Katalog

Hazırlayanlar: Nilay Yılmaz, Aytül Akal, Mavisel Yener, Çiğdem Gündeş, Mustafa Delioğlu. ÇOCUKGENÇLİK OKUMA! ediler ve Fareler Mutfağı, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Görüntü Sanatları, Tiyatro/Dramatik Yazarlık Bölümü’nden mezun olduktan sonra pek çok oyun ve senaryoya imza atan Haluk Işık’ın çocuk okurlarla buluşan ilk kitabı. Haluk Işık’ın başlangıçta bir tiyatro oyunu olarak yazdığı, adı “Harikalar Mutfağı” olan bu masal, kocaman bir kentteki iki ayrı mutfakta, Papatya Sokağı’nda çalışan aşçı Gümüşkepçe ve aşçı Kırıkçatal’ın mutfaklarında yaşananları anlatıyor. “Kediler ve Fareler Mutfağı”, Haluk Işık’a 1995’te “TobavÇankaya Belediyesi Çocuk Oyunları Yarışması Ödülü” kazandırmış bir oyun. Kediler ve Fareler Mutfağı’nın kitaplaşması aynı zamanda bir sosyal sorumluluk projesi. “Kediler ve Fareler Mutfağı”, Zorlu Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu tarafından sahnelenen bir çocuk oyunu ve Kelime Yayınları tarafından yayımlanan, binlerce çocuk tarafından okunmayı bekleyen eğlenceli bir masal kitabı. Bu iki etkinlik, bir bütün olarak, Mehmet Zorlu Vakfı’nın gerçekleştirdiği bir sosyal sorumluluk projesini oluşturuyor. Zorlu Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu, Mehmet Zorlu Vakfı tarafından kurulan ve çalışmaları halen vakıfça desteklenen bir tiyatro grubu. Kitabın satışından elde edilecek gelir, Zorlu Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu’na aktarılarak, oyunun Anadolu’daki çocuklarımıza ücretsiz sergilenmesi amacıyla değerlendirilecek. Böylece, “Kediler ve Fareler Mutfağı” kitabı, belki de bugüne kadar tiyatroyla tanışmamış çocukları ilk kez tiyatroyla tanıştıracak. Zorlu Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu, kitapla aynı ismi taşıyan bu oyunu Mayıs 2009’dan itibaren K Ë Mavisel YENER ‘Kediler ve Fareler Mutfağı’ Bir sosyal sorumluluk projesi Anadolu’daki çocuklarımıza ücretsiz olara iyiliğin olağanüstü gücünü de duyumrak sergilemeyi planlıyor. satıyor kitap. “Kediler ve Fareler Mutfağı”nda olaylar Mavi Pullu Balık, Savaş Düşlerimi Çalbirbirine komşu iki mutfakta geçiyor. dı, Kurşun Askerin Utancı, Haluk Işık’ın Mutfaklardan ilki işini çok seven, yardımyazdığı çocuk oyunlarından izlemiş olsever aşçı Gümüşkepçe’nindir. Kentte duklarım. Haluk Işık’ın çocuk oyunlarında herkesin tanıdığı o ünlü “Harikalar Mutfa dikkatimi çeken ortak nokta çocuklara ğı”nda yaptığı yemeklerinin sırrını verir soru sorduracak metinler olması. Işık, sookura. İçine sevgi ve emek katılan her ru sordururken onların da fikirler üretmeşey, tıpkı arkadaşlıklarda olduğu gibi hasine olanak sağlıyor. Doğru/yanlış vurguzırlanan yemekleri de muhteşem bir ziya sunu asla yapmıyor ancak çocuk okufete dönüştürür. İkinci mutfağın sahibi Kı run/izleyicinin bazı hesaplaşmalara girrıkçatal ise onun tam tersi biridir. Bir gece mesini sağlıyor. Bu hesaplaşmalar ve vakti Gümüşkepçe’nin mutfağı bir fare ta sorgulamalar sonucu çocuk doğru/yanlış rafından soyulur. Gümüşkepçe polisi arar konusunda kendi kararını veriyor. 21. ama ne fayda! Komşusu Kırıkçatal’ın ona yy’da insanları aptallaştıran görsel bir sayardım etmeye niyeti yoktur. Kırıkçatal’ın kedisi Yorgunpençe ise farenin peşine düşer. Aynı gün, kentin en ünlü çocuk evinin yöneticisi Bayan Gülücük iyi bir aşçı bulmak için yola koyulur. Bu arada fare Kazmadiş ne yapar dersiniz? Bir kedi ve bir farenin şaşırtıcı ama harika dostluğu Zorlu Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu ile, çocuk okuğanak söz konusuyken çocuklar için bu tür sağlam ve düşündürücü metinlerin yazılması önemli. Haluk Işık gibi Dokuz Eylül Üniversitesi GSF mezunu olan yazar Hasip Akgül’ün, Duvar Yayınları’ndan çıkan “Görme Kılavuzu” isimli kitabında söz ettiği “konfeksiyon düşünce” ve “paketlenmiş görme”den çocukları uzak tutmanın yolu sanattır ve sanatın dönüştürücü gücünü kullanmaktır. Kediler ve Fareler Mutfağı’ndaki iki aşçının rekabetini okurken bir yandan da farenin zekâsıyla kedinin elinden nasıl kurtulabildiğine tanık oluruz. İkisinin işbirliği yaptığı noktadan doğan umut, varsıl bir dünyaya adım attırır okuru. O noktada, birlikten doğan güç vardır. Kedi ile fare çatışmak yerine işbirliğini seçince olumsuzluklara karşı direnme gücü kazanırlar. Bu güç hepimizin hoşuna gidecektir! Haluk Işık ve nice yazar çocuklara masallar anlatmaya devam etsin, dünya daha güzel olsun… Bir sosyal sorumluluk projesi olarak yayımlanan bu kitaptan edinirseniz bilin ki, Anadolu’da olanağı kısıtlı bir çocuk daha gülecek, eğlenecek, düşünecek, öğrenecek, sevinecek… ? *Kediler ve Fareler Mutfağı, Haluk Işık, ÇizimlerKapak ve Sayfa Tasarımı: Engin Deniz Erbaş, Kelime Yayınları, 2008, 96 s (7+ yaş) www.maviselyener.com SİHİRLİ DEĞNEK Nilay YILMAZ Kaleminiz kılıçtan keskin mi? e okuyorsunuz, Prensim?” diye soran Polinus’a: “Sözcükler, sözcükler, sözcükler” diye cevap verir Hamlet... Sözcükler güzellikler yaratabilir, içimize bahar kokuları düşürebilir... Ancak sözcükler bir dünyayı da yıkabilir. Bir dostluğu, bir devleti, bir aşkı da... Savaşlar başlatabilir sözcükler. İçimizdeki umutları silip süpürebilir... Bizi inSAYFA 24 “N sanlıktan çıkarabilir... Gerçi artık savaşları başlatmak için sözcüklere bile gereksinim duymadığımız bir dünyadayız! Ve böylesi bir dünyada çocuk olmak ve çocuk kalabilmek ne zor! Çocuklar için yazabilmek de... “Kalem kılıçtan keskindir” diyen Edward BulwerLytton’ın düşüncesinden yola çıkarak artık kalemlerimizin ucunu daha da sivriltip keskin şeyler üretmemiz gerekiyor... Yani, savaşın, tacizin, istismarın ve ihmalin ana kahramanı olan çocukları anlatan yapıtların sayısı artmalı, bunların konuya yaklaşım biçimleri, dilleri üzerine yeniden düşünülmeli. Gerçeğe bütün çıplaklığı ile tanık olan çocuklara artık yarını değiştirebilecek ve dönüştürebilecek düşünceler anlatılmalı. Üstelik yarınlara dair pembe düşler çizmeden. “Savaşlar olmamalı; şiddet sorun çözmez; sevgi ve dostluk önemlidir; kardeşce birbirimize sarılalım” vb. söylemler sizce savaşın içinde olan ya da savaşı dışardan izleyen bir çocuk için bir şey ifade eder mi? Onu üreten, normalleştiren ve yeniden üreten yetişkinler kadar çocuklar da klişeleri artık ezberlediler, bunlara karşı duyarsızlaştılar. Yetişkinlerin bile kaldıramayacağı olayların kurbanı olup daha çocukluklarını bile yaşayamadan insan olmaya yabancılaştılar... Bu çocukları anlamak ve onları anlatabilmek için artık yeni bir dil bulunmalı. Çocukların ve gençlerin umutlarını tüketmeyecek ama gerçekleri onlara taa dibinden gösterebilecek bir dile, anlatıma ve yaklaşıma gereksinimimiz var. Onları sözcüklerle sarsmaya... Düşündürmeye... Değiştirmeye... Var olanı değişmez görmeyip onu dönüştürmeye... Artık çocuk olmak çok zor. Klişelere tutunmadan yazabilmek ve hangi çocuk için yazmak istediğimize karar verebilmek de... İyi düşünmek ve düşünceleri ince ince işlemek gerek... Biz bun ları düşüneduralım... Savaşı konu alan birkaç kitap önerisi: Öncelikle “savaş” ve “barış” kavramlarını tartışmak isteyenler için, Çıtır Çıtır Felsefe dizisinden “Savaş ve Barış”, Brigitte Labbe, Michel Puech, Günışığı Kitaplığı (10+ yaş). Kavramlar üzerine düşündükten sonra, savaşa maruz kalan çocukların öykülerini okuyabilir ve savaşta kimin neyi kazanıp kaybettiğini çocuklarla konuşabiliriz. “Zlata’nın Günlüğü”, Zlata Filipoviç, Bulut Yayınları (10+ yaş) “Kosavalı Kız Zana”, Alice Mead, Papirüs Yayınları (10+ yaş) “Soykırım Çocukları”, Laurel Holliday, Bulut Yayınları (10+ yaş) “Anne Frank’ın Öyküsü”, Carol Ann Lee, Bulut Yayınları (10+ yaş) “Çizgili Pijamalı Çocuk”, John Boyne, Tudem Yayınları (12+ yaş) “Yalınayak Gen (Hiroşima’nın Hikâyesi)”, Keiji Nakazawa, Tudem Yayınları (çizgi roman) Savaşı kahramanlık kurgusu içinde anlatma kolayına ve klişesine kaçmadan, savaşın her yönünü içimizde duyumsatabilen pek çok kitap var elbette. Bunlar sadece birkaçı... Ama biliyoruz ki, savaşı, onu yaşayan çocuklardan daha iyi anlatamayız. Çocukların bakışından savaş: “Hani Dünya Kocamandı: Çocukların Güneşini Çalan Savaş...” Haz. Melike Gündüz, Sema Devir, Zümra Küçük, Şamil Kucur, Erdem Yayınları ¥ CUMHURİYET KİTAP SAYI 989