Katalog

Okuduğum Kitaplar METİN CELÂL Şiirin kâğıda vedası neyin habercisi? ternet özellikle amatör şairler için çölde bir vaha gibi. Yüzlerce sitede genç ve amatör şairlerin şiirleri yayımlanıyor. Hemen her gün eposta kutularımıza şiirli mesajlar düşüyor. Sürekli şiir paylaşılıyor. İnternette ölçüm yapan alexa.com’a göre Türkiye’de en çok tıklanan edebiyat siteleri şöyle; 1. Antoloji.com (şiir ağırlıklı); 2. Siirperisi.net (şiir); 3. Diyemediklerim.com (şiir ağırlıklı); 4. Edebiyatdefteri.com (şiir ağırlıklı); 5. Siirdostu.com (şiir); 6. Sevgiliye.com (şiir); 7. Edebyahu.com (şiir ağırlıklı); 8. Siirdefteri.com (şiir); 9. siirkolik.com (şiir ağırlıklı); 10. Balca.net. En çok tıklanan yazar siteleri de böyle; 1. Doğu Yücel’in duslervekabuslar.com; 2. Tariktufan.com; 3. Sahinyenilmez.com (şiir); 4. Banutabay.com (yemek kitapları yazarı); 5. İsmetozel.org; 6. Murathanmungan.com; 7. İskenderpala.net; 8. Orkun Uçar’ın sitesi derzulya.com; 9. Cezmiersoz.com; 10. Attilailhan.gen.tr Ölçümü yapılan 343 internet sitesinin 151’inin şiir sitesi olduğunu da göze alırsak internet aracılığıyla bu denli kolay ve çok şiire ulaşılmasının şiir kitaplarının satışında olumsuz bir etki yaratacağı bir gerçek. Okur herhangi bir çaba göstermeden, en önemlisi para vermeden ulaşabildiği bir ürünü elde etmek için niçin kitapçı kitapçı dolaşsın? Üstelik gittiği kitapçıda aradığı şiir kitabını bulamayacağını biliyorsa... KİTAP KÂĞIDA VEDA EDECEK Mİ? Şiirin yaşadığı bu evrim aslında kitap yayıncılığında da yaşanacakların habercisi… Yeni kuşaklar görsel bir dünyaya doğuyor. Sinema, televizyon, internet, cep telefonu… İnternetin çocukların ve gençlerin hayatındaki büyük yeri ve özellikle eğitimde giderek daha çok kullanılması onun geleceğin medyası (ya da iletişim aracı) olacağının işareti. Artık bir öğrenci hiç kitaba gerek duymadan eğitim alabilir. Boş vakitleri geçirmede ise çocuklar için kitabın en son akla gelen şey olduğu gerçek. Çoğu çocuğun hayatında kitabın hiç yeri yok. Çünkü gereksinim duymuyor. Kitap okurunun yaş ortalaması gün geçtikçe artıyor. Osman Akınhay’ın konuyla ilgili ‘Sayfa’nın ‘Ekran’la Nafile Dansı (Mesele, Aralık 2008) başlıklı yazısında belirttiği gibi “Ben kitabı elimde tutmadan okumanın tadına varamam” diyenlerin arasında gençler ve çocuklar yok. Zamanla nesnekitap bağımlılığının muhafazakâr bir bakış, hatta antikacılık boyutuna varacağının da işaretleri var. Gazetelerin internet baskısına çok fazla önem vermeleri, New York Times gibi tarihi bir gazetenin kâğıda basılı gazete çıkartmayacağının sinyalini vermesi şiirden sonra yazılı basında da geleceğin internette olduğunun farkına varıldığını gösteriyor. Diğer yandan, yayıncılığın krizi aşmak için sürekli yeni başlık üretmesi; yıllık 32.000 yeni başlık üretiminin doğal olarak ikiüç bin kitap sergileyen kitabevleri raflarında kendilerine yer bulamamaları; kitabevlerin çok satan kitapları sergileme arzusu ve bunların arasındaki edebiyat eserlerinin sayısının giderek azalması; yayınevlerinin şiirden sonra hikâye kitabı da basmaya soğuk bakması gibi gerçekler de yazarı ister istemez yeni bir medya arayışına itecektir. Kitabını okura ulaştıramayan yazar için de internet uygun bir medya olarak görünüyor. Yeni yeni denenen ekitap uygulamalarında internet kullanıcısının okuduğu, bilgisayarına indirdiği eser için az da olsa bir ödeme yapması sağlandığı anda yayıncının da kâğıda basılı kitaba elveda demekte çekingen davranamayacağını düşünüyorum. ? CUMHURİYET KİTAP SAYI 988 H er yıl sonu olduğu gibi 2008’in de çok satan kitapları açıklandı. Bu listelerde yer alan kitaplar, yazarları, konuları bize okurun genel eğilimini gösterecek değerli bilgiler veriyor. Türkiye Yayıncılar Birliği’nin araştırmalarına göre bu yılın en çok satan on kitabı şöyle: 1) Cahillikler Kitabı / John Lloyd – NTV Yayınları; 2) Olasılıksız / Adam Fawer – A.P.R.I.L. Yayınevi; 3) Masumiyet Müzesi / Orhan Pamuk – İletişim Yayınları; 4) Allah İle Aldatmak / Yaşar Nuri Öztürk – Yeni Boyut Yayınları; 5) Diriliş – Çanakkale 1915 / Turgut Özakman – Bilgi Yayınevi; 6) Siz Kimi Kandırıyorsunuz / Soner Yalçın – Doğan Kitapçılık; 7) Empati / Adam Fawer A.P.R.I.L. Yayınevi; 8) Kadından Kentler / Murathan Mungan – Metis Yayıncılık; 9) Son Ada / Zülfü Livaneli – Remzi Kitabevi; 10) Yaşama Yerleşmek / Üstün Dökmen Remzi Kitabevi. Gördüğünüz gibi listede tek bir şiir kitabı yok. Bu olgu bu yıla özgü bir şey değil. Uzun yıllardır şiir kitapları çok satanlar listelerine giremiyor. Yıllık listeler bir yana haftalık listelerde de durum böyle. Kestirmeden gidersek, artık şiir kitaplarının okunmadığını söyleyebiliriz. Bunun çok çeşitli sebepleri var. En önemlisi, şiir kitaplarının okuruna ulaşamaması… Günümüzde birçok kitapçı şiir kitabı satmıyor. Böyle olunca da okurun SAYFA 12 şiir kitabına ulaşabilmesi pek mümkün görünmüyor. Çünkü kitabevlerimizde rafta bulunmayan kitap için sipariş alıp temin etme diye bir alışkanlık yok. Var olanı satmakla yetiniyorlar. Yılda 32.000 yeni çeşit kitap yayımlandığını, ama en büyük kitapçının bile en çok on bin çeşit kitap sergileyebildiğini düşünürseniz, yeni çıkan bir kitaba ulaşmak olanaksızlaşıyor. Üstelik kitabevlerinde sergilenen kitapların önemli bölümü de önceki yıllarda yayımlanmış her zaman satılan kitaplar. Bu durumda çok satanlar dışındaki kitapların kitabevi raflarında sergilenme şansı oldukça az. İlk kurban edilen de şiir kitapları oluyor. Her yıl, ortalama 200 kayda değer şiir kitabı yayımlanıyor. Bu kitaplara baktığımızda çoğunun küçük, amatör yayınevleri olduğunu görüyoruz. Tıpkı kitabevi zincirlerinde olduğu gibi hiç şiir kitabı yayımlamamayı prensip edinmiş büyük yayınevleri var. Şiir kitabı yayımlayan önemli yayınevlerini kolayca sayabiliyoruz; Yapı Kredi, Everest, Sel, Metis, Evrensel, İş Bankası, Kırmızı, Turkuvaz, Varlık… Şiir kitabı yayınlayan yayınevlerine baktığımızda ise liste çeşitleniyor. Artshop, Yasak Meyve, Şiirden, Babil, Etki, Damar, Mayıs, Kora, Kül, Hayal, İnsancıl… İlk listedeki yayınevlerinin dağıtım güçleri nedeniyle bir nebze de olsa kitabevlerine şiiri kitaplarını sokma şansları var. Ama listedeki kitapların büyük bir bölümünü üreten yayınevlerinin böyle bir şansı yok. Çoğunun kitaplarına, yayınlanan tüm kitapları satışa sunduğunu (en azından listelediğini) söyleyen internet kitapçılarından bile ulaşamıyoruz. Böylelikle şiir kitabı ulaşılamaz bir hal alıyor. Birçok yeni şiir kitabı şairin dostala rına imzaladığı kopyalarla sınırlı olarak dağıtılabiliyor. Raflarında şiir kitabı bulunduran nadir kitabevi zincirlerinden DR’nin 2008’de en çok satan şiir kitapları listesi şöyle; 1. Sevda Sözleri, Cemal Süreya (Yapı Kredi); 2. Henüz Vakit Varken Gülüm (Seçme Şiirler), Nâzım Hikmet (Yapı Kredi); 3. Bütün Şiirleri, Orhan Veli (Yapı Kredi); 4. Ben Sana Mecburum, Attila İlhan (İş Bankası); 5. Bütün Şiirleri (Tek Cilt, Delta), Nâzım Hikmet (Yapı Kredi); 6. Bütün Şiirleri, Orhan Veli (Adam); 7. Kimi Sevsem Sensin, Attilâ İlhan (İş Bankası); 8. Son Şiirleri, Nâzım Hikmet (Yapı Kredi); 9. Aşk Şiirleri, Aziz Nesin (Nesin Vakfı); 10. Kuvayı Milliye, Nâzım Hikmet, (Yapı Kredi). Gördüğünüz gibi günümüz şairlerinin kitaplarının hiçbiri bu listede yer bulamamış. İnternet kitapçıları İdeefixe’nin ve Kitap Yurdu’nun çok satanlar listelerinde de hiç şiir kitabı yok. Şiir kitapları listelerinde de genel yapı değişmiyor; ağırlık, Çağdaş Türk Şiiri’nin klasiklerinde. Bu çok satan listelerindeki şiir kitaplarının kaç adet sattığını bilemiyoruz. Ama baskı sayılarından en baba yiğidinin üç bini geçmediğini tahmin edebiliyoruz. Dikkatimizi çeken bir şey de yeni şiir kitaplarının listelerde yer bulamaması, şiir okuru bildiği kitapları alıyor, yeni arayışlara girmiyor. ŞİİRİN MEDYASI Şiir, Türkiye’de sanatların en öncülerinden, ilericilerindendir. Dünyadaki tüm değişimlere hızla ayak uydurur. Şiirin binlerce yıldır yaşamasının nedeni de bu olsa gerek. İnterneti ilk ve etkin olarak kullanan sanat dallarından biri şiirdir. İn