Katalog

Mine Söğüt’le ‘Madam Arthur Bey ve Hayatındaki Her Şey’ Mine Söğüt büyüsünde bıraktığı Şahbaz’ın Harikulade Yılı 1979 adlı romanından yaklaşık üç yıl sonra şimdi de Madam Arthur Bey ve Hayatındaki Her Şey’le etkisi altına alıyor okurunu. Başından sonuna her sayfasında hem meraklandıran hem ürküten hem mutlu eden hem de üzen bir roman var bu kez karşımızda. Kara Yalı’da oturan ve geçmişini unutmayı yeğleyen “kadınadam” Madam Arthur Bey’in, geçmişten çıkagelen fotoğraflarla şekillenmeye çalışan hayat hikâyesinin genç roman yazarı Olcayto aracılığıyla çözümlenme çabasını anlatıyor Mine Söğüt. Biraz fantazya biraz da polisiye unsurlarla anlatılan hikâyede okura şu soruyu bırakıyor yazar: Geçmiş hayatından kurtulmak, onları unutmak isteyen Madam Arthur Bey yeni bir hayat arayışını mutlu sonlandırabilecek mi, yoksa Olcayto buna müsaade etmeyerek geçmişi tüm çıplaklığıyla Madam Arthur Bey’in yüzüne vuracak mı? Biz de biraz da bu sorunun peşine düşerek Söğüt’le yeni romanı üzerine söyleştik. SAYFA 16 ‘Gerçekten umut olan şeyler yazmak isterdim’ Ë Erdem ÖZTOP evgili Mine Söğüt, yeni romanınız daha adıyla okurda muazzam merak duygusu uyandırıyor. Madam Arthur Bey ve Hayatındaki Her Şey’i ortaya çıkarma fikri nasıl doğdu, biraz bundan bahsedelim isterseniz… İdeolojilerin sınırlarını kaybettiği, artık birkaç cümleyle tarif edilemediği bir çağda yaşıyoruz. Son yılların en büyük bunalımı ideolojik karmaşa üzerinden “kimlik”lere yansıyor. Başkaları sizi, sizin kendinizi tarif ettiğiniz gibi tarif etmeyebiliyor. Kimlik tanımları yapılırken, aslında bambaşka şeylerin de tanımını yapılıyor. Bir noktada insanın kendisi bile “kim” olduğunu bilemiyor. “Kendi kimliğini arama” ya da “kendine bambaşka bir kimlik arama” kaosuna dair bir roman yazmak üzere masanın başına oturdum ve ortaya Madam Arthur Bey ve Hayatındaki Her Şey çıktı. “EVRENSEL KEDERLERDEN YOLA ÇIKIYORUM” Kara, iç yakan mutsuz ve de karamsar bir hikâye anlatıyorsunuz. Kara Ya ze de özellikle son dönem yazdıklarınızla (özellikle Şahbaz’ın Harikulade Yılı, 1979 ve bu yeni romanınız) bir kara anlatı yazarı olarak bakabilir miyiz, ne dersiniz? Yazdıklarınız öyle pembe dünyalara, rüyalara alıp götürmüyor bizi. Geçmişimizin yaşatılan ve yaşattığımız kötülükleri alabildiğine eleştirel bir kurguyla ama handiyse fantastik bir dilde anlatıyorsunuz… Şimdilik öyle. Aslına bakarsanız artık içinde gerçekten umut olan şeyler yazmak isterdim. İnsanlık tarihi zaman içinde hep aydınlanmalardan kararmalara, kararmalardan yeniden aydınlanmalara geçen ve kaynağı bizzat insan olan titrek bir ışığın altında yazılıyor. Benim neslimin denk geldiği yıllar ne yazık ki kararma dönemi, kaybetme dönemi. Eğer 80 kuşağının değil de 50 kuşağının insanı olsaydım yazdıklarımda muhtemelen bol bol ışık olurdu. Ama ne yazık ki komünizm idealinin alaşağı edilip değersizleştirildiği ve kapitalizm gerçeğinin küstahça şahlandığı ve kutsandığı yılların tanığıyım; üstüne üstlük günden güne muhafazakârlaşan ve rasyonellikten uzaklaşmayı marifet sanan bir ülkede yaşıyorum. Yazarken, bu noktaya nasıl ve neden geldiğimizi sorgulamaktan başka bir şey gelmiyor içimden. Bu sorgulama da haliyle hep karanlık odalarda yapılıyor. Şahbaz’ın Harikulade Yılı bir kuşun ağzından anlatılıyordu, Madam Arthur Bey ve Hayatındaki Her Şey’de de kuşlar hep kötücül figürler olarak kurgunun içinde sık karşımıza çıkıyor. Nedir bunun sizin nezdinizdeki hali? Kuş kötücül bir figür olmaktan ziyade, her şeye yukarıdan ve çok açılı bakabilen bir göz metaforu benim için. Bazen içimize bazen dışımıza çevirdiğimiz. Geçmişle uğraşırken ya da hesaplaşırken şeytanın avukatlığını yapmayı deniyorum. “Kötü” nedir?” Yola çıktığım ana soru bu. Kötüyü anlamak için de ona her açıdan bakmak gerekiyor. Kuş bu çok açılılığı simgeliyor. Madam Arthur Bey’in kuşlardan korkması bundan. O gizlenen bir kahraman. Ama kuşlar her şeyi görür. Pencerenin önünde ağaç dallarına sessizce tüner ve görürler. “TANRI, GERÇEKTEN İNSANLARA ‘MÜKEMMEL’ BİR HAYAT VERMEK İSTESEYDİ, VEREBİLİRDİ” Bu yeni romanda da düşünsel bağlamda Şamanizme atıflar söz konusu. Romanların baş ya da yan kahramanı olan kuşların sizde dile gelen Şamanizm anlatısındaki yeri nedir? Bir ilintisi söz konusu mudur ya da? Şaman inancında her şeyi bilen Şaman kendi beninden sıyrılarak kocaman kanatları olan bir kuşa dönüşür ve soruların cevaplarını bulur, olanları ve olabilecekleri sezer. Benim romanlarım hep soruların peşine takılarak ilerliyor. Bu sorulara cevap bulmak için de kuş olup bir Şaman gibi yukarılarda uçmak gerekiyor. Kadınadam ifadesi… Bu sizin yaratınız, değil mi? Madam Arthur Bey başta olmak üzere çevresindeki çift cinsiyetli karakterlerin oluşum sebeplerini konuşalım istiyorum biraz da… Kadınadam kelimesiyle daha önce başka bir metinde karşılaşmadım, kullanıldığıysa bilmiyorum ama benim özellikle seçtiğim bir ifade bu. Yaptığım bu tanımlama, yarattığım kahramanların cinsel kimliklerinden çok insanın her haline işaret etsin iste¥ dim. S lı’nın etrafında dönüyor, karanlık işler yaptığı fotoğraflarla belli kadınadam Madam Arthur Bey başkarakteriniz… Mine Söğüt böylesine kötü bir ruh halinde de mi kalemi kötülükleri anlatıyor, yoksa başka başka sebepleri mi var bu durumun, anlatır mısınız? Kendi yaşadığım küçük ve korunaklı dünyanın dışına çıkıp, dertlendiğim evrensel kederlerden yola çıkarak yazıyorum. Yazdıklarıma yansıyan “ruh halim” olsa sanırım böyle karanlık değil tersine son derece iyimser, hatta neşeli metinler ortaya çıkardı. Kendi bireysel dertlerimi ne kadar hafife alıyorsam evrensel dertlerin sorumluluğunu da bir o kadar üzerimde hissediyorum. O yüzden ruh halimi “kötü” olarak tanımlayamam ama endişeli olduğu kesin. Bugüne kadar yazdıklarımın hepsinde bu “endişe”nin izleri var. Semih Gümüş, Vüs’at O. Bener’in yazarlık serüveni için “kara anlatı yazarı” demişti. Benzetmek gibi bir amacım yok, sadece tanımı Gümüş’ten alarak, si CUMHURİYET KİTAP SAYI 1082