Katalog

0 K U R L A RA Tuğrul Kesktn, "Zıfır" adlı dosyasıyla 2004 Yunus Nadı Şıır Ödulu'nu almıştı Bu dosya, geçen günlerde kıtap olarak yayımlandı Bu kıtap nedenıyle Tuğrul Keskm'le bır soyleşı gerçekleştırdtk Soyleşıyı de unlu şaırlerımızden Sına Akyolyaptı Kıtapla ılgılı bır değerlendırme yazısına da yer verdık Tuğrul Keskın, 1961'de Kars Iğdır'da doğdu 1977'de îzmtr Ataturk Tıcaret Lnesı'nı bıtırdı îkı yıl devam etttğı Muğla Yukwk tşletme Okulu'ndan 19Sl'de ayrıldı Şımdtlerde ozel bır şırkette yonetıalık yapıyor 1982'de îzmır'de "Korfez" dergısı ve, 1989'a kadar da "Broy" dergnı ekıbı ıçınde yer aldı îzmır'de yaŞjiyor Keskın'ın ılk şıtrt 1981'de"Yaba"da çıktı Şıır ve yazılannı "Yaba", "Olgu", "Donemeç", "Turkıye Yazıları", "Broy", "Yem Bıçem", "Edebıyat ve Eleşhrı" ve "Papırus" dergılerınde yayımladı Manıfc\tosu Ocak 1989'da "Broy" dergnınde yayımlanan toplumsal gerçekçılığı şıırın kendı olanaklan ıçernınde değerlendırerek 1980 sonrası Turk ııırıne yon vermeyı amaçlayan 'Yem Butun Hareketı'nı Seyıt Nezır, Metın Cengız, Veysel Çolah ve Huseyın Haydar'la bırlıktc yuruttu Tuğrul Keskın'ı aldığı Yunus Nadı Şıır Ödulu 'nden dolayı bır kez daba kutluyor, soyleşıyı ılgınç bulacağınızı umuyoruz Bol kıtaplı gunler Elfriede Jelinek'in, 2004 Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanmadan önce Türkiyede dilimize çevrilmiş dört kitabı bulunuyordu. Asuman KafaoğluBüke Yazın Sanatı 2 004 Nobel edebıyat odulu açıklandıktan sonıa, Stcp hen Schvvartz adlı Amen kalı bır yazar, "Oops, they did ıt agaın'" başjıklı yazısında "dunyanın cn yuksek ıntıhar ora nına sahıp ulkesı taıafından verı len Nobel odulu bu yıl da all^ kanlığını surdurdu vc tanınına mii;, yeteneksız, solcu fanatık bır poıno vazarına vcrıldı " sozle rıyle başlayan bır yazı doşenmıs, Ya7inın gerı kalanında odul kaza nan ya/arın yıllarca Avusturya konıunıst paıtlsıne uye olduğu, bu partının Sovyetleı Bırlığı n den yıllarca maddı yardım alarak ayakta durduğu konularına değı nıyordu Elfriede Jelinek bu ılk once kendı alkol paramı aldıktan sonra ve senı ıstedığım zanıanlaıda kullanabılırım ama ki7imın senın gıbı olnıasına ızın vermem, kcndısını ()N( I DLN kullandntmasına asla1 ' sozlerı gaııpgcldı Jelınek buıaıla onceduı so/ cugunıı bııyuk haıtleık ya/mı% Oysa kıtabın gerı kalanında hıc, bııyuk harl kullanılmıyoı nokta dan bonra yenı Lumle başladlğın da va da ozel ısımleı soz konusu olduğunda bılc tlk ba^ında on ceden kullandııtma ıle ya/arın nc kast ettığını anlayamadım ama ılerleyen satıılaıda cvlılık oncesı tınsel ılı^kıden soz ettıgı oıtaya çıktı Jclınek bu romanı 25 ya^ında ıken vazmış Avusturyalı bıı genç kadının evlılık oncesı ılı^kıden boylc soz etmesı ^aşııticı ama bı raz daha bunun uzerınde duijiı ntınce }tlıntk ın buıada anlattıgı olaylann ve kışılerın geçtığımı/ otuz yıl ıçınde nc denlı eskımı^ oldukları lyıce goze batıyor 400 yıl once yazılan bazı eserler hâlâ demode olmamıijkcn sadece otuz yıl sonra "Sevda Kadınla n'nın bu kadar eskımi!} olması ıl gınç Elbette dunyanın farklı cog rafyalarında hâlâ kullanılan ka dınlar var ve hâlâ bunlar hakkın da romanlar yazılıyoı, bunların bazıları hıçbır zanıan demode olmayacak ama Jelınek'ın romanı ne y.ı zık kı olmıış Bu olumsuz düşunce lerle hemen elıme son romanı "Hırs'ı (çev Aylın lpekçı, Cıendaş, 2003) alıp okumaya baş ladım Yazı stılını hala abartıya dayandırdıfiı hemen dıkkatımı çektı ama bu defa yazarın kı şılığını yansıtan bır o^e olarak gordum bunu Roman ılerledıkçe "Sev da Kadtnları"nda kaba saba bulduğum karakter portrelerı baktım bura da çok ıncehklı ve çok yonlu (elınek'ın kugın, şıddet dolu anlatımının altında çok derın acılar yatıyor ve yazar bu acı ları hıssetmemıze bu ro manda olanak venyor Elfriede lelınek ro manlarmda cınsellıkten "Hırs" mayıs ayında Franz Kafka Edebıyat ödulu nu kazanmıstı sımdide edebıyat dunyasının en buyuk ödüllerinden bın sayılan Nobel I aldı çok soz etmesıne rağmen, kıtap ları erotık kategorısınc gırmez ( ınsel ılıijkı roman kahramanla rında gcnclde ^ıddet arzusu (tr kcklerde) ve tıksıntı (kadınlarda) uyandıııı (clınek'ın pcnıA h.ıy.ıtj bakı^ı da kaıamsaıdır "Hayat kımvadan ıbaıettır ve buna bağlı olaıak da le^ gıbı kokar" benzerı sozlcic lomanlaıında ve verdlgı roporıajlarda sık rastlanır Kadının doğası hakkında da soyledıkleıı pek ıçımue açacak turden dc^ıldır "genellıkle kadın katıllerı kadınlar arasında pek çok sevılır " oncelıkle nezaketı joyle bıı tatılc gonderelım baka Iırn çtınku kadınlaı bundan pek ho^lanmaz, onların ıstedığı hoy ratça clde edılmektır " "yapayal nı/ kadınlar, hareket eden, uze rınde pantolon olan ne varsa kapmava ha/ır beklemcktedırler pusuda ' "hiçbıı kalp candan vc dostça değıldır korunmasız bır eve zoıla gıımeye kalkışırken, boyle bır durumda daha dayanık lı olan bır uzva sahıp olmak ıs.te nır lelınek'ın kadın kahramanları derın mazo^ıst davranışlarda bu lunurlar Sanırım roman ve tıyat ro eserlerının en belırleyıcı yonle rınden bırı, kadının cezalandırılma ısteğıdır "Hırs" bır yandan yazarın ydlar ıçınde olgunlaşmış stılını diğer yandan da ya^amı bo yunca yazar ıçın oncmlı olan bas tırılmış cınsellık konularını ele alışıyla çok oncmlı bu ıoman "Sevda Kadınlan'yla karijilaştıııl mayacak denlı ıyı bıı roman "Hırs" fakat ıkı romanı peş peşe okııduktan sonra ılk tomana da daha sıcak bakmaya ba^lıyor ın san Jelınek bır roporta]inda ro manlaıının yarı otobıyografık ol (Jıığunıı soylemı^ Kendısını bıı akıl hastası olarak betımlemekten çekınmıyor Musevı asillı babası 1%7 yılında bır psıkıyatrı klını ğınde delırcrek olmuş anncsı ıse 94 yaşjnda olmedcn once tama men paıanoyanın pençesındey mi!j Romanlaı ında çok sık kendı yaşam o>kusune annesının zorla kendısıne muzık e^ıtımı aldııma sına korkularına vb değınıyor "Sevda Kadınları' nda cksık olan bır ba^ka $cy yazarın espıl anlayiiji, daha sonrakı vıllarda kendisıyle alay eden bır ijeklldc bahsetmesı ' Hırs," gıbı romanla rına hoş bır hava venyor ' Sanı rım bu cumle, kendim yazmış ol mama rağmen, pek doğru bır cumle olmadı Orncğın benım soyleyebıleceg'ım hıçbır şey yok tur yarattığım kahramanlarıma ılışkın Deyımlerı ust ustc sıralar dururum, bu tane, bır tane daha, son bır tane daha sonunda acı dan ya da veten kadar yeılerı ol madığından kıvranır dururlar al tımda " Amerıkalı mcslekta^ım Jelı nek'ın yazdıklarını ahlakı olarak değersız buluyor, bense bu ro manlaıın sansure takılmalarını, yasaklanmalarını, bo^ savfaJarla pıyasaya surulmelerını ahlaksı/lık olarak değeılendırı\orum Sanat yapıtını kesıp bıçmek ya da ya saklamak nc zaman bır ahlaksız lık sayılacak merak edıyoııım "Hırs" Mayıs ayında Franz Kafka edebıvat odulunu ka/an mıştı, şımdı de edebıyat dıınyası nın en buyuk odulleı ınden bırı sayılan Nobel'ı aldı lsveç akade mısının son yıllarda Nobel ıle odullcndıklerı yazarlar çok tartış maya neden oluyordu ıkı senedır genel kanı, doğru yere gıttıgı • [email protected] Türkçe Elfriede Jelinek S e v d a K a d ı n l a r ı / Çtv Melda Neyse kı Avıııpa basınında çı kan yazılar bu dcnlı saldııgan ol muyor Zaten bu yıl Nobel edebı yat odulunu kazanan Ufrıede Je lınek hakkında Ingılıere ve l ran sa'da fazla ya/ı çıkmadı, bıınun nedenı gayct basıttı yazaıı taııı mıyorlardı Tuıkıyc de Nobel odulunu ka/anmadan once ya/a ıın dort kitabı pıyasada bulunıı yordu, şjmdı samrıın daha a/ bılı nen yapıtlan da dılımı/e «.evıllıı oysa odulden onec hransızca bır kitabı kı unlu l ransız oyuncu Isabelle Huppert, lelınek ın 'Fı yano Oğıetmenı' romanından uyaılanan tılmde bas,rol oynamış tı Ingılızce'de ıse ıkı kitabı ya yımlanmujtı Romanlarından da ha çok tıyatıo eseıleıı ıle tanıyor lardı [elınekı KADINLAR VE CİNSELÜK Jelınek ın okuduğum ılk roma nı, 1975'deyayımlanmış, "Sevda Kadınları" (çcv Melda Agubas,, Cîendaş, 2000) oldu Bu roman bana, ınee edebıyat zevkını tat mın etmeyecek denlı kaba saba genellemelcrlc dolu gorundu Roman boyunca tum kadınlar, kendılerını "kullandırtan" erkek ler ıse sadıstçe "kullanan" konu mundaydı Kadınlar erkekten sa dece gelecek guvcncesı ve parasal destek bekleyen varhklar, bu du rumun farkında olan babalar ve kocalar ıse bu kadınlaıı hıç tered dut etmeden hızmetçı olarak kul lananlar "Sevda Kadınları'nda Brıgıtte ve Paula adlı ıkı kadını anlatıyor Jelınek Bırı toplumun ona bıçtıgı rolu aynen yerınc getıren, dığerı ıse tum çevresırnn sınırlandırma larına karşın kendını aramaya gı rışmış bırı Hıç kımse bu kadınJa rın kım oldukları ıle Ugılenmıyor Onların ya emeklerı ya da cınsellıklerı s>omuruluyor Buraya ka dar gorduğunuz gıbı hıç yenı bır şey yok Bu tcma çok kereler ele alınmıştı, belkı erkekler bu denlı yok edıct, kadınlar da bu denlı yok edılme ısteğıyle dolu olma mısjardı Jelınek'ın anlatımı kısa yalın tumceler ve sık tekrarlardan olu ijuyor Romanda yıneledığı abar tılı kışı portrelerı benı bır sure sonra sıkmaya basjadı 197^ vıJın da vazıldığı ı<,ın elbettt romanı bugunun gozuylc vargılamamak gerekıyor ama yıne de bana şım dı parayı sana ben vereceğım Ta SAYI 77 1 TVRHAN GÜNAY emaıl: cumkıtap@cumhurıyet com.tr Imtıyaz sahibi Cumhuriyet Vakfı adına llhan Selçuk < Cenel Yayın ~ Yönetmenl Ibrahım Yıldızo Yayın Yönetmeni Turhan Cunay o Sorumlu Mudur Mehmet Sucu o Görsel Yonetmen DllekAkıskalı o Yayımlayan Yenl Cun Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A ş o Baskı Ihlas Cazetecilik AS 29 Eklm Cad No 23 Yenıbosna Istanbul o Idare Merkezı Turkocağı Cad No 3941 Cağaloğlu 34334 IstanbUl. Tel 0 (212) 512 05 05 Cumhuriyet Reklam cenel Mudur özlem Ayden / Cenel Mudur Yard Semra Yazıcı / Reklam Muduru Huseyln Dalkıran Yerel sureli yayın o Tel 0 212 512 47 78 5124830 Fax:02125138463 KITAP ~r Alırbaş / d'nda) Yay 1792 ç Piyanist / Çev Suheyla Kayt I Evcn\tYay/29U Arzu / Çıv Melda Ağırbai / Genda\ Yay / 175 s Hırs/Çtf Aylın îptkı^t/ Gı» daşYay/ S59\ SAYFA 3 C U M H U R İ Y E T K İ T A P