Katalog

Gıda güvenilirliği açısından tüketici davranışları araştırıldı Tüketici artık ne istediğini biliyor DANA(Cumhuriyet Bürosu) "Gıda güvenilirliği açısından tüketici davranışları" üzerine yapılan bir çalışma, her yıl dünyada milyonlarca insanın gıda kaynaklı tehlikelerden etkilendiğini ortaya çıkardı. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü'nden Prof. Dr. Oğuz Yurdakul ile Araştırma Görevlisi Seval Mutlu'nun çalışması, gıda güvenilirliği açısından risklerin önemli bir kısmının ise hayvansal kökenli gıdalardan kaynaklandığını gösterdi. Son yıllarda ortaya çıkan hayvansal kaynaklı hastalıkların insanlara bulaşma riski ve Türkiye’de kırmızı et üretiminin bir bölümünün gıda kalite ve güvenilirlik standartlarının altında gerçekleşmesinin, tüketicilerin kırmızı et tüketimi üzerine olan duyarlılıklarını artırdığını, birçok tüketicinin tüketim tercihlerinde değişmelere neden olduğunu kaydeden Yurdakul ve Mutlu araştırma sonuçlarıyla ilgili olarak, "Tüketici artık ne istediğini biliyor" diyerek şunları söyledi: "Tarım ve gıda sektöründeki teknolojik gelişmelere karşın, gıda güvenilirliğinin çevre ve insan sağlığına uzun dönemde etkileri konusunda da endişeler artmaktadır. Türkiye genelinde ve Adana ilinde kaçak kesimlere sıklıkla rastlanılması bu düşünceyi doğrulamaktadır. Kaçak kesimlerde toplum sağlığı için gerekli hijyenik koşullar yoktur. Bunun yanısıra 'merdiven altı üretim' olarak adlandırılan çoğunlukla hijyenik ve teknolojik açıdan uygun olmayan şartlarda üretimin yapıldığı ve herhangi bir denetimin yapılamadığı kaçak üretimler de söz konusudur. Bütün bu gelişmeler sonucunda tüketicilerin sağlık kaygısı, günümüz gıda talebinin en önemli belirleyicilerinden biri haline gelmiştir." Bu çalışmada, gitgide artmakta olan gıda güvenilirliği eğiliminin tüketicilerin kırmızı et ve et ürünleri satın alma tutum ve davranışlarını nasıl etkilediğinin ortaya konulmasının amaçlandığını, araştırma kapsamında 400 hanede anket çalışması yapıldığını anımsatan Yurdakul ve Mutlu şöyle devam etti: "Araştırma sonucunda, tüketicilerin önemli bir bölümünün gıda güvenilirliği konusundaki haberlerden etkilendiği ve et tüketim kompozisyonunu buna göre şekillendirdiği tespit edilmiştir. Kırmızı et ve ürünleri içerisinde tüketiciler tarafından en güvenilir olarak algılanan ürün koyun etidir. Etiketleme ve sertifikasyon, ürünü satın alan kişinin kalite algılamasını etkileyebilecek bilgilerin tüketiciye ulaşmasını sağlayan önemli araçlardır. Araştırma sonuçları, tüketiciye etiketleme aracılığı ile verilecek olan bilginin tüketimi artırmada pozitif etkisi olacağını göstermektedir. Gıda güvenilirliğini garanti eden sertifikalar, işaretler tüketiciler tarafından yeterince tanınmamaktadır. Tüketicilerin kırmızı et ürün A lerinde markalı ürün kullanımında ön plana çıkan nedenlerden biri gıda güvenilirliği endişesidir. Gıda güvenilirliği konusunda tüketicilerin yeterli bilgi sahibi olmamaları kırmızı et ve et ürünlerini tüketirken daha temkinli davranmalarına neden olmaktadır." Görüşülen kişilerin önemli bir çoğunluğunun bu ürünlerde gıda güvenilirliği sağlandığı takdirde daha fazla ödemeye istekli olduğunun görüldüğünü de vurgulayan Yurdakul ve Mutlu, gıda güvenilirliği için tüketicinin ödeme istekliliğinin tahmin edilmesinde, 'Ordered Probit' modelinin kullanıldığını anımsatırken şu bilgileri verdi: "Bu modelin sonuçlarına göre tüketicilerin gıda güvenilirliği sağlanmış kımızı et ve et ürünleri için ödeme istekliliği olasılığının en yüksek olduğu düzey, piyasa fiyatından yüzde 20 daha yüksek bir fiyat ödeyebileceği seviyedir. Eğitim düzeyi yüksek, kırmızı et tüketim sıklığı fazla, yüksek gelir grubunda ve alışve riş yaparken süpermarket yada hipermarket tercih eden bireylerin gıda güvenilirliği sağlanmış kırmızı et ve ürünleri için daha fazla ödemeye istekli oldukları belirlenmiştir. 'LA/AIDS' modeli sonuçlarına göre harcama esnekliği, koyun etinde 1’den küçük, diğer kırmızı et ürünlerinde ise 1’den büyüktür. Bu kırmızı et ürünleri harcamalarındaki artışın, kırmızı et tüketim kompozisyonunu koyun eti dışındaki diğer ürünlerin lehinde değiştireceğini göstermektedir. Fiyat esnekliği sığır eti, koyun eti ve pastırmada esnek; sucuk, salam ve sosiste ise az esnek olarak kaydedilmiştir. Bu sonuçlar, bu ürünlerin fiyatlarında azalma olduğu durumda, tüketicinin alışveriş sepetinde sığır eti, koyun eti ve pastırma harcama oranlarındaki artışın fiyat azalış oranlarından daha fazla; sucuk, salam ve sosiste ise daha az olacağını göstermektedir. Ayrıca çapraz fiyat esneklik katsayıları, kırmızı et ve et ürünlerinde rakip ilişkilerin, tamamlayıcı ilişkilere göre daha fazla olduğunu göstermektedir." Model sonuçlarının, hem gelir hem de fiyat politikalarının tüketim bileşimi üzerinde etkileri olabileceğini gösterdiğine işaret eden Yurdakul ve Mutlu, gıda endüstrisinin çok sayıda karmaşık ilişkilerin birbiriyle bağlantılı olduğu bir sistem olduğunu, bu nedenle, pazarlama stratejileri oluşturulurken gıda talebinin teknolojik ve ekonomik özelliklerinin yanı sıra gıda maddelerinin sağlıklı ve güvenilir olması konularına da odaklanılması gerektiğini söyledi, "Gıda arz zincirindeki üretim ve dağıtım sistemi, tüketici talebi ve gıda güvenilirliği konularıyla uyumlu olmalıdır" dedi. Melengiç ağacından fıstık GAZİPAŞA (A.A) Antalya'nın Gazipaşa ilçesinde çiftçilik yapan Ali Yılmaz, yörede doğal olarak yetişen melengiç ağaçlarına Antep fıstığı aşılamasından 15 yıl sonra ürün almaya başladı ve sonunda 300 ağaçlık Antep fıstığı bahçesi oluşturdu. Gazipaşa'nın Yeşilyurt köyünde çiftçilik yapan Ali Yılmaz, 15 yıl önce Gaziantep'ten bir tanıdığı aracılığıyla getirttiği Antep fıstığını melengiç ağaçlarına aşıladığını söyledi. Ağaçların büyüdüğünü ve uzun süre meyve vermediğini anlatan Yılmaz, bu arada tarlaya da buğday ektiklerini belirtti. Eşinin, ağaçları, gölge yaptığı ve buğdaylar büyümediği gerekçesiyle zaman zaman kestiğini kaydeden Yılmaz, 7 yıl uğraştıklarını ancak ürün alamadıklarını söyledi. Döllenme olması için erkek ağaç gerektiğini öğrendiklerini ve bunu yaptıktan sonra ağaçların meyve vermeye başladığını bildiren Yılmaz, son iki yıldır iyi ürün almaya başladıklarını kaydetti. Şu anda 300 adet Antep fıstığı ağacı bulunduğunu belirten Yılmaz, eşinin de artık ağaçları kesmekten vazgeçtiğini söyledi. Fıstığın adını da Toros fıstığı koyduğunu ifade eden Ali Yılmaz, şöyle konuştu: ''Şu anda her ağaçta meyve var ve kaliteli. Fıstık hasadını gelecek ay yapacağım. Yöremizde bol miktarda doğal olarak yetişen melengiç ağacı var. Herkese tavsiye ediyorum, melengiç ağaçlarına Antep fıstığı aşılasınlar.'' Gazipaşa Tarım İlçe Müdürü Hasan Aslan da, çiftçi Ali Yılmaz'ın sabırlı ve başarılı çalışmasıyla yöre çiftçisine örnek olduğunu söyledi. Aslan, ''Ali Yılmaz'ın bahçesi verime dönüşünce Gazipaşa'nın kırsal kesimlerinde Antep fıstığının yetişebileceği ispatlanmış oldu. Tarım İlçe Müdürlüğü'nün desteğiyle Gazipaşa'nın Çörüş, Yeşilyurt, Karatepe, Ilıca, Çığlık ve Çimenbağ köylerinde 11 bin melengiç ağacına Antep fıstığı aşılandı'' diye konuştu. 7