Katalog

2 0 0 . Y I L I N D A F R A N S I Z P E V R I M İ . C'etottau/rt/vLr &nvm Je &>> le /U tv/krirtu're at t$fy./wur arrtâr &r Mn/rsâr/i', çÂrir, maıs.t/rtf/ut jÇrri pnWt i3$$. srus le rle^ne 0 ftw/ utntne' Ir fte/se//ı et'/we /ramtrrtur enme < l ~~ ı ytohıı 14 Tgmrma 1789 zaterinden »onr* Bastiile lindıra y«rte bir editnrU^tt Eski Türkçe yazınımızda Fransız Devrimi Fransız Devrimi, Meşrutlyet ve Cumhuriyet nesİUerinin ana esln kaynağıdır. Meşrutiyet öğrenclslnln defterlerinin kabı Fransız Devrimi'nin ana umdeleri 'hürrlyet, musavat, uhuvvet'te süslüdür. Meşrutiyet bozuk paralan "hürrtyet, musavat, uhuvvet" sözcüklehne yer verir. İttihat ve Terakkl Cemiyeti'nin armasma da aynı sözcükler yerteştirilmiştlr. • ZAFER TOPRAK 4 A yü/yıl ça£da$ dUnyanın olu$u1 K munıı belirleyen iki öncmlt I % » • devrime orıam sağlar. Bıınlardan ilki Ingiltcre kökeııli sanayi devrimi, digcri Franst/ Devrimi'dir. Hcr iki devrimin de (.ajdaş Türkiye'nin otuşumunda huyük cıkileri gOrlllür. İlki Osmanlı'nın nıaddi uygarlıgını cıkilerken, ikincisi Osmanlı do$üncesini bil İlki Osmanlı aydınını durajan bir ıoplum modelindrn sıyrılarak gclışme sorunTemmuzAOustos salına yuneltir; "lerakki" Oımanlı'nın gündeminiıt ilk maddesini oluşturur. İkincisi "Hurriyeı, musavaı. uhuvvet" utndeleriyle çagdaş dcvleı modclini, utusdevlete açılımınt saftlar. Her iki devrim de Osmanlı'yı dı> dUnyaya açar; dünya ile bütUnlcşıirir. 19. yü/yılla Osmanlı Dcviciı siyasi düzcni, loplunısal yapısı, ckonumısi vc maliyesiyle yepyeni bıt vaftın t'sigındcdır, 19. yüzyıl klasik Osmuıılı'nıi) provi/yoni»ı, i l i k , gorece dıja kapalı yapısmın çozUldttgü; ulu\lararast pazar güdüleriylc Osmanlı ekonomik vc loplumsal yapısınin dcnndcn etkılctıdigı bir döncmdir. Tanzimat I ürkiye lahhindc bir kırılma nokiasmı vimgcler. Bağrında ya^aitığı lUın çeli^kilcrc kar$ın, C'unıhuriyet Türkiycsi 11,iıı yerekli yapısal /ihniyci donuşdınlerine orıam sağlar. Napolyon savajları ertesi, Batı'daki geli>nu'lrre paralel olarak Osmanlı ekonnmHinde hı?Jı bir parasallajma ve ticarileşmc stlreci ba$lar. Gelcneksel para poliiı'kalan yclcrsiz kalır. Büyüyen iç ve dıs (icaret hacmi yeni para ve kredi poliıikalarıııı zoruıılu kılar. Dı> licareıteki gelişmeler gclenckiel Osmanlı ureıim normlarında çu/ulmelcre neden olur. Sanayi zanaata ustün gelir. Kimi ktı kolbertizmi anımsaıacak miri fabrikalann kurulduğu gOrulur. Bazı ürelim alanlannda loncaların vOzüllişü crtesi önsanayıi anımsaıacak gelişmclcr i/.lenir. Tanzimaı, ekonomik baglamda tüıtı bu arayışlann bir simgeiidir. Ticareı an Ç I R Ç EVE 13