Katalog

O K U R L A R A Metin And, Osmanlıİslam kültürü içinde mitolojik unsurların bulunduğunu ve bunların minyatürlerle anlatıldığını aktarıyor kitabında bize. ‘Minyatürlerle Osmanlıİslam Mitologyası’ adını taşıyan kitabın daha önce 1998’de Akbank Kültür Yayınları tarafından yapılan ilk baskısını görenlerin kitabın bu yeni baskısına 40 minyatürle, “Gökcisimleri Mitologyası” bölümünde üç gezegen arasındaki bir hikâyenin de eklendiğini bilmeleri iyi olur. Metin And’ın kitabını Muharrem Kaya değerlendirdi. Hikmet Altınkaynak’ın “Türk Edebiyatında Yazarlar ve Şairler SözlüğüTürk Edebiyatında Kim Kimdir?” kitabı üzerine Konur Ertop’un sıkı bir değerlendirmesi yer alıyor sayfalarımızda. Ertop önce konuyu enine boyuna tartışıyor, sonra da böyle bir kitapta neler yapılması gerektiğini anlatıyor. Melih Cevdet yalnızca şiirleriyle değil, romanları, çevirileri, tiyatro yapıtları ve düşünsel alanlardaki verimleriyle de öne çıkmış bir yazardı. Önemsediğimiz bir sanatçının gündelik hayatı önemli veriler içerebiliyor. Melih Cevdet Anday’ın ‘Bir Defterden’ adını taşıyan günlükleri böyle bir kitap. Kitabı Ersun Çıplak değerlendirdi. Bol kitaplı günler… ‘Bir Defterden’ açığa çıkan Melih Cevdet yalnızca şiirleriyle değil, romanları, çevirileri, tiyatro yapıtları ve düşünsel alanlardaki verimleriyle de tanınmış biriydi. Bu nedenle günlüklerini okumak ayrı bir haz veriyor. Memet Fuat’ın Nâzım’lı anılarını anlattığı Gölgede Kalan Yıllar’ını okuduğumda da oldukça keyif almıştım. Önemsediğimiz bir sanatçının yayımlayıpyayımlamama derdine düşmeden kayıt altına almış olduğu gündelik hayatı önemli veriler içerebiliyor. Öyle sanıyorum ki günlükler, yazarını tüm çıplaklığıyla görme isteği uyandırıyor okurda. şu sözleri söyler: “Halkı eğitmek ona sadece ekonomik durumunu bildirmek değildir. Halk, içinde yaşadığı kötü koşulları aydınlardan iyi biliyor ve aydınların ona götüremediği kurtuluş yollarını arıyor.” (s.21) Bu gibi uyarılarının önemi, özellikle de Reha İsvan’la yapmış olduğu görüşmeyi kaydettiği ‘22 Ekim’ tarihli yazıdan anlaşılabilir. Bu bölümü, içinde bulunduğumuz koşulları değerlendirerek yeniden okumalı ve üstünde uzunca düşünmeliyiz. (s.2024) Melih Cevdet sanatı öyle geniş bir yelpazede değerlendirmiştir ki günlüğünde Schiller, Gide, Huxley, Heidegger, Miller, Marx, Engels gibi isimler hep birlikte yer alır. Sanatın her alanından sorunları dert edinmiştir o. Onun derdi şu veya bu kamp değil, gerçek’lik olmuştur. Bunu anlatabilmek için Budha’ya bile başvurur. Bu düşünürlerin düşüncelerinin çarpıtılmasına kayıtsız kalamaz. Melih Cevdet, bu düşünceleri ilk kaynaktan derinlemesine araştırmış ve gördüğü yanlışlıkları eleştirmiş ve düzeltmeye çalışmıştır. İdeallerine uygun davrandıklarını sanırken yanılgıya düşen gençlere doğruyu göstermeye çalışmıştır. Dostoyevski’den alıntılamış olduğu “Yoksulluğu ortadan kaldırmanın insanın ruhuna ne gibi bir yararı olabilirdi.”(s.54) sözü bunun bir göstergesidir. Onu özlemiş olduğumuz şu günlerde Bir Defterden’i bitirip içindeki akıl notlarının hâlâ tazeliğini koruduğunu gördükten sonra, “Keşke daha uzun bir süreyi kapsasaydı” demekten kendimi alamıyorum. ? Bir Defterden/ Melih Cevdet Anday/ Everest Yay./ İstanbul: Şubat2008/ 80 s. ? Ersun ÇIPLAK aşamı anlamsız buluyordum. İnsanlardan nefret ediyorum, hep aleyhimde çalışılıyor, iftira ediyorlar, kuyumu kazıyorlar sanıyorum” (s.46) diyen Melih Cevdet’le şiirlerindeki Melih Cevdet’i karşılaştırmaya imkân veriyor Bir Defterden. Melih Cevdet’in günlüğünde tüm merakımızı bir nebze olsun gideren bir şeyler olduğu kesin. Onun umutsuzluğunu, umudunu, Nadir Nadi gibi bazı arkadaşları ve edebiyat dünyası hakkındaki düşüncelerini, kültürel ortamımıza yönelik eleştirilerini, “Benim kadar ileriye bakan başka birini göstermek güçtür” (s.51) sözünü söylemesinin arka planında yer alan ego şişkinliğini, din ve bilime bakışını bu günlükte görebiliyoruz. Aynı zamanda yazdıklarıyla çoğunlukla tutarlı olduğunu da görüyoruz. Ancak bazı düşüncelerini hiç ifade etmemiş olduğunun da ayırdına varıyoruz. Çünkü editörün de belirttiği gibi günlük aynı zamanda Cumhuriyet’te yazdığı yazıların provası niteliğinde. “Şiir ancak mistiklerle yazılır, ama bunu söylemeye cesaret edemiyorum.” (s.47) Bu nedenle, “Öyle anlarım oluyor ki her şeye dışarıdan baktığım duygusuna kapılıyorum” (s.19) demesine rağmen, günlüğünde her şeye dışarıdan bakabildiğini kesinleştiren bir bilgiyle karşılaşmıyoruz. Bunu başaramadığının göstergesi olan sözler var. Korkusu, sevinci, kaygısı, öfkesi sayfalara yayılmış. “Y TURHAN GÜNAY eposta: [email protected] [email protected] DÜŞÜNÜR MELİH CEVDET Melih Cevdet, daima düşünür yönünü ön planda tutan, tutulmasını isteyen biriydi. “Çünkü bir düşünürmüşüm ben, onlar da düşünür sanatçı arıyorlarmış. Bunlar hoşuma gitmedi değil, ama az sürdü” (s.48) sözlerinden de anlaşılacağı gibi gerek Bülent Ecevit’le olan iletişiminde, gerekse de kendi yazılarında bu yönünün önde olmasından oldukça hoşnuttu. Ancak bu, yersiz bir istek mahiyetinde olmadı hiçbir zaman. Çünkü onun söylemiş oldukları, yaşadığımız şu günlerde hâlâ geçerliğini korumaktadır: “Birtakım kişilerin şiir, roman, hikâye, oyun yazmaları yetmez o ülkede edebiyat olduğunu söylemeye; bir yaşamı olmalı bu yaratılan yapıtların. O yok bizde. Çünkü felsefe yok, düşünür yok.” (s.13) Ona bunları söylettiren en önemli neden öyle sanıyorum ki şudur: “…asıl mesele hatalara düşmemek için önceden alınacak önlemlerdir.” (s.54) Bu nedenle dönemin gençlerinin tutumu üzerine İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına İlhan Selçuk? Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız ? Yayın Yönetmeni: Turhan Günay ? Sorumlu Müdür: Güray Öz ? Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı ? Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. ?İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişliİstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 ? Baskı: İhlas Gazetecilik A.Ş. 29 Ekim Cad. No: 23 Yenibosna İstanbul Tel:0 (212 454 30 00 ? Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden / Reklam Müdürü: Eylem Çevik? Tel: 0 (212) 251 98 74 75 0 (212) 343 72 74 ?Yerel süreli yayın ? Cumhuriyet Gazetesinin ücretsiz ekidir. CUMHURİYET KİTAP SAYI 942 SAYFA 3