Katalog

de dünyaya geldiği anda yakasına yapışnıış bir olgu olarak duyan, anlayan ve ondan kurtulmanın mümkün olmadığının ayrımında olanlar var. Sanatçının, şairin, edebiyatçının iç yangını olarak, biıçoğu tarahndan gizlcnmck istensc de, varlığını bir biçimdc duyurarak banat yapıtlarında karşımıza çıkar. Sanatçının yalnızlığı iarklı duyuşu, onu clbette çoğumuzdan ayıran özclliklcrinin ba şındadır. Turgay Kantürk dc yalnızlığın merkezinc doğru yola çıkıyor öykülerindc. Evet yalnızlığın merkezinc doğru ironik, kederli, muzip ve artistik bir yolculuk. Yazar bir gözlem kulesinc dönüşüyor aynı zamanda, ama öylesine küçük titreşimleri kayda geçiriyor ki zaman zaman bir nıucize yarattlğı bile söylenebilir. Hepsi bu kadar değil elbet. Hayat Siyah Olüm Beyaz için doğrudan doğruya bir can sıkıntısı kitabı da dcnebilir kanımca. Kitaba adını veren slogan bile en çok can sıkıntısını imlemiyor mu? Şunu da yeri gelmişken eklemek istiyorum: Kitaptaki her öykünün cehenneme yerleştirilmiş birer ayna oldıığu ve orda kcndimi seyrettiğim duygusundan hâlâ kurtulabilmiş de^ilim. pck güç değil." Onlarca şiir dergisine karşın kaç öykii deıgisi var, yayıncvleri onlarca öyküciini'm kitabmı yayımlarken kae öykii ü/erine düşüncelerin toplandığı çalışma yayımlıyor!.. Türk Dili dergisinin Temmıız 1975 taıihli Türk Öykücülüğü Özel Sayısı'nı aratmayacak kaç çalışma hulunabilir bugün. Üstelik artık o özel sayılar da yapılmazken... Turgay Kantürk'ün kitabındaki kısa öyküler ibarcsi sadecc ciitnle yapısı, sözcük, satır ve sayfa sayısı aç.ısından anlamlı değil. Bir olayı, anlatıcının dile dökmeye değer gördüğü durumu, duyuşıı öykiinün imkânları içerisinde en kısa yoldan anlatması bakımından da öncmli. KBA COK KBA ÛYKÖLE8 Turgay Kantürk'ün kitapçı raflarına ycrleşen Hayat Siyah Oliim Beyaz'daki öyküİcrinde anlayış olarak dikkat çekcn bir başka nokta da giinden güne cğilim olarak cgemenliğini arttıran dıırağan vc tutucu sanat tavrına karşı gerinmektcn değil, gelişmek, denemek, öncülük ctmckten yana bilinçli tercihi. ünun için belki de öykülerindc kimi zaman bir pencere, kimi zaman bir kapının açıldığını duyuyorsıınuz. Hcr ikisi dc bir yolculuk çagrısı elbettc... îçerdekini dışarı çağırıyor Turgay Kantürk'ün öyküleri, ama dışarıdakini de içeri buyıır ediyor. Çünkü durumları, olayları betimlemekle bırakmıyor Kantürk. Seyircisini sahneyi paylaşmaya, oyuna katılmaya davet eden tiyatro yapıtlarında olduğu gibi tutuyor elini okurunun. Cümleleri arasında dolaşan zcki, kecicrli, çevik, çok anlamlı ve zengin çagrışımlarla yüklü bir dıl her öykünün sonıınu ya muziplikle ya da bir sıirpri/le bağlıyor. ()yküler kısa, bazen çok kısa. O ölçüde dc yoğun bir şiirsellik var. ürdan yola çıkarak öykülerdcn oluşan bir haiku kitabı dencbilir mi? Artık uygarlığın bu cvresinde teknolojik gelişmenin ürünü olarak yaşama katılan ncsnelerlc kuşatılmış değil miyiz? Kuşatması altına girdiğimiz nesneler giderek doğanın yerini almıyor mu? Çığlık çığlığa bir kuş deprem habercisi aygıt gibi algılanmıyor mu artık? Hvcilleştirilmiş hayvanlar, cins cins kedilcı, köpcklerin oyuncaktan ne tarkı var eli tasmalılar için? Doğanın kenclisi doğal olmaktan çıkarılmadı mı? Öyleyse bu 'yeni doğa'nın karşısında sanatın tepkisiz kalmaması; diliyle, anlatımıyla kendi estetiğini yaratması da kaçınılmaz. Başka bir açıdan bakınca Kantürk'ün öykülcrinin düşündürdükleri arahinda bunlar da ycıini alıyor. Kitaptaki öykiılcrden birindcn yapılmış alıntı arka kapağa taşınmış. Bir uyarıyla birlikte ön kabulü dc dile getiriyor: "Bu kitap az satarsa kimse şaşırmayacaktı. Bu kitap çok satarsa herkes şaşıracaktı. Her iki durumda da hiç şaşırmayacak tck kişi var: Yazar!.." Okumaya dcğcr öykiiler. ükuyanın kendisini ödüllendirmiş olacağı öyküler... Yazının onca cksiğinin arasından bazılarını cksiltmcye çalıştım. Yine de Kantürk'ü, ilk öykü kitabını dcğerlendirmeye çalışırkcn yapıtından ayırmayı başaramamış olabilirim. Hayat siyah öliim beyaz; değil mi ama. • C) Bınııa Bciskı, Utanbul, Hazıran 2004 Hayat Siyah Öliim Beyaz/ Turgay Kantürk/ Scl Yaymcüık/80 s. Tasarım ve Suç HAL FOSTER müze • mimarlık • tasarım Hal Foster Tasarım ve Suç'ta mimarlık ile tasarımın, sanat ile eleştirinin çağdaş kültür içindeki yerini irdeliyor. ilk bölümde piyasa ile kültürün nasıl giderek birbirlerine kaynadıklarını incelerken, zamanımızın iki gözde mimarı Frank Gehry ve Rem Koolhaas'ın eserlerini masaya yatırıyor. Modern sanat ile modern müzenin tarihsel bağını ele aldığı ikinci bölümde, modemizmin ve postmodernizmin akıbetine ilişkin sorular sorduruyor. VVENDY M.K. SHAVV Osmanlı Müzeciliği Müze kurumu, Osmanlı Imparatorluğu'na Avrupa'dan ıthal edilmiş olmakla birlikte, kendisine özgün bir yol çizmiş. Osmanlı müzeleri, BatıcılıkDoğuculuk çatışmasından uzaklaşarak, hatta Batıcılığı kullanıp emperyalizme karşı koyarak, oluşum halindeki bir ulusal kimliği simgeleyebilmiş. Wendy Shaw'un kitabı, müzelerden yola çıkarak bu ulusal kimlik serüveninin izini sürüyor. Müzeler, Arkeoloji ve Tarihin Görselleştirilmesi ÇEVIREN: Esin Soğancılar ESTETtK DEÖERLER Hayat Siyah Olüm Bcyaz'daki öykülcri okurken kitap bitinceye kadar adcta scnfonik bir parça gibi şiir duygusıı, diişüncesi eşjikçim oldıı... Sanırım kısa da olsa oylumu açısından bir hayli dolgun bu öykii kitabını okurken aklımın kuyruğunu tutanın şiir olmasımn nedeni, Kantürk'ün şairliğı değildi sadece... () bir bakarsınız tiyatro yönctmeni ya da aktör... Bir bakarsınız resım cleştirmeni veya küratör olarak çıkar karşınıza... Çünkü Turgay Kantürk çok şapka giycn ve giydiği hcr şapkayı da artistik düzeyinden ödün vermeden taşıyabilen biri... Hangi alandakı çalışmasıyla göriinürsc görünsün, onun sanat anlayışının temelinde var olan estctik değerlerden ödün verniL'mc ilkcsidir. Yapıtlarında sanatsal çıtayı daha yukarı kaldırma sorumluluğundan kaçmaz. Adını gündemde tutmak kaygısıyla ürün vermenin değil, sanat yapıtı olıışturmanın kaygısı yaptıklannda gösterir kendisini, ki onun için ilgi göriir, beğenılir, sevilir... Sanatın birbirinden farklı, birbirinc uzak alanlarında da etkin olmasına karşın elbette Turgay Kantürk öncclikle bir şairdir. Yaşam biçimi eğilimlerini de belirleycbiliyor insanın... Ya da eğilımlcri yaşam biçimini doğal olarak ctkiliyor... Hayat Siyah Öliim Beyaz, Turgay Kantürk'ün şiirdcn öyküye geçişine ve artık öylc gideceğine bir işarct sayılamaz bence. Hcr ne kadar Tomris Uyar'ın da dediği gibi birçok öykücü, hatta romancı öylc yapmışsa da... Yalnızlık deyince ne anlıyoruz. Kesınlikle uzak durulnıası, kaçılması gereken, ağına düşürdüğünü boğan, yutan, yok eden, herkesin değilsc de çoğunluğun yaşammda gclip geçeceği düşünü len bir cvre. Ba/.en kaçılması imkânsız olarak kişiyi girdabına çckcn bir döncnı. ü süreci yaşayanın yaşamını zehir eden bir heyula!... Fakat yalnızlığı bir C U M H U R İ Y E T K İ T A P Editör/Sunuş ALİ ARTUN Tarih Sahneleri ÇEVIRENLER: Renan Akman, Esin Soğancılar, | Tanıl Bora, Kemal Atakay, Elçin Gen Modernliğin sahnesini oluşturan 18. ve 19. yüzyıl tarzı müzeler, zamanımızda ömürlerini dolduruyor. Bir yandan müze patlaması yaşanıyor, diğer yandan bu müzelere yeni kimlikler aranıyor. Müzeler gitgide gösteri kültürünün etkisine girerken, buna karşılık eleştirel bir müzeoloji yükseliyor. Tarih Sahneleri Sanat Müzeleri, Alı Artun'un sunuş yazısıyla Linda Nochlin, Carol Duncan, Emma Barker, Theodor Adorno, Andreas Huyssen, Stuart Hall ve Christoph Grunenberg'in metinlerinden oluşuyor. Sanat Müzeleri sanathayat 2003 Modern Hayatm Ressamı SUNUŞ Alı Artun ÇEVIREN Ali Berktay CHARLES BAUDELAIRE Avangard Kuramı SUNUŞ Ali Artun ÇEVIREN Erol Özbek PETER BÜRGER GEORGSIMMEL Modern Kültürde Çatışma SUNUŞ David Frisby ÇEVIRENLER Tanıl Bora, Nazile Kalaycı, Elçin Gen www.iietisim.com.tr Blnbırdırek Meydanı Sokak, iletıştm Han No. 7 Cağaloğlu 34122 Istanbul • Tel 212.516 22 606162 Faks: 212.516 12 58 • emall; lletislmOllttislm.com.tr • Oajıtım: Tel: 212.638 55 45638 55 71 • Faks: 212.517 71 57 S AY I 7 7 1 SAYFA 11