Katalog

Masum bır arkadaşlık olmadığını sevgılısının konuşurken zorlanmasından anlamıştı ( ) "Pekı ya sız" demek ıstemış, ama gurur mu, ıımut mu, artık ncysc, bır şcvlcı dılını bağlamış tı Ncyse kı sevgılısı soruyu goz leıındtn se/mış tlını yanağında arkadaşt^a ge/dıımıştl Hcpsı bııvdu le/gâhtat kı/a bunları anlatmak 'Sı/ce bı/ ayrıldık nu dıvt" sornıak ıstcdı " (Kar Karanlığı S 61) kısaca hcrkcsın vaşaclığı bıldık ı^bııkcy soıun laıın aı,ık ve acı veren bır c,ığlı ğıdır bu ovkıılcrdekı \alnı/lık Bclkı dc bu valni7İıgm bıı c^eşıt tanınıı da bu cumlelerclır "Oto bıısuıı n,ı ısındık<,a ısınmış, avaklaıtnı şışnıış onıııııdckl yol cıı koltııgunu yatınnca slkışmış kalnılştım Bedenımdckı rahat sızlık vut muş olnıalı>dı /ıhnı me (Ayakkabı KLiiulaıı S 7 I) Belkl dc bu şıııscl anlatımda ya tıyor, bazı yeıletde glzll bazı yeılerde a<,ık açık bağıran bu oykulerdekı yalnı/lığın buyusu Ne dc olsa, bu yalnızlığa on soz yenne Edıp Cansever'ın "Salıneak" şıııındcn bıı bolunı alınttlanmıştır na kalan "Mavi Kazaklı Kadın" "Bahçedekı ağadarın yaprakları e/anın ezgısınc ııyaıdı, bır de terlı saçlarıma arada sırada vu ıan ruzgâr " 'Orada ya^lanmalı yım 'CSozluk' dıve seslenmclıler bana " Ilarıka 1 Bu tunılclcr, he nıcn hcmcn ln. ı ınsanda bıı şey lerı ^ağrıstıııvoı oimalaıı hoş bır duygu olaıak kaldı bcndc Ama yıne de bana kalırsj kıtabın bu son o>kıısu, kıtaptakı dıgeroy kulere gore bııa/ daha /ayıf gel dı Sankı kıtabın son oykusu ol ınasından kavnaklanan bır ruh h.ılıvle kıtabın arka kapısından bakan buı gıbı dııruvor Beh(,et (,clık'ın hıkâvelerının .ıkıığı ıncua bcllı Duğun Bııa hanesı'ndckı hıkâvcleı bu mcc lanın yataklaıını bıı az daha de rınleştınnıi; bclııgınkştırmi'; vc sağlamlaijiıımi!; Bıı hıkavclcı, ıncellklı nıtelıkll ve okunması gerckcn hıkavclerdır, dıyorum Evet, hıkâye sevıyorsanız mutla ka okuyun Yalnız bu hıkâyelerı okurken, canını/ soğıık bır bııa <,ekerse bulamayabılıısıni7 Dugun Bıralıanesı nıalum kalabalık oluı • *Duğun Bıralıanesı. Behçct Çı lık Kunal Kı/tip 2004 yobazlaı onun bır futbol takımı oluşturma (.abalannı şıkâyet ko nusu yapıp gorevden alınmasını sagiamısjardır Kastamonu Lısesı'nde oğıet mcnkcn dıınvamn okuzun boy nu/laıı u/crınde okJuğunu soy lc\cn dın hoc ılarının ^ıkavetı ıı/erınc* vıne goıcvden alınıı C umhuııyelın ılanından sonra Ankaıa Sultanısı'ne mudur ola lak at.ınıı Bıııada okul ve ofc a n c ı k ı e \onelık saygın ı,abaları olıımsu/ .ınl ıında dıkkat ı.eker (, ıınku bu ulki.de ^alı^kan, clu ıııst bılgılı ve crdeııılı olmak hcı /aman ıişiktan koıkan vara saları lahatsı/ ftmnjtıı Bılgısı/ lıkleıı vc du/evsı/lıkkıı orlav.ı c,ıkmasın dıye avdmlı^a clıır de mck 1 , 1 c.ab.1 harcamıslardn 11 1 Aslında Sakallı Lclal m oykusu ulkcnın mehtcr takımı gıbı ıkı ıleıı bıı gerı gıcli'jinın ncdcnlcrı nı anlaması bakımından ıbıet verıcı bır ıçeıık ta^ır gelecekten pay edınme buyuklu ğunc donuştuımesının de sımya sldır Her şe>ın bu kadaı geçıcı aynı 7amanda bu kadar acımasız bır gerçeklık halındc vaşandığı yanılsamalar dunyasmd ı k.ılbın gı/ıne vaımışsani7 şunlan so\le yecek bılgelık elbcttc sı/ın dılı ni7 olacaktır "Sonsu/a koyıın/ benı ıkı nokta ııst ustc/ kaıı cıı vcn bıı dalın yanına/bana kapıvı kapavın bana pcncerevı / bıı so kak adı vcrın/ kendı ıgmden gc çe\ım/ bana bağırın b ın ı kıı sıırsti7 ışkencelcı/ oneıııli kııluı ler b ığıslavın' ıs'sı/ vc ıı/agım/ benı v ıkın/ bııakın" Bu ııc, nokta beş harf, Salıh Mercanoglu'nun venı vavımla nan Aıa Istasyon ' kıtabına gıııs ıijindı I ler ^ıırlc goı ıııınıc du\ gusundan bıra/ daha kurtulmuş bu şaır var buıada Lşvaların sahnesınden çekılmış Daha cla onemlısı ınsan ılışkıleıının ıce rıksı/ sahnesınden CjCkılmış In sandan değıl buıasıonemlı "lavlar taşıma/ ınsansı/ trem" (,oktan bılıyor Varoluşunu teva zıınıın sessız otağında dokuyor Bırkıı^uk oda Yunus'u Harflerı ıncelık Şıırı, bu ıncelığın vardığı ve geldığı ınsan dcrınlığı "so nunda şunu sovledım ev gecc/ sustuvsam ruhumun derın kuvu su ıcjn" (ıiınıın ıçınden bır eğrı (,1/gı olarak ge(,i)or, bılmenın ve anlamanın eğrısı bır usul <,ı/gı guncşlc golge arasında/ gıde cek yer vok" bılgısının hak edıl mış mahcubıyetı Evlcr Ü7 gurlukle zorunluluğun gıtmekle donmenın bırbırını durmadan kıjjkırttığı ya7gısı ınsanın Evın gırınedığı bır şıır var mıdır dun yada^ Belkı şıır vardır da şıırlerı ne evlerın gnmedığı bır şaır* Bı/ ya kızgın dışarılaıla dağlarız ev lerı ya da evlerden dışarılara bır serınlık gıden/ "ne çabuk geçtı Pa7ar/ claha nıce doner bıleğıme bağlı c,ark/ koca bır yalandan doğmuşum sankı/ sırtımcla buı gu/ hep çocuklar ıçın vaşamak' "ıncır çekırdeğını taşıran <,o cuk" buvumuştur Sevgısızlığın pasını gormııştıır Gurııltunun çekırdeğındekı dıle uzanmış, mutsuzluğu donuşturmuştur Urak kıyının ıçtenlığınc ınanmış tır Ya7ivla var olursanı/ kavbol mazsınız Havır duvgusunu şııre yukseltecek bır bılgelıktır bu "ınsan aradığı ıcjn/ bııa/ şukıct melı karanlığa ' Ara Ist ısvon, cvk'ileevler evleıle haıllcı aıası na geıılmi1} bır kalbın, \aıasına u/aklan basıp clıırdıığu bıı ses sı/lık Fıııug'dan I'ıakl a Boı ges'len llhan Berk'c bıı valı/den pazaı gunlenne onemlı vol arka daşlan var "katlavın omıumi7u gıdı\oıu/// gereksı/ şevleı .ılm yanını/a/ bır <,akıl taşı, mesela kuru bır vaprak// yırtın değerlı evıakını/ı/ korkularıni7 sızde kalsın/ duşmesın ımzani7/ mu hurlc e7ilmış olu kâğıtla ra// //bır şıır alın vanını/a ıs sı/ bıı ada ımgesı/ unutma)in go7İcrıni7de yanan ışığı/ bu tu nelden gec,eceğı/ bılırsını// ray lar taşıma/ ınsansı/ bıı tıenı" Bıı di7cicıı yd^jn bıı şaiıın, kı tabının bır bolumunc Kavafıs ın şu dı/esını almasını si7 de dcğeı lı bulma/ mısınız^ "ben kı peıı şan bıı adamım neden hata ben de olsıın *Ara tstasyon, Salıh Merca noğ/ı/ Yımı Yaytnlart Nı san/2004 SAYFA 19 ANİ BİR ÖLUM... (^klıığunde onu ıyı tanıvan latdan Alımet t m ı n Yalman Hurvatan da şunlan vazaı ' Memleketımızın dıkkate lavık sımalaıından Celal Yalnı/'ın anı bır kri7 nctıccsındc vefat ettığını derın bır leessıırle haber aldık Istanbul'cla ı ıh ıt bır havat ge Cjiımck ımkânı elınde ıken ogretmen sılatıvla taijralard.ı mcm kketc lıı/mctı tcrcıh etmı^, 1 ransi7ca oğıetmenı olarak Us kııp'e vollanmı^tır Orada kcndı kescsınclcn bıı futbol mevdanı ve ekıbı olu^tıırunca voba7İaı kcndisinı tckfıı etmı^lerdır Ma arıf Ne/aretı kcndısını a7il sıııc tı\le ce/alandırmı^ voba/ların elınden 7oı kurtarmıştır Kasta monıı l ısesı'nde oğretmen ıken taassuba karşı olan mucadelesı vu/unden hapse atılmıştır (,um huılyetın llanında Maaııı vekılı olan Vasıf Çınar kcndısını An kara Lısesı'ne mudur yapmıştır Celal Be\ bıırada da aradığını bulama) ınca ijekılmış ve bır su re askcn fabrıkalaıda ışçı olarak ı, ılışmıştır ( elal Yalnı/ kâmıl ınsan oıneğıne a/amı derecede yaklaşjmı^ bır hlo/oftıı Yalnız soyadım sec^mış olmasına rağ men kendısını yakın tutanlar, se venler sayanlar çoktıı Rumclıhı san'nda çok sevdıg'ı Tevfık Fık ret'ın me/arının vanında bır ve ıc gomulccektıı (s 25) Kıtabın va/arı Orhan Kaıave lı "Bıı ılgıiK, ve o/gun kışılık bıısbııtıın unııtıılmadan onu o/ellıkk genij kuşaklaıa tanıt ıııak ıCjin bır IOI ustlennıek" ge ıe£mı dııvaı Sakallı Celal "hıııııyct rııhu nu" (îalatasarav ve Tevfık Fık ret'ten alan ve onıru boyunca bıı rulıa sadık kalıp onu savıı nan bııı olaıak bılınır Lıselere ılk kadın ogıclmen onun aracıy la atanmı^tır Idcılı/m du^unce ve ılkcleıınclen c>dun vermeden cıdcm \c bılgıyı, bıi(,ok blçım scllığe yeğlemı^ bır msandır Ama değeıı bılınmemış, haksız lıklaıa uğramıştır Çuııku o, Do ğu'ya gıdcn buyuk bır gemıde Batı'ya dogru koşanlann ıılke sıncle, Turkıyc de yaşi)ordu Sakallı Celal, Atatuık'un "O sa dc bu)uk ^aır değıl, bııyuk ın sandı O karanlıklarda bır nuı goren ve vatanda^larını o nuı a goturmeye (,alışan yegâne şaır ve yegâne ınsandı" dıye nıteledığı Tevfık Fıkret'ın oğrencısıyciı Celal Bev'ın yaşamını bır pro testonun romanı olarak nıtelc ÜYCUN MEKÂNLAR Bu yalnı/lığa uygıın bır de mckânlat olmalı Behe,et Çe lık'ın oykulcıındekı mekânlar Bırahane, <,ay bah^esı, ucuz meyhaneleı ve ev ıckrıdır "Denı/ neredc bıtıp gokyu/unun neıede başladıgı bcllı değıl Sıs ufuk (,ugısını sılnnş Cıokyu/u avaklanmı/m dıbıııde başlıyor Ya da dcnı/ kabaımış yıldı/laıa u/anmış Oturdugunı e,av balı ccsındc hcıncn hukcs yaşlı G e n d t r 1 , 1 uygun bır gun de 11 1 ğıl perşembc Onlaı mcsaıdeleı ışsızleı l(,ın palıalı oğıencılet ıcjn u/ak bıı yeıdcjım" (Otede kı S 1) her şevden kıınsekr dcn u/ak Bır başka mckân "Gclırkcn clışaricla oturmayı, hava altnayı tasarlamışken duş meve başlayan damlalatdan ur kııp camlı bolıımc geCjtıler ' (So ftıık Bıı Ateş S 34) bcllı kı bır bıralıanc* bır caffdır so/ kontısu Aslınd.ı nıve ncdcn bıı mckân laı sorusu soıulaciğını bılıvor mıış gıbı bu Iuhar mckânı an lattıktan sonra "Unıversıte lo kalınde rah.ıt etrımorsan anla nm ama bu şehirde daha gu?el ycılcı olmalı Bııı ayı seçmış olnıan, bıırada rahat etmen " "Orta ya!} krı/ınıc ıvı gelıyor belkıde ' (ftıhaf S 41) Mc kânlar ınsanın ı<,ını yansıtıyor dcılcı Behçct Çclık ın oykule ıındekı Dostoyevskı varı mekân lar, i(,ını ne du/eyde yansıtıyor bılmem ama ınkar edılmeyecek kadaı yansıttıgı kesın Buna te/at olaıak, oykulerdekı kahramaıılar kıtabın adını ta şıyan ' Duğun Bıralıanesı' nı saymazsak hemen hcmcn hepsı ah yetle bıralarını ıçıyor Bu da, Beli(,et'ın ı<,ını yansıtmadığı ke sın Behçct Çelık, hepımızm bıldı fiı, yalnızkcn kurduğumu/ duş îerı, hayata ve aşka daıı kuıgula dığınıı/ beklentıleıın, unıutların o anını, o ıııh halını c,ok ıyı su nuyoı bızleıc. (JykuİLiın i(,ınde kı o anlarla, o halleılc kaışılaştı öımızda "evet geıçekten de boy le oluyor" dedırtıyoı Behçet'ın hıkâyclcu, duşluıyk, bııasiyla, tnekânlari)la, soykm ve dıyalog larıyla hayatın ta kendısıdır Hı kâycleıınde ıkı yu/lu kuıgu bu lamazsınız, sahte anlatım yok Ama kıtabın son oykusu, "tkı Camı Aıası Beynamaz" dan, ba. C U M H U R İ Y E T K İ T A P Sakallı Celal nıck geıekıı A)clın'a gıdıp oıa dd ış«,ı olarak c,alışması, dağınık sadaıı ve sakalı "hak belledığı \oldan' ayıılmaması bu tepkı nm bır protestonıın urunu olsa gcıck ' Toplumun hep ılerıye gıdıvoı olmasım bekleyıp bunu bır tur lu gorememesının yaıattığı cluş kıııklığı ve kuskunluk, onu "protcst" bıı vaşamın i(,ıne ıt mış, vo/la^an bır oıtamdan ko rıınnıa mucadelesı vermeye 7or lamıştn Sakallı Celal duzeylı ve dona nınılı bır halk fılo/ofu olarak ta nımlanabılıı Yaşadığı yıllarda hep u/ak durduğu bılgısız ve gorgusu/ ınsan sayısı ne yazık kı (,ok buvuk bır hi7İa arttı ü bu ınsanları gorebılseydı uzuncun den kahrolurdu Yolda, sokakta, kapalı mekânlarda, evlerde, top luluk ıcınde, araba kullanırken go/lenen hamlıklar, çığlıkler, gorgusu/ ve bılgısızlıkler ınsanı (,ıleden <,ıkarıyor Sakallı Celal'ı ve onun gibı '\orak yerlerde akıp gıden" guzel ınsanları scvgıyle anıyoruz • Orhan Karavelı^SAattı Celal Bir "Bilinmeyen Unlü'nün Yaşam Oykusu, 4 Baskı, Utanbul, l'ergamon Yayınları, 2004, 2)2 ı n Abduliah TEKİN "Oyle bır nchr ı muazzam gıhı ış ettm}sın bakat cyvaah (orak yerde akıp t Sana bıı ha^ka zcmtn zanıan lazınıJı Sana btr a!c nı ı lahııl ntjıin Lı ztmdı " A ra Istasyon m D unyaya bıra/ erken gelıp yennı bulama mı^, dcğerı ıyı anlaşıl mamış bırc,ok ınsan vardır Yennı \c 7amanını bul.ı mayan bu tur ınsanlara vaşamın her dalında rastlamı Sakallı Ce lal olarak tanınan Mahmut Cel.ıl Yalnız da bunlaıdan bındıı 1886 1962 vılları aıasında yasa yan Sakallı Celal Bahrıye Nazırı Bıııncı Ferık (oramıral) Huseyın Husnu Paşa'nın oğludur Galatasarav Mekteb ı Sultanı sı mezunu olan Sakallı Celal devlet hesabına gıttığı Pans'ın Sorbonne Unıvcrsıtesi'nde bır surc sıyasal bılımlcr oğıenımı vapmıs daha sonra Uskup Sulta nısı'nde Fransı/ca ve felsefe og retmcnlığı gorcvlerınde bulun mııştur Uskııp'te oğretmenken, futbolıı gunah olarak nıtcleyen SAYI 77 1 1 ŞİlkruERBAŞ A ıa İsiasyon Bıı yol cııluk ımı nıı, ınsanın tutsağı oldugu gerçeldı ğın havıf çığlığı mı, voksa bır ya^aına tasarunı miı' Ya da her u\ halın bubırı ıçındc eııdıgı bır dorduncu boyut mu" Belkı de ınsanın dıışuncesı al tında ezıldığı sonsu/luk yoksa gcı,icilık mı demelı duygusuna kaı^ı bıkıck bılmeden olu^tuı clugıı bıı başka sonsu/luk tasarı nıı ' nasılsa hiijbır ı^ tamaııılan mıyoı"sa, buna karşı yıne de "degışen heı şey devamıysa ha )atın", bız bunu bır yaşama hu gısı halıne gctırebılmışsek, o za man ara ıstasyonları bır sonsuz luk duygusıi)la yaşayacak bıı gııı, cdınnıışız demektır Bu, m sanın yaşadığı her anı, her dutu mu bır mucızeye, bır verıme ve