Katalog

Alessandro Manzonî'nin Nişanlıları yenî çeviriyle yayımlandı donemde yukarıda sozunu ettığımız sı yasal toplumsal ve ekınsel ^elışkılerı vc çikma7İarı yasavan \ oscolo Man/onı ve Leopardı ucjusunıın ııalaıındakı bir fark da acıyı pavlaşma ve acının ustesın den gelme konusunda gosteıdıklerı yol laı atasındakı raıklılıktıı Gosteı dıklcı ı yollarkendı ıçlcrmdetutarlıdır l oscolo (1778 1827) vc Mınzonı(1785 1873) ıkısı de Leopardı den (1798 1837)yaşça buyukturler ve Leopardı den daha <,ok yaşamışlarda Bu bağlamda Leopar dı'den daha deneyımlı oldukları soylene bılır Dahası, yaşamı daha <,ok tanıdıkla rı, kımı onemlı olayları bırebır yaşadık ları da soylenebılır Leopardı orneğın ne Fransız Devrımı nı gordu nc de Mark ve Engels ın Manıfestosu'nu Manzoni bu ıkı onemlı olayın bırebıı tanıgıdır Fransız Devrımı nı yaşadığında henıız dort yaşındadır ama Manıfesto nun yayımlandığı yıl yırmı beş yaşındadır Doğal olarak bırebır yaşamak onem lıdır ama ne olçude etkısınde kaldı ğı daha da onemlıdır Acıya karşı durmak ıçın goster dıklerı yolda Foscolo ve Leopardı ozdekçıdır ama roscolo'nunkı kı rılgan bir ozdekçılıktır Bir başka deyışle, ınsana ınanmışlar ama Foscolo nun ınsanı, kurtuluşu ın tıhar etmekte bulmuştur Jacopo Ortıs ın Son Mektupları Oysa Leopardı nın ınsanı kurtuluşu duş dunyasında, şıırde bulmuştur veayaktakalabılmiştır Manzoni ın sanustune ınanmıştır Bu sava daya lı olarak kımılerı Leopardı yı ka ramsar, Manzoni yı ıyımseı olarak gostermek ıstemışlerdır Bıze gore, oysa, Foscolo belkı kaıam sar ama Leopardı asla Manzoni ıse ıyımser ola bılır Bunu Nışanlılar ı daha ayrıntılı olarak ın celedığımızdc goıeceğız TARİHSEL BİR ROMAN Nışanlılar tarihsel bir romandır Ro man, kaynağını on yedıncı yüzyılda yazıl mış bir elyazmasında bulur Romandaki olaylar 1628 1630 yılları arasında geç,er ve Ispanyolların Lombardia (Italya nın kuzeybatısı) uzenndekı egemenliğini an latır Roman gerçekcı olaylardan yola çı kar ama (,oğu yercfe Manzoni nın duş dünyasının urunlcıını gormck olanaklı dır Gerçek bir oyku yaratmak sevdasını taşıvan Manzoni gene de romanına ımge lem gucıınun ıırtınu sayralaı eklemekten gerı kalmamıştır Bu bağlamda kıt ıbın şı ırsel yanını, çoğu şursel yapıta taş çıkaia cak bolumlcrın olduğunu unutmamak ge rek Orneğın, 8 boıumun son paıagrah Lucıa, Renzo ve Agnese (Lucıa nın anne sı) koylerını terk etmek zorunda bırakılır lar Koylenne veda ederken Lucıa nın ka fasından geçenlerı yansıtan bu bolum duygu yuklu, enıne boyuna lınk bir bo lumdur Manzonî'nin tarihsel romana basvu ruşunun bir başka onemlı nedenı de ltal ya'nın yaşadığı yıllarda bıle henıız ba ğımsızlığına kavuşamamış olmasıdır Tum Italyan aydınlarının duyarlılıkla us tunde durdukları bu konuyu Manzoni gormezden gelemezdı Ispanyolların Fransızların, Avusturyalıların ve guney de Arapların egemenlığı altında kalan Italya ancak 1860'da ozgurlugune kıs men kavuşabılmıştır Aslında anlattıgı olay basıt bir olaydır ama Avrupa tarıhın de donum noktalarına neden olacak olaylara gebedır Gorunurde Renzo ve Lucıa'nın aşk oykusudur Restoıas on'un bıleşenlerı olarak duşunulen Kı ıse ve soylu sınıfa karşı bir dırenış ve başkaldırı olarak da tanımlamak olanak lı bu kıtabı Ne ılgınç değıl mı dındaı (dıncı değıl) bu yazarın I ransız Devrı mı nden sonra gucunu yıtırmış ancak Nifanlılar P Nişanlılar' tarihsel bir roman. Roman, kaynağını on yedinci yüzyılda yazılmış bir elyazmasında bulur. Romandaki olaylar 16281630 yılları arasında geçer ve Ispanyolların Lombardia (italya'nın kuzeybatısı) üzerindeki egemenliğini anlatır. Roman gerçekçi olaylardan yola çıkar ama çoğu yerde Manzoninin düş dünyasının ürünlerini görmek olanaklıdır. Cerçek bir öykü yaratmak sevdasını taşıyan Manzoni gene de romanına imgelem gücünün ürünü sayfalar eklemekten geri kalmamıştır. ~! Prof. Dr. Necdet ADABAĞ ışanlılar acıların kıtabı olarak karşımıza çıkmaktadır Ancak Man/onı Nışanlılar'ı ya?ar ken tck bir kuşağın oykusunu anlatmak ıstemedı Anlattığı ojku tıım ınsanlığa nıal edılebılıı bıı oykudur Ov kunun ana ızlegı ınsanlığın zamansızlık ıçınde boyun eğmek zoıunda kaldığı acı ve ıstıraptır Yaşamla boğuşmak zorun da kalan ınsanlaıın yer ve zaman gozet mcksızın doğumdan olume başuçlarında taşıdıklan yazgısal ıçağrıları kımı zaman ınsanlaıı umutsuzluğa suruklcdığı gıbı çoğıı zaman da çozumler uretmeye zor famıştıı Leopardı'nın haklı olarak de ğındığı gıbı Italyan şıırı kaynağını acıda bulur sozıınu tum ınsanlık adına donuş tııımenın hıç de yanhş olmayacağını ka nıtlaı bir bıçımde ortaya çıkaran Nışan lılar aynı zamanda aciya karşı koymanın yollaıını da gosteren bir yapıttır Acının getııdığı felaketın ustesınden gelmenın yollarını yalnız Manzoni gostermez 1 um başyapıtlaıın temel ereklerınden bırı de ınsanlığın yaşam boyu ya da yaşam son rası boyun eğmek /orunda kaldığı acı ve içağrıları sergılemek olduğıı gıbı atının ustesınden gelcbılmenın yollarını goste ren onerıler getırmektır lemel başyapıt ların olumsu/luklerı doğanın ya da ın sanların haksızhklatına karşı ınsana yol gostermelerı vc ınsanın yanında yer almış olmalarına dayalıdır Dante hakkın ara yışı ıçıne gırdığı başyapıtında (Ilahı Ko medya) haksızlığa uğrayanların yanında ycr alırken haksızlığın ustesınden gelme Acıların kitabı nın yollarını da gostermıştır Manzoni de acının ustesınden gelme nın yollarını aramıştu Nışanlılar da or ta>a <,ıkan acı oznel ve kışısel olabılır Icpkılerınde go/lemledığımi7 k ıd ın\l ı acısını dışatıya vuımıya kork ın \c salt kuıdısıvlc Tanrısı aıasındakı dutleşmcy le acısmın ustesınden gelmcve çalışan Lucıa nın acısıvla olan ıletışımınde oldu ğu gıbı Nesnel ve evrenscl de olabılır Renzo'nun toplumcu olduğu olçude ve sarhoş kafayla, ustu kapalı da olsa dışa vuran acısında ve ulusal, dahası ulusla rarası bir relakct olaıak karşımı/a çıkan veba salgınında olduğu gıbı Manzoni romanın orgusunıı acıyla yoğurduğu ol çude Italyan yazın geleneğıne ıhanet et mcmıştır Ancak onemlı olan acıkaçınıl mazolduğunagoıe acının ustesınden ge lebılmck ıçın hangı yolların arandıgı ve aıanan yolların geçerlı olmasıdır KOKLU DEĞİŞİKLİKLER îtalyan yazın surecınde acıyı goğusle menın yolları çeşıtlılık gosterır Bu da do ğaldır ve bu salt Italyan yazınına ozgu bıı duıum da değıldır Ne kı ınsancı ve yenıden doğuşcu ardından aydınlanma cı bir duşunsel devınımın neden olduğu sonuçlarla, Italyan vazınının doğup bu yuduğu Katolık ınanç dünyasının bırlık telığı ıçınde yer alan Italyan yazarlann bu olguya yaklaşımı doğal olaıak taıklı lık gosterır Kımılerı bu kıvıda kımılerı otekı kıyıda yer alıılar Bıınun otesinde 18OO'lıı yıllarda, bir başka deyışje ltal yan yazınının uı, dev yazarının (Foscolo, Manzoni, Leopardı) yaşadığı yıllarda Ay dınlanmaci ulkulerın ç.ozulme belırtıle rı Fıansız Devrımrnın kımı olumsuz so mi(,lan vc ardından Napolyon'un mace ı acı gıı ışımleı ıv lc dcstcklenınce toplum laıın >enı o/lemlerını a^ığa vuran beklentıleıı bırbırını kovalamıştır Yenı bir Av rııpa ozlemının yanı sıra eskıye donuşu salık veren gırışımlerın ç,oğalması top lumların sıyasal, ekonomık, kulturel ya pılannda koklu değısıklıklere neden olmuştur Bu bağlamda orneğın, ekono mık aJanda aı ıstokrasının mal varlığını yenıden elde etmesı, buna dayalı olarak kentsovlunun bunaJıma gırmesı, uretı mın durması ve aıdından getırdığı ışsız lık gıbı sorunlar toplumların sıyasaJ yon den de dcrın bunalımlara gırmesıne ve akıl almaz sıyasal cozum onerılerı getırıl mesıne neden olmuştuı Restorasyon yanlıları arasında kımılerı Fransız Dev rımı nınoncesıne donmekle yetınmeyıp 18 yuzyıl reformıst hareketının otesıne gıtmeyı ve engızısyonu ıçıne alacak bıçımde soylu sınıfla Kılıse'nın bırleşmesı nı onermışlerdır ( hateaubrıand'ın Hı rıstıvanlığın Dehası (1802), Joseph De Maıstre nın Papa ya îlışkın (1819), La mennaıs Hugues ın Dıne Karşı Kayıtsız lık Uzerıne Deneme (1817) adlı yapıtla ı ın.n bu doneme denk gelmesı rastlantı sayılmamalıdıı Insanci bir dusunsel «.ızgıde yerını al mış ama Katolık torelere bağlı bir yaşam bıçımını benımsemış ve ancak yaşadığı N r, SAYFA 12 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 729