Katalog

? Portekizce Düzensiz Fiiller rı, mizahla edebiyatı pek rastlamadığımız kadar ustalıkla birleştiriyor. Kitaplarının yayımlandıkları bütün ülkelerde hemen çok satar konumuna gelmesinin nedenlerinden biri de bu herhalde. Geçen günlerde çıkan “Portekizce Düzensiz Fiiller”, bir üçlemenin ilk kitabı. Bütün bildiklerini kitaplardan öğrenen, bütün peşine düştükleri bilim dünyasına katkıları karşılığında takdir edilmek ve unvanlarına unvan eklemek olan, çok uzun boylu üç Alman dilbilimci profesörün gerçek hayatla yüzleştiklerinde başlarına gelenleri, nefis bir dille, harikulade tasfirlerle ve komik yönlerini öne çıkartarak anlatıyor McCall Smith bu üçlemeyi yazarken kendisinin de çok eğlendiğini söylüyor; ben de çok eğlendim çevirirken. “Portekizce Düzensiz Fiiller”, kitabın baş kahramanı Profesör MoritzMaria von Igelfeld’in Portekizce düzensiz fiiller üstüne yazdığı, neredeyse hayatını adadığı ve kendisine sınırsız itibar sağladığını zannettiği ama maalesef hiç satmayan 1200 sayfalık bilimsel kitabın da adı. Von Igelfeld, Frasier Crane’le Pembe Panter’in Müfettiş Clouseau’sunun karşışımı, vesveseli, müthiş bir karakter; kitaplardan öğrendiği bilgilere dayanarak spor yapmaya, seyahat etmeye, hayatla başa çıkmaya çalışıyor; hatta aşık olduğunda bile kitabına göre davranıyor ve bu hiç de iyi olmuyor... Alexander McCall Smith ? Ufuk Boran KAPTAN İ ş Bankası Kültür Yayınları incelemem için “Profesörler Üçlemesi”ni bana gönderene kadar Alexander McCall Smith adına çok dikkat etmemiştim. Kurye ofise getirdi kitapları; akşam hepsini kucaklayıp çıktım ve Beşiktaş’tan kalkan tıklım tıkış altı kırk beş vapurunun merdivenlerine oturup okumaya başladım; ama daha ilk sayfada yüksek sesle güldüğümü fark edince çevremdekilerden utanıp, tanıtım bölümlerine odaklanmaya çalıştım. Kadıköy’e yanaştığımızda, çoktan sahiplenmiştim McCall Smith’i. SMİTH’İN HAYATI VE SANATI Alexander McCall Smith, sağlık hukuku profesörü; sayısız akademik yayın üretmiş yıllarca; bu arada öyküler ve olağanüstü güzellikte çocuk kitapları da yazmış; on yıl kadar önce de ilk romanı yayımlanmış. Zimbabwe’de doğup, eğitiminin bir bölümünü orada, bir bölümünü de ülkesi İskoçya’da aldığı, sonraları da mesleğiyle ilgili çalışmalar yapmak üzere dönem dönem Botswana’da ve İsviçre’de yaşadığı için, farklı, gerçekten farklı kültürleri çok iyi gözlemlemiş; çok gezmiş, çok görmüş. Roman yazmaya başladığı zaman durmak bilmiyor; tek kitapta başlayıp biten romanı yok; hemen arkasından ikincisi, üçüncüsü, hatta bazen beşincisi, altıncısı geliyor, her romanı bir seriye dönüşüyor. Belli ki çok biriktirmiş; anlatacak çok şeyi var; ve çok güzel anlatıyor. Kendisiyle yapılan bir söyleşide romanlarının neden diziye dönüştüğü sorulduğunda, yarattığı karakteri çok sevdiğini, o yüzden tek kitapta bırakamadığını, bırakırsa, bir sohbetin ortasında odadan çıkıp gitmiş gibi hissedeceğini ve karakterine ayıp olacağını düşündüğünü söylüyor bir kitabı için; bu, sonraki kitapları için de geçerli olmuş anlaşılan. Ayrıca, umut da aşılıyor: Roman yazmaya altmışına merdiven dayamışken başlaması, 2005 yılında da sadece bu işi yapmak üzere Edinburg Universitesi’ndeki görevinden ayrılması, insanın her yaşta yeni bir sayfa açabileceğinin canlı kanıtı. Hayata gülerek bakmak, bir meziyet; ve Alexander McCall Smith bunu çok iyi yapıyor karısıyla birlikte kurdukları müzik grubunun adı bile “Gerçekten Çok Kötü Orkestra” ve romanlaCUMHURİYET KİTAP SAYI SOSİS VE KÖPEKLERİNİN İNCELİKLERİ Üçlemenin ikinci kitabı “Sosis Köpeklerin İncelikleri”nde, talihsiz bir isim benzerliği yüzünden kendisini bir veteriner hekimin yerine konferans verirken bulan von Igelfeld’in durumu idare etme çabaları, sonra da bu yalanı sürdürmek zorunda kalınca gerçeğin ortaya çıkmaması için çevirdiği dolaplar sırasında apar topar bir köpeğin acil ameliyatına nezaret etmeye sürüklendiğinde düştüğü durum karşısında insanın hem içi parçalanıyor, hem de gülmekten gözlerinden yaş geliyor. Son kitap “Kısıtlı Şartlar Villasında”da ise von Igelfeld uzun zamandır beklediği fahrî öğretim üyeliği unvanına nihayet kavuşuyor; ama ödülünü almaya gittiği Kolombiya’da başına gelenler, kendisini gerilla savaşının ortasında bulması, hatta eline villayı koruması için bir tüfek tutuşturulması, Peter Sellers filmlerine taş çıkartıyor. “Sosis Köpeklerin İncelikleri” ve “Kısıtlı Şartlar Villasında”, önümüzdeki aylarda çıkacak. İş Bankası Kültür Yayınları, yeni Alexander McCall Smith sürprizleriyle okuyucuyu buluşturmaya gelecek yıllarda da devam edecek. ? Portekizce Düzensiz Fiiller/ Alexander McCall Smith/ Çeviren: Ufuk Boran Kaptan/ Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları/ 138 s. 915 SAYFA 19