Katalog

Türkçe Günlükleri ocuk bayramı şerefine, büyücek çocuklara seslenen ve tümü Tudem tarafından yayımlanan “ilkgençlik edebiyatı” kapsamındaki kitapları da yazmalıyım (yazan, çeviren sırasıyla): ”Arada Kalanlar”, Ekrem Güneş “Tarih Bir Şey Öğretmez Bize”, Gökhan Tok “Ateş Hırsızı”, Terry Deary, Niran Elçi “Ateş Hırsızının Kaçışı”, Terry Deary, Niran Elçi “Yalınayak Gen”, Keiji Nakazawa, Levent Türer (çizgi roman) “Aileni Seç”, Terence Blacker, Arif Cem Ünver “Teneke Kutular”, Alex Shearer, Nursel Yıldız “Küçük Özgür Adamlar”, Terry Pratchett, Niran Elçi “Gökyüzü Dolu Şapka”, Terry Pratchett, Niran Elçi “Zamanın Bekçileri Anılan”, Marianne Curley, Seçil Sönmez “Zamanın Bekçileri Karanlık”, Marianne Curley, Seçil Sönmez “Seni Sevdiğimi Söyleseydim Öldürmek Zorunda Kalırdım”, Ally Carter, Ceren Aral “Maymunu Ehlileştirmek”, Judith Fathallah, Nursel Yıldız “Çirkinler”, Scott Westerfeld, Niran Elçi FEYZA HEPÇİLİNGİRLER Ç 23 Nisan Çarşamba memleketim saydığım kent; taşına toprağına, garına sokağına bakarım böyle. OAR”ı kuşa çevirmeyin ne olur. Ekleyiverin ekceğizini sonuna, aslına dönsün; “Basmane Garı” olsun yeniden. İzmir bu! Ege’nin merkezi. Benim konuştuğum yerler de hep Ege’li oldu bu kez: Ege Üniversitesi, Ege Televizyonu, Ege Koleji… (“Ege Üniversite, Ege Televizyon, Ege Kolej” nasıl olmazsa “Basmane Gar” da öyle olmaz işte!) Kitap Fuarı’ndaki konuşma ise bir buluşmaydı gerçekte. Okurlarımla buluşma, eski dostlarımla, yeni dostlarım olacağına inandığım gençlerle, eski öğrencilerimle, eski ve İzmirli yıllarımla, gençliğimle… Sevgiyle kucaklandığını hissetmek ne hoşmuş! ilk kez geliştirdiği bölünebilir soğutma teknolojisiyle buzdolabını parçalara ayırmak mümkün. Böylece mutfaktaki dolap kapağı soğutucu, çekmecelerden biri dondurucu olarak kullanılabilecek.” diye duyuruldu gazetelerde. Madem bu “bölünebilir soğutma teknolojisi”ydi, adı da BSP olabilirdi. Öyle olmadı. Adını, Haluk Bilginer’in sesinden duyduk televizyon ve radyolarımızdan: “Divide and Cool (DAC)”. Oysa Arçelik, önceki yıl, buzdolapları için geliştirdiği teknolojiye “mavi ışık teknolojisi” diyebilmişti. Oğuz Atay’ın “Bir Bilim Adamının Romanı”nda anlattığı, İTÜ İnşaat Fakültesi’nden hocası Prof. Dr. Mustafa İnan, “Niye İngilizce yazmıyorsunuz makalelerinizi?” diye soranlara, “Merak ediyorlarsa çevirsinler.” dermiş. Arçelik de BSP koyabilirdi yeni geliştirdiği teknolojinin adını ve derdi ki: “Merak ediyorlarsa öğrensinler.” 30 Nisan Çarşamba Durup dururken kimi sözcükler aklıma takılır. Farklı anlam alanlarından “süt” ve “liman” sözcükleri yan yana gelip “sütliman” sözcüğünü nasıl yapmış; sözgelimi bu. Böyle değilmiş meğer. Sözcük Yunancadan geliyormuş. Yunanca sotolimionas, ”liman altı, iç liman”dan, ilk hecedeki seslerin “süt” sözcüğünü çağrıştırdığından olmalı; “sütliman” olmuş. “Sutyen” sözcüğünü “sütyen” diye bilenler ve memeyle ilişkisi olduğuna göre, “süt” ile de bir ilişkisi olabileceğini düşünenler de vardır kuşkusuz. Oysa o da Fransızca “göğüs desteği” anlamındaki “soutiengorge” sözcüğünden girmiş Türkçeye. Geçenlerde yeni tanıdığım ve durmaksızın kendisini öven biri için de “övüngen” denebileceğini düşününce, “Yaşasın! Bir sözcük buldum.” diye sevindirik olmadan önce, iyi ki sözlüklere bakmayı akıl etmişim. Varmış elbette. “Övünme huyunda olan, çok övünen” anlamında benden çok önce bulunmuş ve sözlüklere çoktan girmiş. Şu “sevindirik” sözcüğünü de çok severim. Onu da aradım sözlükte; aramaz mıyım? “Büyük heyecan ve sevinç” anlamı taşıdığı yazıyor; bir de “halk ağzı” olduğu. Ben de o halktan biri olduğuma göre, tadını çıkara çıkara kullanabilirim. ? www.feyzahepcilingirler.com [email protected] Yıldız Teknik Üniversitesi, Türk Dili Bölümü Çukursaray Binası Kat: 2 Barbaros Bulvarı34349 Yıldız / İst. Şu bizim iyelik ekleriyle kimin ne alıp veremediği var? “Basmane Garı”nın sonundaki ı’yı atıp BASMANE GAR diye tabela yaptıranlar hangi akla hizmet ediyor? Türkçeyi İngilizceye benzetme çabaları bu kadar mı ilerledi? Bayan pantolon, çocuk gömlek, çiçek sokak vb.lerinden geçen hastalık Basmane Garı’na da mı bulaştı? Bir çeşit mikrop mu bu? Sokaklarımızı koruyamadığımız gibi, meydanlarımızı, garlarımızı da mı koruyamayacağız? İngilizcesi “book fair”dir diye, kitap fuarını da “kitap fuar” yapmaya mı kalkacağız? 13. Tüyap Kitap Fuarı için İzmir’deyim. İzmir, 25 yılımın, bütün gençliğimin geçtiği, 25 Nisan Cuma Önümüzdeki günlerde “Rusya’nın Altın Ayakları” adlı gösteriyi sunacak topluluğun adı “BOLSHOI TİYATRO” diye yazılmış gazete ilanlarında. Adını “Bolşoy” diye yazıp okuduğumuz bale topluluğu değil mi bu? “Tiyatro” mu olmuşlar, diye sorsam, kendilerini böyle adlandırdıkları söylenebilir. Eğer öyle ise “Bolşoy” İngilizceymiş gibi yazıldığına göre “tiyatro” niye yazılmamış? “Tiyatro”, uluslararası dolaşımda olan bir sözcük. İngilizce konuşan ülkelerde bile yazılışı, okunuşu, hatta anlamı farklı olabiliyor. İngilizcesini “theatre” diye bilirken ABD’de “theater” yazıldığını, “sinema”nın da böyle adlandırıldığını görebiliyorsunuz. Ruslar nasıl kullanırlar, nasıl yazar, nasıl okurlar bu sözcüğü bilemem; bildiğim Türkçeyle ilgili çok yinelediğim bir kurala yine ve ısrarla uyulmadığı. O kural şu: “Latin alfabesi kullanmayan ülkelerle ilgili özel adlar Türkçe söylenişleriyle yazılır.” Demek ki “Bolşoy”, “Bolshoi” diye yazılmamalı. Dansçıların soyadları da öyle: “Dimitrichenko” değil, “Dimitriçenko”; “Goryacheva” değil, “Goryaçeva”. Kendine güvenmek, diline güvenmekten başlar. 27 Nisan Pazar 29 Nisan Salı “Arçelik yaptı” başlıklı bir haberdi. “Arçelik’in dünyada B U L M A C A Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın. (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir.) Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru Yitik Anlam Peşinde adlı şiir kitabının çıktığı yayınevinin adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse aynı şiir kitabından dizeler ve şairin adı ortaya çıkacaktır. 1 D 2 D 3 H 4 D 5 F 6 A 7 G 8 D 9 K 10 D 11 E 12 B 13 C 14 G 15 D 16 G 17 K 18 E 19 D 20 J 21 K Hazırlayan: İLKER MUMCUOĞLU H. Neodimin simgesi. 3 71 I. Letonya para birimi. 22 I 23 D 24 L 25 A 26 L 27 D 28 A 29 D 30 I 31 D 32 G 33 B 34 G 35 D 36 J 37 J 38 D 39 D 40 D 41 D 42 C 44 30 22 J. “... İpekçi” (öldürülen gazeteci). 43 E 44 I 45 L 46 L 47 G 48 K 49 G 50 G 51 B 52 B 53 D 54 E 55 E 56 E 57 D 58 D 59 K 60 F 61 D 62 K 63 C 64 D 37 20 36 72 K. “Edmond ...” (Cyrano de Bergerac adlı oyunu yaratan Fransız yazar). 65 F 66 D 67 C 68 L 69 D 70 G 71 H 72 J 73 G 74 D 75 G 76 C 77 A 78 D 79 C 80 A 81 G 82 F 83 K 84 L 85 F 17 9 59 83 21 62 48 L. Hafif ışık. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Zorlu, katı, şiddetli. D. Susanna Tamaro’nun ünlü yapıtı. 54 55 11 43 18 56 F. Yutmak işi. 24 68 46 84 45 26 77 28 25 6 80 B. Bestecinin, besteleniş sırasına göre numaralanmış müzik yapıtı. 27 58 29 19 40 69 35 74 57 950. sayının çözümü: A. SIDDIK, B. 38 39 23 41 53 8 2 10 61 65 85 60 82 5 G. Pratik Usun Eleştirisi adlı yapıtı olan Alman filozof. 51 52 12 33 C. “Perihan ...” (yazar). 15 4 31 64 1 66 78 34 81 70 49 7 14 16 73 EZOP, C. RESNELİ NİYAZİ, D.DÜYUNU, E. AMMA, F. RŞYM, G. KADININ ADI YOK, H. OM, I. ÇİZİKTIRMAK, J. ABOV, K. KÜRŞAT BAŞAR. mızı saçlı soba vardı / ayakta roman yazıyordum / kuşkonmaz yedik* Şiir: “bir kadının peşine düştüm / kır 67 76 13 63 79 42 E. “Tam bir düşünce denemezdi buna. Sakız gibi uzayan, ... bir düş gibiydi bunlar.” (Oktay Rifat). 75 32 47 50 SAYFA 39 CUMHURİYET KİTAP SAYI 951