Katalog

2 0 0 . Y I L I N D A F R A N S I Z D E V R İ M İ Hıydl, V a n a l l l n ' ı Kaaınıar. Saray'a yflruyor. Artık ekmek deflfl. tcraüyet alteslnlrt kalMerlni Isttyortar. Tocqueville'in devrim senaryosu Alexi$ de Tocqueville'e göre devrim her şeyden önce bir kopuşu değil, bir sürekliliği temsil etmektedir, çünkü devrimin yerleştirdiği düzeni, Fransız toplumu zaman içinde zaten oluşturmuştur; aksi takdirde böylesine bir oluşumu kabul etmesi ve özümlemesi olanaksız olurdu. MEHMET ALİ KILIÇBAY lkemi/iıı bilim vedü>unce ha yannda sıklıkla göriilcn guripliklerden hiri dc, hııglın könunun u/manlarının buyük ;ogunluğu tarafıııdan [ rarısı/ Devrimi'necn nesnet ve dogruya yakırı yaklaşım ularuk k.ılnıt cdilcn, Tocqucvillt''in, l.'Ancien Ki't>ime et la R'evolıttion, 1856 {lski Rcjim vc DLUİITI) aıllı kitubıııın hâlcı Tılrkçcye vevlilmcıııi) ülıııasnJıı. Budurumuıı ^u>ıılıcılıgı, onıınkindcn sonra ya/ılmı^ hiçbir dcvriın uırilıi kitabınm. nıakalesinin bu cseri yrtrmei'den gelmesinin mümkUn olnıaması gcrçeği kar^ısında daha da aritnaktadır. Genc bu baglanıdu valıim olan nokta, lürkveyc çevrilmii olan bu konudaki kiıaplardan. Julcs Mkhelcı'ninki bir U yaııa, di^erleriniıı ikinci olmasıdır, hatta bunlardan ba/ıları yalnı/ca TocgueviIIe'i lartı^nıakıa vcyj» şerlıctmckiedjr. Fransız Devrinn Larihvilifiinc kcsin vc sılinmez damgasmı vıtnmı> olan hu eserderı âncc. digerleriniıı rıedcrı çcvrildiklcıiıu unlumukta aci/ kalıyorum. Iklki kaha bir anlaiım hicimi olacak. ama pcçmi^c ancak scnaryo biçimindc yaklu^mıık tDümkuııdür, yani climi/dc öntdıkk bır sonfvcya sorıılar dİ7gCM hulunmalıdır \c hunları oluylara bindircrek ccviipluıtıamı/ gerckir. Bu da ortaya bir kurgu projcsi çıkartmakradır. Kurgunun scnkronunun iyi yapılınaM lıalindc, scnaryo iyi ulnıuktadır. Bu açıdan Tocqucvillc'iıı CSLTİ bana gftrc en iyi fransı? Devrimi senaryosıı olmakiadır, çünkü irili ufaklı luııı aklürlcr, figUranlar, çevrc, /anian akımi vc konıı; her jcy birbirlerîne tanj bağlanmı^iar ve uyarlanrm$lardır. Nnrmandiyalı soylu bir ailcden gtlcn vc tam adı AlexisClıarkstknri C.lerel dc Tucyufvillc olan ya/.arımız, kısaca Alcxis dc I octtucvilic olarak tanınnıakiadır. 1805'iır Paris'tc dugupı. 1859'da Canncs'daültıı bu ünlü ya/arın tıtiyıık bııyıık ba baM l'a/lasıyla ıaiııtmıı> dıvlci adamı ve ikıisauı Chrcticn dc Malcshcrbes'ıir. I ocquuvillc Iransız ytvnctim aygıtt için dc tincmli mcvkiler i^gal eimij ve siyasellc yakından ilgilcmııi> ulmakla bırlıktc, üniırıü cus olarak iki kitap saycsindt saj»lamıv,tır. Hunlardan ilki olan De La l)imucralie en Ameriqne (Amcrika'dakt Demukrasiyc Dair), o zamana kadar Avrııpa'nın Amcrikan loplumuıuı ilişkin olarak oluviurdugu yargıları tcrsine çc virerck ne yaman bir siyaset bitinıcisi olüugıınıt orlaya k<ıyuıu$tur, Avrupa'nııı klusik vv iyicv ycrkşik anlayışına gorc, Amcrika, Avrupa'nin çocukluğudtır, yani geü^incc vc ileride Avrupa gibi oiacaktır. /aicn bu görüş, yu^lı kıtaııın kendini hcmcn hivbir «jman kuriaramadığı, ıılnı dıınya larihınin oııun larihiniıı IIIMdctiııc f.ore nclısiigi kabulune dayalı vi/gjscl bir an1ayı>lır. Oysa Totqutvillc. o /aman i*,in inanılma/ f'ibi vo/uUn bir ıı/;tk gönı>lulukle. bunun tamamrn terüiııc. Amcrika'nın Avrupa'ııın gelcccgi olduğııntj, yani Avrupa'nın ileride Amerika gibi ulacagıııı ilcri sürnıUstür, Fesl fııod diikkanlarının o /orafctiylc ünlü kenttc rindc dc acıldığıııı gürcn Paı isliler, aialanıtdan biıi ulaıı Tucqucvilk>'i herlıaldc amyorlardır. TemmuzAOuslDS 18 Ç I RÇEV I