Katalog

A N N E L E R Baba tle çocuğun arasını açan gelijmelerin iıımu, babanın özncl kusurlanna da bag.li degildir yalnı/ca. Kcndl dı»mda olu , $an binakım gelişmder de babanın s«tliğini arıtmeı rol oynamaktadır. Ilpkı Yakup Kadri'nin babası gibi, iflas ctmij, gücünü vesaygHilıgını yiıirmiş, baknıak K>runda oldugıı çuaıklarım kendisiylc birlikır sefaleie sürüklcnıt>(iı adam! Bunun vcnliği iç sıkımısını yasamakıadır aynı amanda baba! Çocuğuııu pcdcrşahi bir düzcn is'indc yetiştirmck isıcrkcn onu yilirmcnin hıı\ınlı£ı da vardir davranışlarının ardtndu. Çntuk ise. pck dogal olurak. bu değerlendirmeleri yapabilecck durıınıda degildir o ya>larda Niıekim, ya»ı ilerleyip iyiylc koıuyü ayırı edebilecefc ycıkirılige (Ktnyiz kudretiııe) cıişfîkçc babaya karşı beslfdiğı nefreün yogunltığu gideıek (Ozütrcektir. ÇuaıManna kary her ?aman muni>> ve yıımıı>ak olan annc ise, birçok ö/elligiyle lipik bir "Tuık kadını" portrcsi çizmektedir. Kendisini dövmüşolsabile,c»inin Sfi'tlijinc, oıonitsiıif karjı sa^Lsızlık etıııe hakkıııı kcrıdı^indc gcnmc/. Daba ilc v"o<iıklatı aıasına gırıııeyi bile kocasınııı babaiık haklarına bir saygısı/lık gibi görıni'kıcdir. Devlctıni. tyi Kunlcrini gördüfü adaının dU^Oviine "tevckkullc" kadanmayı bir ya/gı borcvı olatak beııiıuscr. Buıun köıu ko>ııll.ıru kar>uı. hi^bir zaman, hiçbir >e>den şikâyelçi olmadan evinin dııligı için sacını supürge eder... Av'ltk, scfiileı, sürgün yuşamı, koca /ulmu, vocukların penşanlı^ı.. hiçbir olumsuziuk onu, iyi annc, iyi cş olma görevindcn koparamaz! Çocuk için cazip olan ise o müşfik annenin yumu>ak davramşlarındaıı, lailı sö/.lcrindcn başka bir >cy degildır. Duyarlı çocuk, kenduini siırekİi anncsinc yakııı bulur. Yakup Kadri'de anne soylu vc incelikli bir insandır: babanın kabalıklan, kâylutiiğUnc bağlanır... Orhan Kcmal'dc ise soyluluk iddiiisındakı babanın sertliği. geleneklerinc ba^lılıgmdan Otürüdür, Buna kar^tlık anne, ba»iı. lıalkıan biridir; humetçilerle oıurup ycmek yiyecck kadar (kayınvalidesini öfkclendırcn olaylardan biridir bu!) "asaletten" yoksundur... Siyasal iklidatla vel>^k>yr dü>Up kendisini ülkc dışına (Bcyrut'a) atan baba, bir «ıtire sonra vocuklttrını ve karıtmı da yanına alataktır. Bu gurbei ya^am'ı içindc binakım iş giri>iınleıi sonuı;su/ kalacak, sefalei gunlcri bd^iayacaktır. O yıllaıda Deyrui göçmen insanluria dolup la^ınakladıı. Aclık kol gc/mckıcdir. Ülkcdc yeni bir devkı dıtzeni kurulurken, iava> sırasıncla ka^mı^ kimi yurıta>lar gurbei il Itrindc ya>anı katgaM MTiııekıcdir. ErtiKnikr, Kunılar, Tıiı kler... KUçük Adarıı ıs^\ böylc bir ortaında dclikanlılık çujına adım atmıs. babasınm kutülme saydıjı kimi i^lerde buga/ lokhıp.ıına çalı$maya bajlamışlır. Bir yaııdan da o set'il ortam içînde binakım asklar bulur kendisine! Baba, labii ki. bu aşklara da kar$ı çıkacaktır... Daha çok KUvuk Adam'ın kcndi öykü$Unı)n An plana v'ikıığı romanda. baba ile anneden sonra Niya/i'yi biraü lanıma olanağı buturuz. Niya/i, KüçUk Adam'ın kardciidir. Iki de kızkardeş vardır evdc; ama ncdcnsc onların öykusünii fa/la <igrcncmcyiz. Önemsiz rollerin fîguranları gibi varlıklun pvk One vıkmaz... Dclikanlılık vugmda Kıiçük Adam'ın, peder^ahi baba ıle vcii^kilcri daha da kcskinlı^ir. Arıık, belirgin bir biçimde kuşak çatışmasına dOnilşÜr ili^kilcr... Ailesi ivînde ekonomik hivbir gücli katnıayan baba. iki erkek v'ocuğıın gctircccgi ckmcği bcklcmekudit Inırun guıı. t^ıc bu ınıu kahrcdcr! Hasialanır, yaıaklaradU>er! Bu hallcre du>mcyi bir nntır sorunu yapmakladır. Kuçük Adam ise eli ekmcğc cri^ugi tçin, babaya karşı daha bir dıkba$lı ve TammıızAOuslı» B A B A L A R Y A Z A R LAR » Orhan Kemal. eşi ve ktzıyla bir arada yuksek «.esii konu>ur... Oysa küçük Niya/i duyarlı vc anlayı$lıdır... Annc îse arıık ojluyla kocavı arasında kalnıışlır... Yakup Kadri ite Orhan Kcmal arasında anrte\f clujkurıluk yânundcrt garip bir bcnzcrlik vardır. Ikısı de, gUçlit ve kaba babaya ınat, /arifve yumu$ak hııylıı anncyc yakınlık duyarlar. Bir farkla ki, yaVimın kan gcrçeklcrini ve cilvclerini taıudık<;a Orhan Kcmal, babasına kar^ı yuııuıvayacak; Yakup Kadri ise çocukken edindiği iıici i/lcrtiınleri hcp içindc ta$ıyacakiır... Bııba Kvi'ndc Orhan Kemal, esash olarak v'tKHklugunu, ilk gcnı.lik yıllarını, babasını vc annesıni anlatırkcn; gcıi planda da siyasal bir dantl;umun yarattıgı olayları hikâye edcr. DUşman i^gali, Kurtulus Sava^ı, Konya ayaklanması, Kuvayı Milliye askerlcri, cumhuriycı döncminin ilk paıtı çalı^maları... Yurt dışına k«çan a/ıtılıklarııı dramları... Muhalif olmanın bedcli! Baba Kvi, Kücük Adam'ın. babasına başkaldıtıp mcmlckeıc geri dönmesiyle sona yaklajır. Babadan kurtulu;, Ozgurlükle cşanlamhdır. O?gürlı)k! Biraz da ba$ıbo>luğu, avareligi içcrcn bir tt/.lem... Gönlüncc fuıbol oynayabilmck, ckmck ve dUııya kaygıtarıııdan u/ak ; jV olmak, (ek Vi . •.ö/cüklc f.etn;!ıgirıi yajayahilmck... Dizinin ikinci kitabınm "Avarc Yıllar" adım taşıması hı'v do rasdantı dcgil bu bakımdan... Babadan vc onun otoriicr gülgcsindcıı kaçıp kurtulmanın tek amacıdır avarelik. Ama bu kaçiş aynı /amanda. Paııaiı Istraıilcr'in, Oorkiler'in dünyasına dogru bir kaçtştır. Ne iyi ra.ulan» ki, alıtıya/ısı KUvük Adam'a, avarcliklerdcn, yarı lumpcnfiklcn crdeme varan bir yol çi/mişlir. Sefalcl iv'inde kıvranırken bile kitap okuma alı^katılıgım elden bırakmayan Abdülkfidir Iky'in vtki.vi ulmui muydu acaba, Orhan Kcmal'ııı onca ba>ıbı>>luklan sonra, okuyup yazmanın crdemiııe ulaşmasında? Kim bilir... D Orhan Kemal, babasından çok anneslna yakmtık duyuyordu. Ç E R Ç E Y E