Katalog

S A R I Y A Z I L A R Edebiyat anketi Yeni Adam Dergisi 1939 yıhnda bir "Edebiyat Anketi" düzenlemiş. Ankette kendilerine sorulan 7 soruya tanmmış şair ve yazarlanmtz çeşitli yanıtlar vermişler. Derginin 6 Temmuz 1939 tarihli 236. sayısmda Ahmet Hamdi Tanpmar'm yanttlan yer almış. Aynen yayımtıyoruz. Derleyen: TURGUT ÇEVİKER Sorulanmız I Modern edcnlyal deylnce ne «ılıvorsıınıı/? II M/i't rdcbiyııl nındrrn sosyetelerık IImin ve endiisfrfnin yaplı&ı Rİbi leınelli lıir vazife mi göriir, yoksa tâli bir rol sahlbl midir? III Arifctin sosyâl vazlfcsinden ne anlarsınıı? IV Gündelik gazelenin edebiyul kiiltürilnde mühim bir rotü var mıdtr ve g»*erelerimi/ kendilerine düşen bu vtuifeyi yupıyorlar mt? V Türk inkılâbtnın cdebiyallan istedigi vazifeler ne olabilir? V I Cîenç islidatlar umsındu hangikrini en çok dikkale lâjık Inıluyorsunuz'* V I I Sizce son çeyrek »sır icfndt neşredilen edebî eserlerlmiz arasınds en güzelleri hanKÜeridir? $amak lıâli de vardır. Fakaı gerek gUzel sanatlarda gerckse cdcbiyaita bilhas&a modern addcdilcn vt< psıkulojik arı/alardan gelcn ha/ı mcnfi hususiycttcrin gittikv'i* a/ulnuıkıa oldııgunu kabul cımek lâzımgclir. Silrreali/.m gibi hakikaien l'iIo7ofik bir konscpsiyona dayanaıı edcbi ckollcrc bence modern dcmcktense, asrımızın farıkası.ulan tmttrllekiüalizınin neticelerindcn demck doftru olur. Gazeteler edebi zevkin gittikçe aşağılaşmasma yardım ettiler. Yavaş yavaş bundan vazgeçiyorlar. II Edebiyaı hayata karışıyor. B'uıai kcndisinin hayata isıikamrt vermck vazifesi var mıdır, bu bir ıclâkki mcselesidir. Fakaı günün mesııliyetlcri içinde onun da hisscsi vardır. Nanıuskâr bir muharririn dcvrimı/dc dUnya mcsek'sinc karşi tamamen alâkasız kalmasına imkân yoktur. III Vatandaslann hislerınuerbıyeetmck ve onları güzclde ve iyide birlcjlirmek kafi derecede mtlhim bir iştir, Mamafllı bu da sanatine göre deği$ir. Şairlc bir romancının hayat vc ceıııiyci karşısında tavırları çok defa birbirine benzemez. IV Gazeteler edebî zevkin gittikçe ajagılaşmasıua yardım ettiler. Yava$ yavaş bundan vazgeviyorlar. V Hiç bir inktlâp vok dcfa kcndi kcndine bir harckcı olan sanattan katî olarak birvey istiycme/. Sanatkânn comert olan rulıu bu gibi vazifeleri kcndilijŞirıdtn yapar. Ibda htçbir nevi prugriima girmcyen bir şeydir. Inkılâp, umdclcriylc, yctUtirdiği nesildcn tabiî bir mahsul olarak isıediji edebiyaiı atır. V I Cahiı Sıtkı, Muhip, Orhan Veli, Semaver ve Strnıç sahibi Sait Faik. V I I Şiirde cvvdfi Yahya Kfmal, Ahmet Haşim, daha sonra Ahmet Kutsi vc Na7im İlikmei, ncsirdc Yakup'un lluküm Grcesi ve Ynhan'ı. Falih'in Roman vc IKııi/ujırı'sı. Pcyaıni'nin Bir Tereddüdün Komanı vc Nurutlah Alaç'ın bütün lenkit yazıları. NıırıHlah Ataç bizinı nıemlcketimizde hiv mevctıt olmıyan fikri tcnkidi ve tssai'yi getinniflir. Giındelik hayaı ilc fikrin arasında bi/dc mevcut olmayan o çok luzumlu kftprüyil kurmuştur. G Yeni Adam. No 236. 6 Temrnu/1939 Şair Ahmet Hamdi Tanpınar'm cevabı I Bizde mi, Avrupa'da mı? Bizdeki şekli bilhassa stırcti katiyedc modern olmak iddiasında olanlardan bahscdiyorum köıtı bir taklitten ibarettir. Avrupa'dakinc gelince. benim takip edcbildigim edebiyat Fransız edcbiyattdır. Orada modern diyc bclki bir rcaksiyon görülecek; fakaı mUsbet bir harekci görulmcz. Mamafih bazı rnunekkider modern üzerinde mc$gul olmu$tar ve bilhassa Proust, Valdry, Gide, Montherlant gibi muharrirkr de ycniligin bari/ vasfı olarak sensatiım'u bulnıuşlar ve cskiyen bugıinkiı dunyada her ay yeni başlan ya Ahmet Hamdi Tanpınar (19011962) Portre Yukaftdaki saiırtarta okudunuz Ankel 1939 yılııuia gercekle$tınlmı$. Demek ki 1 o iânw\ 36 yastnda. llh şıırını yvualı da 19 yıl nlmıı$ Kimbılif o sıracfa kaç şiitı vardı? Çunku $nılennücn »ncak 3/'sını bu üiaya getırrtı ğı iflk şılr kılabını 1961 yılında çıkardı. "Butun tenkid yuılarııu" bBflendlfllnı suyfedı Nunılah Ma^la aralarında 3 yas fark var Aiac daha büyuk Tanpınar 1962 yılında öldü ve şimdi Rumel Hlsan'nda Wr/a K M H I ' I I I başucumtu götnulu Şiirieıınde bir ımaı ve mü nk kayfısı taşıonO. hlkâye ve romanlarıtıda da başta aman teması olmak uzere. psikolojlk anlao. bllinçaltım arattıflı, yansıtlıOı göruluı. Tanpınar'in başltca eoeıteu şuıılaıdır: AbdulM EtaMlnla Myaton (1943). Yaz Kafrııunı (19SS) hikâye Hnzur (1949). SaaHerl kpt I H M EastttOtfl (1962). SahMnin thtıml»Mer (1973). Mahur UOt («75) nman. l e * ŞaMr (1946). 1Wqa K a m l (1967). Edebiyat Û n r i M Makalelar 0969). Yafatfıtım 6lbl (1970) deneme XIX. A w TBık Edeklyab 1ariU (1949) monoorafi Tanpınar'm "Aydaki Kadıa" atllı yaum kaltnif roınanı «vvclki yıl ilk kcz yayınılundı. Ç E R Ç E V E