Katalog

SİHİRLLDEGNEK Ç o c u k 1 a r XçjJ ^^İL J Hazırlayan. Nllay Yılmaz • yaratmıştır Ilk kez tıyatro oyunu olarak sahnelenen Peter Pan ın cocuk edebıya tına gırışı ıse 1912 yılına rastlar Bar rıe'nın başarısi eserın çok katmanlı olu şu de ılgılıdır Sadece çocuklann değıl, yetışkınlerın de kendıle rını bulduğu fantastık kur gusu ıle butun do nemlere seslenır Tıyatro oyunu fılm ve kıtaplarla herkesın yu reğıne konan Peter Pan, James M Bar rıe'nın çocuklar ıçın yazdığı tek eserdır Hıç çocuğu olmayan J M Barrıe bır kaza da yaşama veda eden ıkı arkadaşmın çocukla rını evlatlık almış ve 5 ço cuk babası olarak yaşa mına devam etmıştır Çocukları tekrar yaşa ma bağlamak ıçın Pe ter Pan ı yaratan Barrıe oykuyu onlarla bırlıktc canlandırırken, yenı ka rakterler eklemış, so nundd tum dunya çocuk larına duşlerle dolu bır dunya hcdıye etmıştır Ne verLand adı verıltn bu duş sel ulkedc flut çalarak dola şıp duran Peter Pan'ın bır de keçısı vardır Pan ısmını doğa tanrısından alan Peter Pan, kanatları olmasa da parklarda ordan oraya uçar, gece açık olan pencerelerden ıçerı dalar Sadece ço cukların değıl yetışkınlerın de duşlerıne gırer Peter Pan ve onlara yıtırdıklerı çocuk luklarını ve duşgucunu anımsatmaya çalışır Peter Pan asla yılmaz Parka ulaşma çabasını surdurur Kapıların açılma saatı geldı ğındc parktan çıkarak an nesınc ulaşma hayalı ıçın dedır Bılgc kuş Solomon Gark ona uçmanın ıncelık lerını oğretmeye çalışır Ama bıraz ınsan bıraz kuş olan Peter Pan ıçın parka ulaşmak zordur Nelere tutunmaz kı Peter Pan ın umutları, duşle rir> KONUKStHtRLİ DECNEK MavisdY. tşte O Çocuk, Hıdayet Karakuş, Bılgı Yayınevı 158s,2üO4 Resımleyen Cavıt Yaren (7+) Ozan ve yazar Hıdayet Karakuş un son oyku kıtabı dığer eserlerınden bıraz fark lı Bu nedenle vazar gırıştc okura ' sesle nış" yazmış ' Çocuk arkadasjarım ço cukluğumu merak edıyor onu yazmamı ıstıyorlardı Onlar bunu ıstedıklerınde kendı kendıme Ne yazacağım ılgınç bır çocukluğum oldu mu'''dıye sordum ", boyle devam edıp gıden bu seslenışt ba kıp da, kıtabın bır anı kıtabı olduğunu duşunduysenız yanddınız Kıtabı okur ken yazarın çocukluk andarından yola çı karak kurguladığı on dokuz oykuyle ta nışıyorsunu7 Bu metınler yalnız çocuk larda değd, kıtabı okuyan herkeste anı yazma ısteğı uyandıracak Edebıyattn amaçlarından bırısı de okurda yepyenı yaratdara yelken açma duygu.su uvandır maksa, bu yapıt gorevını başanyla yerıne getırıyor Oykulerdekı yetışkın karakterlerın he men hepsı alın terıyle çalışıp çabalayan, ıyı ve durust ınsanlar yetıştırmeyı amaçla yan kışder Bu sıcak oykulerı bıçuîdeven onlar aslında Yazar çocukluğ'unda koşup oynadığı ycrlerı anlatırken onunla ıletışım kuran buyuklerın derınden gelen seslerını hep dınletıyor bıze Bunlar oyle sesler kı kımısı sozlu edebıyat geleneğıyle kuşak tan kuşağa taşınan oykulerı anlatıyor, kı mtsı Kunuluş Savaşı gunlerınden soz açı yor, kımısı de sozlerını bdgece ddlendırı yor Yazar, bır yetışkının kolay kolay anımsa yamayacağı çocukluk duygularını dde getınrken onlan ıçınde nasd da olgunlaş tırdığının detısını verıyor Anı yazmak kı mı zaman nsklennı de taşır ıçınde, başka larını dgılendırmeyen kuru metınlere donuşebdır Andarda dolaşmak, yazanı ve okuyanı oyku kurgularından uzaklaştırabılır Hıdayet Karakuş bu sorunu aşar ken, bır anı kıtabının gucunun, andarın yazınsal nıtelığı olan metınler halıne getınlebılmesınde gızlı olduğunu fısıldıyor aslında Onun arkadaşları, oğretmenı, komşu teyzelen, babası, annesı, oykulerde gulumsuyor okura kımı ?aman onlarla hıuıın lenıyor, kımı zaman bırlıkte guluvor ama en onemlısı bırlıkte duşunuyorıu ü ın sanlar sevgderınden bır parça da okura ayırmışlar sankı "Evde bır sevgı yumu şaklığı, kandd karanlığında bıle dolaşıyor, bızı buluyor, sarıp sarmalıyordu (s, 43)" Oykulerın her cumlesınde, Turkçe çağd dıyor Yazarın şııre saygısını duyumsuyor sunuz, edebıyat yapmak adına, oyku ddı nı şıırsel bır soylem halıne getırmıyor Nılay Ydmaz'ın sıhırlı değneğını alıyor, kıtabın ıç1resımlerıne değoırıyorum Iyı okumalar • n a çızımler Mustafa Deiıoğlu bır elını uçurtmanın ustune koyup uyu yordu Kuşlardan uçurtmayı bır daha bu kez kendısıyle bırlıkte uçurmalarını dıledı Yuz kuş ıpı alıp havalandı o da uçurtmanın kuyruğuna tutundu Nıyetı parkın ustune gelınce atlamaktı Ne var kı uçurtma havada parça landı (S 38) Peter Pan aşık da oldu Maımıe onun kollarına atd dı ve boylcce bır çeşıt perı duğunu yapllmış oldu Sonra kı/cağız acc le adımlarla ora dan uzaklaştı Ah parkın kapısına I doğru nasd da koşu I yordu bdsenız' (S 113) Uzun sure onun geceler dcn bır gecc donup gele ceğını umdu Ama Maıme hıçbır zaman donmedı Peter, Maıme yı unutmadı (S 116) Çi Hıç parklarda oraya buraya bıra / kılmış oyuncaklar gordunuz mu* f' Gorduvsenız Maıme onlan Peter Pan ıçın bırakmıştır Maıme bu yuyuncevc kadar Peter Pan ıçın mcktuplar da bıraktı Mektuplar Neverland e ve Peter Pan'a ulaştı Peter Pan Neverland'de neler yapacak acaba1 Bır gun evıne ulaşabılecek mı' Odasının pen ceresıne konup annesıne kavu şabdecek mP Peter Pan beklıyor Beklemesını sevıyor Henuz tanışamadığı çocuklarla ve yetışkınlerle karşılaşmayı dort gozle beklıyor Duşler Ulkesıne mutlaka uğra mau, Peter Pan'la tanışmahsınız Kımbılır belkı kuş olduğunuz o gunlen hatırlamanua yardımcı olur' Şans kapıyı kaç kez çalar' Ha vatta buvuk yanılgdara duşenler, cllcrınc ıkıncı bır fırsat geçse oy le bambaşka davranırlar kı1 Ama Solomon Gark haklıdır Ş.ans kapıyı ıkı kez çalmaz ço ğunluğumuz ıçın1 Pencereye ulaştığınızda Kapanma Saatı çalmıştır Demır parmaklıklar bır daha hıç açılmaz artdc (S74) Ne zaman bır çocuk, 'perılere ınanmıyorum' dese, kuçuk bır perı duşer yere Kuçuk bır perı duşer yere Kuçuk bır perı • yardım ıstedım Yardımcı olmaddar Ben de evıme gıdıp yemlerımı alıp av cıların ustune attım Butun kuşlar ora a gıttder Boynundan anahtan alıp ar kadaşımı kurtardım " Ayşenur Ufak (11), Gahıde Ahmet Dalyanoğlu I O O, Çığlı, Izmır Peter Pan Kensington Bahçelerinde James Matthew Barrıe, Can Ydyınları, 2004, 120 sayfd Turkçeleştıren Nıhal Yeğınobalı Resımltyen Mustata Dclıoğlu (9+) Kuş olduğunuz gunlen hatırhyor musu nuz' Beşığınızden kaçtığınız gunur" Hatırlamıyorsanu elımzı şakaklannıza bastırıp duşunmenız gerekıyor Çocukken yaptığınız çdgınlıkları hatırlamaya çalışın Çocuklar çunku ınsana donuş mezden onee kuş oldukları ıçin, dunya ya gclışlcrının ılk haftalannda bıraz çıl gındırlar dogallıkla Eskıden kanatlan nın olduğu yerler de gıcıklanır durur (S26) Peter Pan da ılk gunlerınde çdgındı Parmaklıksız olan pencereden dışarı çık mıştı Ağaçları goruı gormez artık sırtı gecelıklı bır ınsan yavrusu olduğunu unutarak uçmuştu Parkın kapanma sa atını gcçırdığını rark etmedı Parkın ka pıları kapanıp el ayak çekılınce ortaya pcrıler çıkardı Peter Pan parka akşam çokunce uşumeye başladı ve parkta kar şılaştığı perılerle konuşmak ıçın onlara yaklaştı Ancak herkes parkta ınsan kal mış dıyerek ondan koşe bucak kaçıyor cUı Peter Pan perılerı anlayanııyordu Bır an once annesının onun yanına gelıp burnunu sılmesını ıstıyordu O yuzden de perılerın peşınden koşup duruyor du Su de bu perılerle tamşmış olmalısınız, hatırhyor musunuz* Ptııler hakkında aynntılı bılgı edınmek son dcrece zordur Kesınlıkle bılınen tek şey şudur kı nerede çocuk varsa orada perı vardır Çok çok eskıden çocuklann Kensington Bahçelerıne gırmelerı yasak lanmış, o donemde orada ttk bır perı bı le yokmuş Derken çocukların parka gır melerıne ızın çıkmış, perıleı de hcmen o gecc akın etmışler Perıler çocukların peşine takdmaktan kendderını alamaz lar Kuş olduğunuz donemlerde perılerı epey yakından tanıyordunu/ Hıç perı goımedıklerıne yemın eden çocuklar bı İırım ben Onların aldanmasına neden, perılerın başka gorunume burunmuş ol malarıdır Çoğunlukla çıçek kılığına gı rerler Insanların bakmadığı sırada pe nkr kendı yaşantdarını surdururler Ama sız bakar bakmaz hıç kıpırtısız du rup çıçekmış gıbı yaparlar (S 56 57) Kımbılır belkı de perılerı o yuzden fark edememışsınızdır Ama akıllı çocuklar şoyle yaparmış Başka yonc bakıyormuş gıbı yapıp geçmek, sonra bırden donu vermek Ya da çiçeğe gozunuzu dıkıp bakmak Bır sure sonra perıler dayana mayıp goz kırparlar, o zaman su de on ların perı olduğunu yuzde yuz anlarsınız (S58) Nc zaman bır çocuk, 'Perılere ınanmıyorum' dese kuçuk bır perı duşer yere der J "M Barrıe Yaşamı boyunca perıler ıçındc yaşamış, Peter Pan gıbı o da asla buyumek ıstememıştır 6 yaşındayken kardeşı Davıd ı kaybetmış, kardeşının yokluğunu annesıne fark ettırmeme ça bası îçinde zor bır çocukluk donemı geçırmıştır Peter Pan'ın annesı ve Davıd karakterı Barrıe'nın bu duygulartnı açık hkla yansıtır 25 yaşında yazmaya başlayan J M Bar ne, Peter Pan karakterını 1904 ydında SAYFA 26 Peter uçurtmayı oylesıne sevdı kı, geceleyın bıle StHlRLÎ YOLCULUK Bu hafta sdıırlı değneklerıyle yokuluğa çıkanlar 'kuş ve 'zaman' olmuşlar 1 Peter Pan'la tanışmışlar mıdırr ' soyledı O anda bayddım Ayılınca sıhırlı değneğımle mecburen ınsana donuştum Zenra Şultan Destıcı (9), Tıcaret Borsası t O O , Eskışehır Ayşenur'un sihirli yolculuğu Hokus pokus sıhırlı değneğım benı bır kuşa donuştur Merhaoa, oen sdıırlı kuş Benım gorevım başı dertte olan çocuklara yardım etmek Sureklı bır çocuğun başı derde gırıyor, ben de kurtarıyorum Işımı ve arkadaşlarımı çok sevıyorum Boncuk arkadaşımla gezerken avcdar sıhırlı değneğımı alıp kırddar Arkadaşım boncuğu avcdar yakaladı Çok farklı olduğu ıçın onu nayvanat bahçesıne goturduler Onu nasd kurtaracağımı bdemedrm çunku sıhırlı değneğım yoktu Kuşlardan Zehra'nın sihirli yolculuğu Hokus pokus sdıırlı değneğım benı za mana donuştur Çocuklar zaman nıye çok çabuk dıye bana luzıyorsanız yan lış yapıyorsunuz Ben aklımdan yapmı yorum kı Benım bır programım var Ona baka baka yapıyorum Sabah olunca Guneş'ı arıyor, akşam olunca Ay'ı çağınyorum Eyvah saat dokuz, ben guneşı aramadım O da ne1 îkı ar kadaşım gelıp bana ışten atddığımı SİHİRLİ PROJE 'Muzelerın Eğıtım Amaçlı Kullanımı Projesı' harekete geçtı Proje, Marmara Unıversıtesı, Yıldız Teknık Unıversıtesı, Çağdaş Drama Derneğı, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneğı, Gazı Mustafa Kemal IOO, Necmıye Gunız ÎÖO ve TEGV'nın deste^ı de hayata geçırdmeye çalışdıyor Oğrencı grup larıyla gerçekleştırılen geeüer kapsa mında uretden çalışmalar, Istanbul Ar keolojı Muzesı Âssos Salonu nda zıya rete açddı • KİTAP S A YI 74 CUMHURİYET