Katalog

? padişahın tüm İslam âleminin halifesi İttihatçılar gerçekten de söyledikleri olması nedeniyle bir başka birleştirici "hürriyeti" ülkeye getirdiler mi? unsur olarak gördüler. Abdülhamid istibdadından, zulmünden söz eden İttihatçılar ne yazık Ancak Balkan Savaşları sonucu tüm ki sözünü ettiği hürriyeti ülkeye hiçbir Balkanlar’ın yitirilmesi, imparatorluk zaman getirmediler. Ne yazık ki Osiçindeki Rum, Bulgar, Sırp, Arnavut manlı İmparatorluğu İttihatçılarla Abgibi yabancı halkların imparatorluk sıdülhamid istibdadından kurtuldu ama nırları dışında kalması İttihatçıları yeni onun yerine adına "triumvira" denilen bir oluşuma itti. İmparatorluktan yeni Talat, Enver ve Cemal’den oluşan dabir "Ulusal Türk Devleti" yaratma düha baskıcı bir oligarşi diktatoryasına şüncesi oluştu. İttihatçılar bu yana dönüşmüştür. İttihat ve Terakki Cemikaydı. yeti, üst tarafı fırka (parti), alt tarafı Bu arada Fransız İhtilalinin etkisiyle gizli cemiyet olarak günümüze kadar ulusalcı devlet anlayışı Avrupa’da hızla uzanmıştır. Parti, örgütü ve disiplini yayılmıştı. Pancermenizm, Panheleadına sonradan Teşkilatı Mahsusa nizm, Panslavizm gibi ırkçı ideolojiler denilen örgütün fedailerince korunön plana çıkmıştı. İttihatçıların dört muştur. elle sarıldığı "Pantürkist" İttihatçıların asker köpolitika da Balkan Savakenli oluşlarının Türk siyaşı’ndan sonra ortaya çıktı. si tarihine yansıması ne Ancak Pantürkist düşünyönde olmuştur? cenin temellerini bizzat İt İttihatçılar, Osmanlı ortihatçılar değil; 1905 "Nadusunun ıslahını diktatörrodnik Halk Hareketi" soce yetkilerle donatılmış Alnucu ülkelerinden kaçan man komutanlara vermişYusuf Akçura, Ahmet lerdir. Muhalefette başını Agayey, Mois Cohen (TekiPrens Sabahattin!in çektiği nAlp), Hüseyinzade Ali give İngiliz yanlısı politikalabi Türk ve Yahudi kökenli rın karşısına; İttihatçılar, kişiler atmıştır. Onlar OsAlmanların desteklediği ırkmanlı İmparatorluğu’nda çı politikalarla çıkmışlardır. tek başına bir Türk devleMuhalefeti hep siyasi cinatinin yaratılamayacağını, “İttihatçılar yet, askeri darbe, sopalı sedünyadaki bütün Türkleri çim gibi şiddete dayalı yönkapsayan yeni bir Türk İstanbul’a sindirmişlerdir. devleti yaratmanın gerekli geldiklerinde temlerle Başta 1908 harekâtı olmak olduğunu ileri sürmüşler, kafalarında üzere, 31 Mart, Babı Ali başta Rusya’da yaşayan Baskını gibi eylemlerle ülTürkleri bu bilinç altında öncülleri keye askeri darbe geleneğimilliyetçi bir direnişe yöolan "Yeni ni getirmişlerdir. Faili meçneltmek istemişlerdir. hul siyasi cinayetlerin de yaKendi kurtuluşlarını OsOsmanlılar" ratıcısıdırlar. Ülkeyi uzun manlı gibi büyük bir devile "Jöntürkyıllar sıkıyönetimlerle yöletin desteğine bağlamak netmişlerdir. Daha da istemişlerdir. ler"in savunönemlisi Batı’nın "hasta Sonuç olarak Ziya Gödukları "Osadam" olarak nitelediği Oskalp’in ilerde "Türkleşmanlıcılık" , manlının; Talat, Enver ve mek" , "İslamlaşmak" , Sadrazam Sait Halim Paşa "Muasırlaşmak" ilkesinde "İslamcılık" meclise, hükümete, muharevize edip somutlaştırdığı ve "Türkçülefete hatta İttihatçı arkaulusal devlet anlayışını bir daşlarına bile danışmadan yana bırakırsak; İttihatçılalük" prensipOsmanlı’yı bir oldubitti ile rın Pantürkist görüşleri dılerine onlarsavaşa sokarak; yaşam fişini şardan ithal edilmiş bir görüştü. çekmişledir. da bağlı Son olarak söylemek is İttihatçıların ekonomigörünüyortedikleriniz? ye bakışları nasıldı? lardı.” İttihatçılar, birkaç kez İttihatçıların belirgin yargı önüne çıkmışlarsa da bir ekonomik görüşleri de yargılanmaları yarım kalyoktu. Prens Sabahattin’in mıştır. En önemlisi de tarih önünde heademi merkeziyet ve liberal ekonominüz yargılanmamışlardır. Büyük bir böyi savunan görüşlerinden, "imparatorlümü mason olmasına, masonluğunda luğu parçalar" önyargısı nedeniyle hümanist düşünceler taşımasına karşın, uzak durmuşlardır. İttihatçılar Pantürİttihatçılar askeri darbeler, siyasi cinakist görüşlerinde olduğu gibi ekonoyetler, ekonomik soygunlar, tehcir olayı mik görüşlerini de yurtdışından ithal gibi nedenlerle gerçek hayatta "bir maetmişlerdir. Trocki’nin arkadaşı, "süsona yakışır" gibi davranmamışlardır. rekli devrim tezi" nin yaratıcısı ve bir Bu yüzden İttihatçılarla Masonlar, taRus Yahudisi olan Aleksander İsrael rihlerini yeniden gözden geçirmelidirHelpfande’ın (takma adıyla Parvus ler. Efendi ); Osmanlı İmparatorluğu’nu ekonomik açıdan kurtaracak "Milli İkPantürkistler (milliyetçiler) ve onu tisad" teorisinin temellerini atıyor, anti günümüzde de destekleyenler artık emperyalist ve anti liberal politika izTalat, Enver, Cemal Paşaların yalnızca lenmesi gerektiğini söylüyordu. milliyetçiliğini ve kahramanlığını alıp, masonluklarını yok saymaktan, maAncak, ellerinde milli burjuvayı yasonluğu Türkleri aşağılayıcı bir doktratacak sermaye birikimi ve örgütlenrin olduğunu söylemekten vazgeçmelime olmadığı için İttihatçılar ilk kez dirler. "devlet eliyle milli burjuva yaratma" Abdülhamid’e "Hamidiye Alaylarıyeylemine girişiyorlardı. İttihatçı Kara la", İttihatçılara "Kürt Aşiretleriyle" Kemal’in kurduğu, adına "Kara Kedestek veren Kürtlerle Kürt aydınları mal" şirketleri denilen oluşumlar, ekoda bu dönemle yüzleşmelidirler. Aynı nomide önemli adımlar atıyordu. Anşekilde pek çok siyasal, ekonomik ve cak bu şirketlerde görev alan İttihatçılar başta "vagon ticareti" olmak üzere sosyal görüşleri İttihatçılardan devraönemli yolsuzluklara katılıyorlardı. lan Kemalist ideoloji’de bu dönemle açık bir şekilde yüzleşmelidir. ? Parvus Efendi ile Emanuel Karasu da büyük vurgunlarla yurtdışına kaçıyorBüyük Ölüler Meydanı/ Veysel Diklardı. "Kara Kemal" şirketleri " Kara Çete "ye dönüşüyordu. men/ Cem Yayınevi/ 343 s. CUMHURİYET KİTAP SAYI ? SAYFA 26 845