Katalog

? Onların her biri, yaratılmasına karınca kararınca katkı sağladıkları Saklı Rönesans’ın birer gizli dervişi gibi, müstağni, yani gözü tok bir kişiliğe sahiptir. Mevcut edebiyat anlayışının tamahkâr sultasına karşı tek güvenceleri ise, bu itirazın okur/yazar nezdinde de karşılık bulmasıdır. Saklı Rönesans, bu dileğin bir önsözü olarak da okunabilir.? [email protected] Saklı Rönesans/ M. Bülent Kılıç/ Kül Yay. Ankara: Ekim 2007/ 144 s. Felsefenin Beşiği Anadolu ? Çağlar DEMİRBAĞ A nadolu’nun çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapmasından, tarihteki öneminden dem vurulur çoğunlukla. Ama Anadolu’nun tarihteki ve felsefedeki yerini bilenler, sadece özel olarak ilgilenenlerdir. Bu ilginin çoğalması ve paylaşılması, insanın yaşadığı topraklara farklı bir gözle ve değerle bakmasını sağladığı gibi, Batı ve Doğu uygarlıklarının harmanlandığı bu toprakların bize sunduğu olanakları görme şansını yakalamamıza da neden olacaktır hiç kuşkusuz. Felsefenin, özellikle Batı felsefesinin kökleri bu coğrafyada gizli olduğu halde, bu topraklarda yetişmiş büyük felsefecileri, Batılı felsefecilerden öğrenmek yerine, belki onlara kendi yorumumuzu katarak bizim aktarma şansını da yaratmamız gerekir. Ama bunu başarabilmek için önce tanımak gerekir ki, bu konuda çeşitli kaynaklar olsa da, farklı bakış açılarıyla zenginleştirilmiş kaynakların sınırlılığı da ortada. BİR REHBER KİTAP Uzun yıllardır Anadolu kültür ve uygarlıkları üzerine çalışmalar yapan Derman Bayıldı, “felsefenin beşiği” olarak tanımadığı Anadolu’yu, bize belki de böyle bir itkiden yola çıkarak önümüze sermiş bu kitapla. “Felsefenin Beşiği Anadolu”, öncelikle bir rehber kitap olma özelliği taşıyor. Bu kitap aracılığıyla karşımıza çıkan felsefi manzaraya bakarak, bütüncül bir bakış açısı elde etmiş oluyoruz. Bu bütüncül bakış açısı, sonradan kendi ilgi alanlarımıza ve tercihlerimize göre yapacağımız okumalara bir zemin hazırlaması açısından anlamlı. Kitap, iki bölümden oluşuyor. Birinci bölüm, “Mitostan Felsefeye Geçiş Sürecinde Anadolulu İki Ozan: Homeros ve Hesiodos” adını taşıyor. İkinci bölüm ise, “Batı Anadolu’da Felsefe”, “İyonya Dışındaki Anadolulu Filozoflar” ve “Anadoluluların Yunanistan ve İtalya’da Kurdukları Kolonilerdeki Felsefe Okulları SAYFA 24 ve Bu Okullara Bağlı Filozoflar” başlıklarından oluşuyor. Yazar, klasik türde bir felsefe tarihini kaleme almamış bu kitapta. Çünkü, kitapta ele aldığı filozoflar ve felsefi akımları, sadece Anadolu ile ilişkisine göre gruplandırıp bu yönde bir elemeye tabi tutmuş. Yani bu filozoflara bakarken, Anadolu’ya, Anadolu’ya bakarken bu filozoflara bakmaya çalışmış ki, bu da bu yapıtı benzer çalışmalardan ayıran önemli bir nokta. ANADOLULU FİLOZOFLAR Kitabın kurgulanışı sırasında, aslında felsefeye dolaylı yollardan etkide bulunmuş Anadolulu bilginlere, ozanlara yer verilmediğini belirtiyor yazar. Kitabın çerçevesi sadece filozoflarla sınırlı tutulmuş. Ayrıca, Anadolulu oldukları tartışmalı olan Demokritos ve Protagoras gibi düşünürleri de, Anadolulu oldukları varsayımıyla kitaba dahil ettiğini de belirtiyor yazar. Derman Bayıldı, herkesin rahatlıkla anlayabileceği bir dille, sadece mitoloji ve felsefeden değil, zaman zaman kutsal kitaplar ve söylencelerden de faydalanarak, filozofları yaşam hikâyeleriyle birlikte, keyifli bir dille aktarıyor bize. Felsefenin bu topraklardaki serüvenini anlatırken, felsefeyi sevdirerek okuru filozoflarla birlikte düşünmeye de teşvik ediyor yazar. Örneğin, günümüzde Çanakkale sınırları içerisinde Ayvacık ilçesine bağlı Behram köyünde bulunan ve günümüzün önemli turistik bölgelerinden birisi olan Assos’u anlatırken, Stoa okulunun önemli temsilcilerinden Kleanthes’le tanıştırıyor yazar bizi. Yemek yemeyi reddederek ölen Kleanthes’in hikâyesini, hocası Zenon’un intiharıyla ilişkilendirerek okurda bir merak uyandırıyor. Zenon da, soluğunu tutarak kendisini öldürmüştü çünkü. Bu türden ilginç bilgilerin de bulunduğu kitap, felsefeyi tarihle, tarihi mitolojiyle ve en önemlisi Anadolu’nun bağrından çıkan bu filozofların sıradışı yaşam hikâyeleriyle süsleyerek ilgi çekici bir çalışma ortaya koymuş yazar. ? Felsefenin Beşiği Anadolu / Derman Bayladı / Say Yayınları / 152 s. SAYI 942 Derman Bayladı CUMHURİYET KİTAP