Katalog

Yüreğini okuruna veren bir yazar Oktay Akbal'ın yazın serüveni n NadirCEZER I OKURUNA YÜREĞİNİ VEREN AKBAL: "Yüreğinizi, yüreğinizi, her zaman yüreğinizi verin insanlara... O da karşılık olarak yüreğini verir size." (1) Alphonse de Lamartine utun yaşamı suresınce okuruna, yaşadığı ortamın insanına, daha geniş bir anlamda insanlığa "yereğini" vermiş bir yazanmızdır Oktay Akbal!.. Onun serüvenlerle yüklü yaşaöyküsüne bakarsak, kıskandıracak denli üretken mi ürctken bir yazarla karşı karşıya olduğumuzu görüriiz. Öyküler, romanlar yazmıştır. Günceler tutmuştur. Anılarla içli dışlı olmuştur. Dcnemelerle uğraşmış, eleştirilcre yönclmiş, çevirilerle boğuşmuştur!.. Dur durak bilmcyen, sürekli üretcn, ürettikçe coşan gerçekçi, toplumcu ve insandan yanadır. Bütün ömriinü bu yana adamıştır!.. Onun, adlarını andığımız bütün yazılannda değişmez bir insan bütünlüğünü bulabiliriz... Bu bütünlük içinde hep insan vardır!.. O yalın mı yalın diliyle seslenir okuruna, kendine çeker onlan!.. Onun yazın serüveni süresince nice yazın akımlan gelip geçmiştir ama, o sürekli insan emeğinin, alınterinin, insan haklannın şaşmaz bir izleyicisi olmuştur!.. Sevgiyie yaklaşır insanına, sevgiyie dolanır onu yüreğine... Bu denli uzun soluklu başansının gizi buradadır. Gerçekliliğindedir. Topluma sıcak yaklaşımındadır... Yaşam savaşının gizini insanda bulmasındadır!.. Yapıdannın sayısı (gözümden kaçmış olanlann dışında) insan ı kıskandıracak, kitaplıklann raflarını dolduracak boyuttadır. On beş öykü, altı roman, yedi anıgünce, yirmi sekiz denemeeleştiri, on beş çeviri olmak üzere yetmiş bir yapıta imza atrmştır!.. Bu bitmez tükenmez çalışmalanyla insanlık için yüreğini ve usunu koymuştur ortaya!.. Neredeyse yaşamının her yılını yeni bir yapıtla onurlandırmıştır... Esenli bir dünyanın özlemi içindedir. Her zaman umııclu ve sevinci taşımıştır insanlığa. Onlann acılanna, sıkıntılarına, sömürülerine dünyanın ncresinde olursa olsun ortak olmuştur. Onlarla gönüldeş olmanın onurunu taşımıştır yüreğinde. Dünden bugünc dimdik yürüyüşünün gizi ve gizemi buradadır işte!.. Yaşamını sanatın içinde tüketmiş olan bir yazarımızdır Oktay Akbal! Cumhuriyetimizle yaşıttır, Cumhuriyetin ilanından altı ay dokuz gün önce doğmuştur... Ama sanki doğum öncesi Türkiyesi'nin bütün acılarını, bütün sıkıntılarını yüreğine toplayarak düşmüştür yaşam yoluna!.. Kendini bu yolda adamıştır dersek hiç de abartmamış oluruz... Doğduğu şehzadebaşı'ndaki evde ulusunun, insanının çektiği acıların pek çok öyküsünü dinlemiş, yüreğine nakış işler gibi işlemiştir bütün bunları. üike severliği bir tutku olarak yüreğine işlemiş, ondan sonra da bitmez tükenmez bir sevgiyie Cumhuriyetin, onun kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün ve Onun gerçekleştirdiği devrimlerin şaşmaz bir izleyicisi olmuşturL 0 içten, o kıvrak kısa tümceli yazılarıyla kendini bu yola vermiştir!.. Durmadan yeni düşler, yeni düşünceler üretmiş, sürekli aydınlatmış ve uyarmıştır halkını... SAYFA 4 ±5" II TUHAF ÇOCUK: bırer birer ve hep beraber ipekli bir kuma) dokur gibi... Hep bir ağızdan sevinçli bir destan okur gibi ya$amak..." Nâzun Hikmet (2) Oktay Akbal kendini şöylc niteliyor: "Tuhaf bir çocuktum." (3). Tuhaf bir çocuk olmasa daha orta bir öğrencisinin sahaflarda işi neydi?.. Daha on üç yaşında kavruk, kekeme bir çocuk!.. Kitap, dergi, gazcte delisi bir çocuk!.. Onlarla usu ve yüreği varsıllaşan, açlığım onlarla gideren bir çocuk!.. "Taranta Babu'ya Mektuplar"ı daha on üç yaşındayken 1936'da satın alır ve okur!.. Ve bu yapıt şaşırtır onu!.. Gcrçek şiirin, insandan yana şiirin tadına bu büyük şairin şiiriyle ulaşır. Bu tuhaf çocuk doğduğunda içinde bulunduğu kcntin nüfusu aşağı yııkan üç yüz bin ile dört yüz bin arasmdadır. Ondan sonraki süreçte ivmeleşir bu sayı, 1927'de ilk nüfus sayımı yapılır ve kentin insan sayısının yedi yüz bini aştığı görülür... 1945'tcn 1950'ye doğru ivmeleşme artar, bir milyon nüfuslu koca bir kent olur çıkar. 195O'de yazanmızın yaşı da yirmi yediye yönelmiştir. Bu denli çok okumaya düşkün bir genç için insan sayısındaki bu artışın, toplumsal ve ckinsel gelişmelerin onun yüreğinde fırtınalar koparacağı bir gerçek değil mi?.. 2000'lere doğru on milyon nüfuslu, ne yazık ki köylerle kuşatılmış, yoksunluklarla sarılmış bir kentin derinlerinde buluverir "Yaşamak kendini!... Çocukluk anıları altüst olur!.. Akşam sabah o mis gibi iyot kokusunun csintisini vcrcn dcniz kirlcnir, toplumsal çöküntüyü çöküntü izler... Bütün bu olumsuzluklar "ipekli bir kumaş dokur gibi" yaşamanın, gelişimin yerini kaygılar, sıkınular, umutsuzluldar alır... Genç insan bunları yaşadıkça insandan yana duyarlığı daha da büyük gelişir içinde!.. Bu tuhaf çocuk, biraz da babasının baskısıyla ilkokul eğitimini Saint Assomption'da yapar... O kara cüppelilere katlanamaz ama, bir yanda ailenin dil öğrenmesi için baskısı, bir yanda okulun katlanılması güç koşullan içinde çırpınır durur... Bu güçlüklerle yüklü eğitimin sonunda yeni bir okul girer yaşamına, bu Saint Bcnoit'dır!.. Bu arada çok bağb olduğu babasını da yitirir!.. Ailenin bütçesi güçlüklerle kuşatıldığından, okulunu bırakır, babasının avukatlığını yaptığı Özel Istiklal Lisesi'nde alır soluğu... Ne yazık ki ondan sonraki yükseköğrcnim sıkıntı üstüne sıkıntı yığar üzerine. Bu sıkıntıları bir türlü atamaz üzerinden. Kanımca ona ters gelen "ağdalı" Osmanlı dil anlayışı onun başansına bir engel olarak çıkmış olabilir. Hukuktan ÎÜ Edebiyat Fakültesi Fransızca Bölümü'ne geçsc dc yine de mutsuzdur yükscköğreminden. Gençliğinin bitmez tükenmez fırtmalan, sürekli kafasının derinlerinde olaylann kargaşası, kurgulamalan, öyküden romana, romandan eleştiriye, şiire doludizgin koşan yüreği ne durdurabilirdi ki!.. Oyle aniaşılıyor ki gecesini gundüzünü saran bu düşünceler, düşler birtakım kurallar zincirini parçalamış, kendi dünyasının, kendi bağımsızlığının ürünlerine yöneltmiştir bu tuhaf genci!.. O, varsıl bir aile çocuğu değildi ama, babası savcılık sonra da avukatlık yapmış hoşgörülü, aydınlık yüzlü bir insandı. Onun yetişmesine titrerdi. Ana ise cski bir valinin kızıydı... Onun dışında siyaset dünyasında da tanınmış bir babanm kızı!.. Ayrıca, çok ilginç bir insandı bu baba: Bir yazar!.. Onun için ana okunmadan yana, görgüden yana bambaşka bir kadındı!.. Parasal güç yoktu ama, gönül varsıllığıyla dopdolu bir yaşamın derinlerinde buluvermişti kendini Akbal!.. 1935'tc sayrılaşmış, yatalak olmuştu birkaç günlüğüne... Anası Vuslat Hanım dışarıya alışverişe çıkınca oğluna da "Ayda Bir" dergisini almış, ana sıcaklığının engin güzelliğiyle gülümseyerek oğluna uzatmıştı bu dergiyi. Ah o dergi, onu yeni bir açılıma sürüklcmişti!.. Nâzım Hikmet ile Taranta Babu sıcaklığına öyle ulaşıvermişti Akbal!.. Yükseköğrenimindeki tatsız gelişmeden sonra kendini tastamam yazın çalışmalannın derinlerine vermişti... Kitaplarla, dergilerle, yabancı yayınlarla, gazetelerle dostluğunu daha bir pekiştirmiş, çocuk dergilerinden yeni bir yazın dünyasına onu taşıyan öykülere yönelmişti. Daha on altı yaşındayken "tkdam"da "Ana Katili" adlı öyküsü yayımlanır... Ardmdan da "Yeni Sabah" gazetesi girer yaşamına... Yazın yaşammda "ölünTü ve "cinayet"i çok az kullanan yazanmızdır, ama ilk öyküsünün "Ana Katili" oluşu da çok ilginç... Kim bilir hangi duyarlıklann içten içe karmaşıklığıyla kaleme aldı o öyküsünü!.. Bu da ayn bir aşamadır onun için. Daha sonra ilerici bir yazın dünyasının içinde bulur kendini artık Akbal... Bu arada büyüyen, devleşen kent yeni oluşumlanyla, gctirileriyle usunu altüst eder... Bu kenti tanımak, onunla içli dışlı olmak isteği yüreğinin derinlerinde büyüyen bir istektir, içten içe büyüyen bir sezgidir!.. Şehzadebaşfnda doğmuştur... Oradan Fatih'e, Şişli'ye, Kumkapı'ya, Istinye'ye uzanır yaşamı... Büyükbaba nedeniyle Cîöztepe, Feneryolu, Kızıltoprak, Haydarpaşa girer yaşamına... Okul dönüşlerinde Beyoğlu'nda babasının onu beklemesi ve Gloria Pastancsi... 19511954 arasında da Arnavudcöy, KaK İ T A P C U M H U R İ Y E T SAYI 768