadele Kanunu, Basın Kanunu ve internet ile ilgili olan kanunlar açıklanan bu ilkeler gözetile- rek öncelikle dikkate alınmalıdır. Devletin özel sektörle rekabeti de en can alıcı konulardan. özelllikle Milli Eğitim Ba- kanlığı'nın (MEB) ders ki- tapları yayıncılığındaki belir- leyici rolü, devletin tüm alanlardan çekilirken yayın- cılıkta özel sektörle rekabe- te devam etmesi tartışıldı. "Devlet yayıncılık sektörünü olumsuz etkileyen ve geliş- me ortamını yok eden uy- gulamalarla sektöre müda- hale ve kontrol politikaların- dan vazgeçmeli" kararı alın- dı. Ayrıca MEB'in yayıncılığı olumsuz etkileyen uygula- maları da değerlendirildi; "MEB özel sektör yayıncıları ile rekabet yapmamalı, belirlenecek bir plan dahilinde ders kitabı yayıncılığından çekil- melidir. Bakanlık ders kitapları yayıncıhğın- da düzenleyici ve denetleyici konumunda kalmalıdır. Ders kitapları üretimi özel yayı- nevleri tarafından yapilmalıdır. özel sektör yayıncıları ders kitaplarını hazırlayabilecek bilgi birikimine ve altyapıya sahiptir. MEB ve yayınevleri rekabetin oluşması, çeşitliliğin artması, tekelleşmeye fırsat verilmemesi ve kalitenin yükseltilebilmesi için gerekli önlem- leri almalıdır." Devletin öğrencilere ücretsiz ders kitabı dağıtmasını destekleyen kongre, ders kitap- larının kitapçıları devreden çıkartarak okul- larda dağıtılması sonucunda on binlerce ki- tapevinin kapandığına dikkati çekerek, bir- çok il ve ilçede kitapçı kalmadığını, bu duru- mun halkın kitaba ulaşmasını da engellediği- ni vurguladı. "Ücretsiz ders kitapları öğrenci- lere dağıtıcı ve kitapçılar aracılığı ile kitapev- lerinde dağıtılmalıdır. Ücretsiz ders kitapları- nın öğrenciye ulaştırılmasında MEB ile dağı- tımcı, kitapçı, örgütleri arasında görüşmeler yapılarak dağıtımın en uygun şekilde yapıl- ması hususunda görüş oluşturulması gerek- lidir." Kitapçısız il ve ilçelerin yeniden kitapçılara kavuşabilmesi için de "Teşvik kanunları kap- samında yeni kitapçıların açılması destek- lenmeli, diğer sektörlerde olduğu gibi dağı- tımcıların ve kitapçıların vergi, SGK vb. ku- rumlarda haklarının korunması, gerekli dü- zenlemelerin yapılması ve muafiyet uygula- ması getirilmelidir" önerisi getirildi. Gittikçe azalan okur oranları göz önüne alınarak hem kitapçıları yaşatmak hem de kütüphaneleri cazibe merkezi kılabilmek için "Halk kütüp- hanelerine yayın seçme işi yerel koşullar göz önünde bulundurularak yerinden yapılmalı, merkezden yayın alımlan en aza indirilmeli- dir. Halk kütüphanelerine alımlarda şeffaf olunmalı ve objektif ölçütler kullanılmalıdır" kararına varıldı. Yayıncılığın çözümlenemeyen sorunu kor- san yayıncılık da kongrenin tartıştığı konular- dandı. Korsan yayınların da bandrollenebil- mesinin fikri hak takiplerini iyice güçleştirdiği olgusundan yola çıkarak "Fikri hakların takibi ve korsanla mücadelede daha etkili olabil- mek için Bandrol, sertifika, Kayıt, Tescil, Tevdi gibi işlemlerin, Kültür ve Turizm Ba- kanlığı tarafından, FSEK md. 81'de de belir- tildiği gibi sektördeki meslek birlikleri aracılı- ğıyla yapilmalıdır" kararı alındı. Okullarda, üniversitelerde ve kütüphane- lerde çok yaygın olarak fotokopi ile çoğalt- ma yapıldığına dikkati çekerek "Fotokopi ile çoğaltım da korsan yayıncılığın bir türüdür. MEB ve Yüksek öğretim Kurumu ve bağlı eğitim kurumlarında yasal olmayan kopyala- manın önüne geçecek ve müfettişlerce de- netlenebilecek kesin önlemleri uygulamaya koymalı, uymayanlar hakkında yasanın em- redici hükümleri uygulamalıdır. Kütüphane- lerde de fotokopi ve diğer yollarla çoğaltım- da FSEK hükümlerine uyulmalıdır" önerisi kabul gördü. ' Üniversitelerde fotokopinin çok yaygın ol- masının nedeni öğretimin kitaplarla değil de ders notlarıyla yapılması. Bu durum korsan yayına neden olduğürğibi akademisyenlerin eser vermesini de engelliyor. Buna YÖK Ya- sası'nın 48. maddesi öğretim elemanlarının ders aracı olarak kullanılacak eserlerini yö- netimin oluru olmaksızın üniversite dışında çoğalttıramayacakları hükümü de katkıda bulunuyor. "Üniversitelerde ders kitapları ile eğitim özendirilmelidir. Fikri haklara zarar verecek iş ve eylemler engellenmeli, üniver- site yayıncılığında öğrencilerin ihtiyacına yö- nelik ders kitabı ve akademik yayın yapılma- sı özendirilmeli, öğretim üyelerinin eser vere- bilmeleri ve yayınlatabilmeleri için gerekli tedbirler alınmalı, bu konuda uygulamada ortaya çıkan aksaklıklar giderilmeli veya YÖK Kanunu'nda gerekli değişiklikler yapil- malıdır." Kongreden çıkarttığımız en önemli sonuç, burada çoğunu yazamadığımız tüm sorunla- rın çözüm yolu olarak devlet yöneticileri ile sektör temsilcilerinin bir araya gelip, konu- şup tartışmaları... llkini yaparken Hasan Ali Yücel'in öngördüğü gibi her beş yılda bir kongrenin toplanması ilk adım. Daha da önemlisi, benim "Ulusal Kitap Kurumu" ola- rak adlandırdığım, "Kültür ve Turizm Bakan- lığı öncülüğünde, yayıncılık için ulusal bir politika oluşturup uygulayacak ve yayıncılar, yazarlar, çevirmenler, kütüphaneciler ve ki- tapçıların temsil edileceği bir kurum kurul- masıyla, yayıncılık politikasının hedefleri doğrultusunda (okuma alışkanlığını arttır- mak, yayıncılığı güçlendirmek, yayıncılığın dünyaya açılımı sağlamak vb.) çalışmalar yapması sağlanmak." 5. Ulusal Yayın Kongresi'nde yayıncılığın sektörel yapısından anayasa ve yasalarla güvence altına alınan yayımlama özgürlüğü- ne; fikri haklar ve dijital yayıncılıktan korsa- nın önlenmesine; yayıncılıkta devletin rolün- den kitap ve süreli yayınların kütüphanelere alınması ve derleme yasasına; çocukların ve gençlerin kitap seçme özgürlüğünden eğitim yayıncılığına ve akademik yayıncılığa; kitap dağıtımının bütün il ve ilçeleri kapsayacak şekilde yaygınlaşmasından kitap fuarları ve kitap şenliklerine; kültür, edebiyat ve sanatı- mızın yayıncılık aracılığıyla dünyaya açılması ve uluslararası kitap fuarlarına katılım için teşvik sağlanmasından AB uyum yasalarına ve yazı dili birikimimizin dünyaya açılması için büyük önem taşıyan çeviri-çevirmen po- litikalanna uzanan geniş yelpazede tartışma- lar yapılıp öneriler geliştirilerek yayıncılığın geleceği planlandı. Şimdi sıra alınan kararları uygulamada. Gözler başta Milli Eğitim Bak.a- nı Nimet Çubukçu ve Kültür ve Turizm Baka- nı Ertuğrul Günay olmak üzere hükümette. • SAYFA 12 C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1 0 3 5