Katalog

...KISA KISA... Ë Hank WAGNER* “...yaşlılarınız düşler, gençleriniz hayaller görecek...” Yoel, 2.28 Hayalet Hikâyesi 979 yılında Stephan banlarının onu devam ettirme inancı oldım istemenin doğru olacağıKing’in romanlarını maksızın var olup olmayacağı konusunu na kanaat getirmişlerdir. Milkeşfedişimin ardından belirsiz bırakıyor –bu kadının varlığının burn’deki huzurlu hava korku türünde daha fazbağımsız, simbiyotik ya da yok edeceği Don’un oraya varışıyla birlikla okuma yapmaya başladım. kişilere bağlı olup olmadığını hiçbir zate bozulmaya başlar, sanki bu Bir şeyler ararken kütüphaneman öğrenemiyoruz. Straub’ın ipuçları durum, şeytani güce bir işaret gönderde Straub’ın kitabına rast geldim. Onu da suları bulandırıyor; bu durum Eva ve miştir. Art arda gelişen olayların sonuşöyle bir gözden geçirdim ve Straub’ın biçim değiştiren yardımcılarına, “Sen cunda derneğin üyelerinden ikisi, ve Eva eserleriyle on yıllardır süren bir aşk ilişkimsin?” diye sorulduğunda açıkça gösGalli konusuna dolaylı şekilde bulaşmış kisi içine girmiş olduğumu fark ettim. teriyor kendini. Soruya verdikleri, “Ben Milburn’lü birkaç kişi daha öldürülür. Bu kitabı ilk okuyuşumun üzerinden nesenim,” cevabı ise gerçekten çıldırtıcı ve Geriye kalan Ricky Hawthrone ve Sears redeyse yirmi yıl geçti –o zamandan beri oldukça belirsiz. James bu şeytani güce karşı Don Wanyüzlerce kitap okudum, ama içlerinden Pek çok inceleme, bu kitabın Stephen derley ve Peter Barnes ile birleşirler. Peçok azı beni Hayalet Hikâyesi kadar korKing’in Korku Ağı’na ne kadar borçlu ter Barnes’ın annesi ve yakın arkadaşı da kutmayı başarabildi. Şimdi yeniden okuEva ve yardımcıları tarafından öldüolduğunu ortaya koymuştur. Straub da duğumda, Straub’ın başarısının derinlirülmüştür. Sonuçta ya bu doğaüstü varona olan borcunu şu sözlerle açıklamışğinin ayırdına varabiliyorum. Tıpkı saygı lık yenilecektir ya da kahramanlarımız tır: “Büyük bir tuval üzerinde çalışmak duyduğu efsanevi romancılar gibi Straub birer birer ölecektir. istedim. Korku Ağı bana bir sürü küçük da eskimeyen bir dehşet öyküsü, ebedi Straub romanının tonunu ilk cümlekarakter arasında kaybolmadan bu işi bir klasik yaratmış. lerden itibaren tekrarlanan bir düşüncenasıl becerebileceğimi gösterdi. Büyük Temeline bakıldığında, Hayalet Hikâyi ortaya koyarak belirliyor. Okuyucular tuvalin yanı sıra mutlak bir etki bolluğu yesi doğaüstü bir intikam öyküsü. Ricky hemen şu soru ve cevapla karşı karşıya da yaratmak istedim. Korku hikâyeleriHawthrone, Sears James, Edward Wangeliyor: “Bugüne kadar yaptığın en kötü nin belirsiz, sade ve ölçülü kalması duruderley, Lewis Benedikt ve John Jaffrey şey neydi?” “Onu değil, ama bugüne kamunda en iyi olacağına inanıyordum. gençlik yıllarında Eva Gali adındaki bir dar başıma gelen en kötü şeyi anlatacaKorku Ağı’nı okuduğumda bu fikrin takadını kaza eseri öldürürler. Ne yapağım size... en korkunç şeyi...” Okuyucu mamen engelleyici olduğunu kavradım.” caklarını bilmeyen bu beş genç adam en beklentiyle dolup en korkunç şeyin ne Dikkatlice düşünüldüğünde, Korku sonunda cesedi bir arabaya yerleştirip olabileceğini merak etmeye başlıyor. Ağı’na olan borç açıkça görülebiliyor. gölün dibine yollarlar. Araba sulara göArdından ise Straub, Stephen King’in İki roman da doğaüstü bir gücün kuşatmülürken öyle bir sahneyle karşı karşıya deyimiyle, “Henry James tarzı bir temaması altındaki küçük kentlerde geçer. *www.darkecho.com gelirler ki, bu görüntü hayatlarının sonuyı... hayaletlerin onları dikkatle gözlemİkisinde de, kentler yok olma tehdidiyle İngilizceden çeviren: Evrim Öncül na dek onların peşini bırakmaz: Eva leyenlerin dürtülerine ve hatta ruhlarına karşı karşıya kalıncaya dek dehşet çoğaGalli’nin kanlı canlı yüzü bir an için arasahip oldukları fikri”ni keşfetmek için lır –Salem toprakları ateş tarafından tüHayalet Hikâyesi/ Peter Straub/ Çevibanın arka penceresinde belirmiştir. ilerlemeye başlıyor. Straub, ketilirken, Milburn’e ise kıran girer. Yiren: Gökçe Ateş Aytuğ/ İthaki YayınlaDehşet içinde, bu olayı bir sır olarak Eva/Alma/AnnVeronica/Anne’in, kurne aynı şekilde, iki kitapta da bir yazarın rı/ 676 s. saklayacaklarına söz verirler ve hayatlarına devam ederler. Yaklaşık elli yılın ardından takip ettiğimizde pek şaşırmıyoruz. Zira son derece şimdiki zamaMilburn’deki huzurlu yaşamna ait gerçeklerin zaman zaman bir gazeteci betimlemesiyle anlalarına devam eden beş arkatan yazar, soru ve cevaplarını bir çelişki şeklinde sosyolojik göründaş kurdukları Amerikan tülerin arkasına gizlemiş: “Alayda görevli bi yüzbaşı arkadaş, kalYahnisi Derneği’nin çatısı aldığı otel odasının penceresinden dürbünle yakındaki sazda göbek tında her ay bir araya gelip atan kadınlara bakıyor. İzmirli kendisi. ‘Bekarlık ölüm burada’ diuydurma ya da gerçek olan yor. ‘Vallahi çıldıracağım’ diyor. Bundan sonra pijamalarıyla yatahayalet hikâyeleri anlatırlar. Ë Aysel SAĞIR ğın üzerine uzanıyor ve eski maceralarını anlatıyor. Bir iki başka Bunlar oldukça özel toplantıyedek subay geliyor. Hepsi otellerde alayda ya da barakalarda kalılardır, öyle ki, smokinler girhan Duru, Küp’te, güncel gerçeklikyorlar. Ev kiralarını yıllık istiyor ev sahipleri. Bu kadar parayı neryip büyük bir gizlilik içinde ten beslenmiş. Öykülerinde gündelik den bulsunlar? Açık saçık hikâyeler anlatılıyor. Şarkılar söyleniyor. toplantılarını gerçekleştirirhayatı yansıtan Duru, içinde yaşadığıSonra bir açık mavi yıldızlı gök altında içmeye gidiliyor ya da briç ler. Daha sonra, AnnVeronimız zamanı biçimlendiren olaylara gizli oynamaya. Büyük kentlerden buraya tayin edilen memurlar geri ca Moore adındaki bir aktris bir mesafeden bakmış. Bu yüzden anlatımlarında dönmek, başka yerlere tayin edilmek için çırpınıyorlar. Burada için John Jaffrey’nin evinde son derece yalın gerçekleri dile getirirken, dile getirdiği gerçeklere donmuş olanlar ise yerinde kalmamak için çırpınıyor. Çok evlilik südüzenlenen partide Edward yaklaşımında sonradan hissedilecek bir ironi hâkim olmuş. Dolayısıyrüyor burada... Sonra dağlar, yolculuk, pislik, evsizlik, bırakılmışlık, Wanderley ölür. Geriye kala, Küp ’te, ağırlığı altına aldığı insanları edilgenleştiren değerleri, ekoyalnızlık ve sonra yine dağlar... Bir garip renkli, soluk, ağaçsız, çıplak lan dernek üyeleri ise gelecenomik ve sosyal belirleyicileri ti’ye alan Duru, böylelikle söz konusu dağlar, sanki bir kurşun dökülmüş ve donup kalmış gibi dağlar. Bitip ği haber veren bir dizi rüya ağırlığı karikatürüze ederek içini boşaltmış. İdare Doyum Evi, Baston, tükenmeyen dağlar, Marco Polo’nun Küçük Asya’yı anlatırken sözügörmeye başlar: Düşlerinde Argın Yılbaşı, Müdür Yiyen Arslan, Komplo ve Komposto, YarıK, nü ettiği dağlar... Dağlar, ovalar bitmeyen...” hepsi aynı ortamda, aynı ruh Orkestra Şefi, Akkoyun, Karakoyun, Elleri Terliyor, Dubai ve Dümhali içindedirler ve her biri belek, Kıskançlık, Kadınlar, Küpler ve Lüpçüler adlı öykülerden oluHER ŞEY DEĞİŞİR Mİ? diğerlerinin öldüğüne şahit şan Küp, insan ve dünya arasında gelişen ilişkilere aceleci bir yanıtla Duru, her ne kadar öykülerinden birinin adını YargıK, koyup Kafolmaktadır. Tüm olanların yaklaşmış demeyelim de gündelik yaşamın hızıyla ilerlemiş. ka’ya gönderme yapsa da, tüm öykülerinde kendini hissettiren yabanEva Galli’nin dönüşüne işaYaşamlarına yabancılaştıklarının bile farkında olmayan insanların cılaşmayı yakalamış. Bir anlamda artık mantığı da aşarak, kendi kuralret ettiğini sezseler de bir türkentsel yaşamlarına girerek, aynı yabancılaşma zemininde hareket larını koyan realite karşısında konumlanan öyküler, işsizlik, şiddet, salü bunu kabul etmeye yanaşeden Duru, farkındalık yaratan yaklaşımıyla panzehir oluşturmuş: vaş, yoksulluk, göç gibi sayılabilecek daha nice türden toplumsal famazlar. Böylece Edward’ın “Dolayısıyla ben de bu programlanma ve düzenin bir parçasıyım. Bu ciaları üreten mekanizmaya yöneltmiş oklarını. Söz konusu mekanizyeğeni olan Don Wanderuzay boyutundaki satrancın bir parçasıyım ben de. Zaten yolsuzlukmaya karşı olanlar ve olmayanlar diye de bir ayrım yapmamış Duru, ley’e haber gönderirler. Meslar, gizli dalavereler, çürümüşlük, insanlık dışı davranışlar, komplolar bir anlamda sorumluluğu eşit dağıtmış: “İnsanoğlu bir kılıktan bir kıleği yazarlık olan Don, zamave kompostolar, kurulu örgütlerin insanları yöneltmek ve onları belli lığa giriyor. Bir yapıdan başka bir yapıya geçiyor. Bir eğitimden başka nında Gece Bekçisi adlı bir doğrultulara sürüklemek için uyguladığı usullerden biridir. Zaten bu bir eğitime geçiyor. Dur durak yok artık insanoğlu için. Çırpınıyoruz roman yayımlamıştır. Romanedenle ortalıkta gözükmüyor ve sıkı bir karşı çıkış sonunda hemen ve her şeyi değiştiriyoruz. Zorluyoruz. Burada yüzleri kapalı kadınlar, nın konusu ise Alma Mobley bir yerlere kaçıyorlar. Böylece bir sakatlığın örtbas edilmesine de yol İstanbul filmlerini seyrediyorlar açık sinemalarda. Kendimiz istiyoruz adındaki bir kadınla yaşadıkaçıyorlar. Sonuçta ün kazanıyorsunuz. Toplumun alt tabakalarından dünyayı değiştirmeyi. Çünkü yaşamak, sağ olmak cakası içindeyiz. larına dayanmaktadır. Ancak gelen sevilen bir kişi, doğrulardan yana biri, bir anlatıcı, bir haberci Dünyayı istiyoruz. Yeni bir dünya getiriyoruz. Yaşamaya, daha iyi yaşöyle bir gerçek vardır: Alma olup çıkıyorsunuz. Üstelik gerinerek, ‘Demokrasi bu’ demek hakkına şamaya zorluyoruz kendimizi ve çevremizi. Başkalarını düşünüyoruz. Mobley, Eva Galli’den başda sahip oluyorsunuz kolayca. İşte demokrasi budur!” Başkalarıyla birlikte kendimizi düşünüyoruz. Başkalarını değiştirmeye kası değildir. Yaşlı adamlar çalışıyoruz çünkü gelecek dünyada daha iyi yaşayacağımıza inanıyoDon’un yazdığı kitaptaki BÜYÜK KENTLERDEN GELENLER ruz.”? olaylarla kendi deneyimleri Kitapta, içi boşaltılan kavramlarla aynı düzlemde kurumların, sözarasında birtakım benzerlikcük oyunlarının, sahteliği gizlenmiş doğruların sergilendiği öyküleri Küp/ Orhan Duru/ Yapı Kredi Yayınları, 2008/ 56 s. ler gördükleri için ondan yar 1 kente gelişi yıkımı tetikler. Her iki yazar da, hayatları dehşetle mahvolmuş gençlerle ittifaka girer –Korku Ağı’nda Ben Mears ile Mark Petrie ve Hayalet Hikâyesi’nde ise Don Wanderley ile Peter Barnes. Sonuçta, Korku Ağı yalnızca bir şablon, korku türünde Straub’ın gözlerini açan bir rehberdir. Hayalet Hikâyesi iki hassasiyetin birleşimidir: Daha operavari olan anlarını King’den alır ve geleneksel hayalet hikâyesi sınırlarını genişletmeye yönelik edebi tutkusunu tam anlamıyla karşılamayı ise Straub’la başarır. Ayrıca, Straub markasının, gerçeği açığa çıkarmak için hikâyelerin gücünü, hikâyelerin kapasitesini keşfettiği ilk örnek olarak da görülebilir. Tıpkı King’in kitabının Bram Stoker ve Richard Matheson gibi yazarlara övgü niteliği taşıması gibi, Straub’ın kitabı da içinde göndermelerin yapıldığı (Nathaniel Hawthrone, Henry James) ve gönderme yapılmasa da etkilerinin açıkça gözlemlendiği (Poe, Irving, Lovecraft, Bierce ve M. R. James gibi) yazarlara bir övgüdür. Son yıllarda, Straub doğaüstü olaylardan vazgeçip –Koko, Mystery, The Throat ve Cehennem Kulübü romanlarında gördüğümüz üzere– gerilime yoğunlaşmış gibidir. Buna rağmen, Hayalet Hikâyesi, Straub adını bize tanıtan ve onun korku türünde bir markaya dönüşmesini sağlayan roman olarak hatırlanmaya devam etmektedir.? Küp O SAYFA 18 CUMHURİYET KİTAP SAYI 988