Katalog

DorisLessingin "Türkü Söylüyor otlar'ı yeniden Irkçılık üzerine bir roman Otoıri* kı/lığında adevı soıunlaı ya^amıştıı Babaıçkıuvc a>nıazdıı Anneyle su ıeklı kavga umclerı, ev de huzurun kalmaması, Mary'ı derınden elkıler Bu neck nle babasını hıç bır zanıan sevme? ve al fetme/ " Ustelık babası nı boylesme teık etnıek k, annesının çcktığı acı laıın oııınu alıyoıınu^ gı bı gelıyoıdu ona s/42" Aıle it,ı kavgalaıın <,o cııklaıın yetı^nıesındt olıımsu/ bır etkı bııaktı ğı bır gerc,ektıı Maıy de bu tuı kavgaların arasın da buyumıı^tuı Baba sevgısııiL o kadaı hasnt tn kı Cıtnı, kızlığında ve bonıakı >a^anunda bu sevgısı/lık ona pahalıya patlavaıaktıı Yazaroyk sıne ılgmt, bn ko7ayla oıuvoı kı Maıy'yı, onıın ki'jihğındc ırkc,ılıgı, cın bellığı, A i n k a nın gele Doris Lessing Türkü Söylüyor Otlar'da bir insanlık dramını anlatıyor. Psikolojik gerilimi üst düzeyde olan bir roman elimizdeki. Bir cinayet haberiyle başlıyor roman, MaryTurnerin öldürülmesi nedeniyle hareketleniyor ve sürpriz bir finalle sona eriyor. (1 T u f a n ERBARIŞTIRAN uzlcıiC yıl oııce Afrıka'nın çcşıt lı bolgcleıınclcn alınan zencıler Anıerıka'ya kole olaıak satılıyor CILI Bcya/ adam ı^ın tıcaıı boyu tunu dusunur, satılan ^encının ya/gısını mcrak bıle etmezdı Osmanlı donemınde de SıiLİan bolgesınden çok sayıda zencı ha dım cdıkıek getınlmı^tı Afrıka'da yakın zamana kadar kolc tıcarctı yasaldi, ısteyen hcrkcs bu ışı (') yapabllıyoıdu Doris Lcssıng bovlesi bn insanlık dıanıı nı yansitan, psıkolojik guılınıı üsl duzeyde olan bn lonıan ya/ınış Bır cınavet lıabc rıyle basjaı ıcinı.ın Mat\ Tuıncr'ın oklu IUIIIK nedenı u/eııne konu haıcketlenır vc sıırpıi7 bır hnalle sona erer Maıv'nın cıseclı bukınunca vakın kom sulaıı devreve gıreı, konııyıı aıaştırnıaya basjat Cınayetı kını ı^leuıı^tıı > Bıı soı u ya/ar taıafından bılınçaltından okıııa soı dıııulmaktadır Mary'nın cınayetı oylc bır vap bo/ oyıınuyla vcrılıı kı, okıır bıınıı çoznıek ıçın suıeklı SOILI soınıak zorunda dıı arlık Turncı aıksı ıçıne kapanık, kım seyle goı ıısjncAcıı rletüjinıı sevmeyen bn yapıya sahıplıı " aına neclcıısc sevenleıı 5 yoktıı Pckı, tıcdcnclı bu hosnutsu/lıık s/13" Alrıka'da zencı kolc çalıştıran, çıftlığı olan, bcya/ tenlı bn aılenın kendı ııkından olanlarla vakınhk kuıması guekırdı Zcn cıkıle ılı^kı kuımak, onlaıla dost olm.ık sakıncalı sayılııdı Bn açıdan bakıldıgmda ya^ananlar bıı insanlık dıamıdır Yazarın buıada Dıck Turner'ın kısjlığını onc çi kaıtnıası onıın soıunlaıını yansıtnıası ger <,fkiftı de çok anlamlı ve dıkkat çekıu ol ımış Dıck, döğayı seven, yalnı/ kalmayı yeğleyen, fa/la konuşmayan, ıçıne kapanık bıııdıı Kendısının psıkolojık sorunları vardır, kısjlığı hcnuz oturmaniıştıı Roman boyunca bunun somut omekJennı goruyo ruz Yazarın asıl ustalığı ıkıncı bolumle bır lıkte başlıyor Mary çocukluğıında ve genç Y neklcıını anne baba kavgalaıının olumsu/ so ııu(,laııııı goıebılıyorsu nu/ Maı\ keıulı kı^ıstl geçmı^ııulen ıntıkam al nıaktadır Bu ıntıkam du>gusu zamanında va şayamadığı, acı <,cktığı, ağladıgı olayları unutnıa ya yonelıktıı aslında Fıeud'un bastırılan duygulaı 'bıı gun baş ka bn bı<,ımde oılaya ijikar' dıye tanımla dıgı unlu sa\ ının doguıluğuna bıı kez da ha tanık oluvoııı/ ÖZGÜR KADIN Maıy nın ozguı kadırı olma .ıı/usu, ba ijiıtA bııyrıık tavıılaıı ba^lı ba^ma dıkkat c,e kıu nıtclıktt kıııgulanını^ Maı> kendı oz gurluğunu bn uslunkık' anlanunda \o lunılanıakladıı Be>a/kadın lıcı koııuda o/guıduı o haldı. beva/ kadııı ustunduı Aııslotclcs ın loımıl mantık anla\ı^ım \ jnsıtan bu vakla^ını ılgını, olmakı.ın OIL, lıhlıkı.lıdıı ' Sınıi, Cıuın\ Alııka d ı bılı IILII l)iı ka\ranı degıklıı, bunun cijanlanılı sı olan nk', ı,ak^tıgı buıodakı od.uı, obuı kadınların u^ağı ve sokakta go/une bık /oı ı,aıpan bıc,ınısız v*rlı )igml.uı\dı s/42 /entı kadmlaıı' bı^ıınsız yerlı sı guılau>dı dı>tnk kadaı nkc,ı, ııaısıst, a^ağıla>an bıı goıu^t (') sahıptıı Bunda lıiı, ku^ku yok kı, kcndı geı,nn^ınck ^AŞA dıklaıı, cgıtını \e kultuı yttLisı/Lgı oııenılı bıı lol oynanıı^lu Konıan tanıamtn Maı> tıplenıesı U/LII IIL kurıılu olduğıından, kuıgu, anlatım, olay oıgusıı gıbı değulendırıiKİet bıı kı^ı lık ıle ozdesjes^ıyoı Maıy ba^lı ba^ına bıı fenomuıdır ıoınanda I Ieı ola\, avııntı, haıcket bu kahıanıaıun kışilıgıııdL, dıı^ıın cLİeımtk eııniı.kto, sonıa vı.ıııden olu^.ı ıak ckvam LtmckKdır Mary gunun bırınde keııdısı lıakkmda konu^an aıkada^laıını bır ıastlantı sonu cutıda dınledıgınde, hLiıiLiı karar veıır llk lıi!>atta evleneeektır ' Aıkada^lannın alaycı konu^malaıına dalıa fazla dayanama/ 'I.v de kalnıl^ klz' so/leıını duvnıak ıstenıe/ Kadıııca bu duygu vc tcpkının kar^llıgıdlı, heıiKiı evknmek ibtenıcsı Dıck ısnunde yoksul bıı cfıft<tıyle ya^amını bııle^tırır Ive dılıkle almmiij bır kaıaıdır bıı Maıy cv lenme anında bıle geCjmışını du^unnıekte dır " Annesı babasının ona yaşattığı ya^a mı, bırının lozına yaşatması ıçın obur dun \adan dılekte bulunmu^gıbı bır sannya kapılmı^tı ve bu duygııyıı atamıyoıdıı u/e ıınden s/64" Maıy ne yaparsa yapsın, nc kadaı kaçaısa kaçsın, kı^ıscl anılarından kurtulama/ I aıklı bır yerde yaijaması, gıınluk ıı^ra^larının değı^mesı, hatta evlenmesı bılf bır ışe yaıanıaz O aıtık bır tarafı ge^mışıne prangalı, unııtmak ıstedıkc,e anırnsayan koıkunıın vegeıılımın lçınde vaşavan beİHM/lığın \aıattıgı sıkıntı ıle sa ga sola bagn an lıuvsu/ bır kadın olmııştıır I vlılık bıle onıı bıı deıtten kıırtaıamamı^ tn Rnnı.ın bu anlanıda c)ıı/c\lı bn psıko lo|ik atnıoskı vaıatryoı Bıı kı^ının geçnıı şınt bagınılı olmasını, bıınd m kurtıılm ık lc,ın heı şc\ı deneıken evlllıgı bıle setnıesı nı ve bunıın koııı sonıı^laıını ustalıkla an latıvoı BAŞARISIZ BİR KİŞİLİK Konıanın dıgn kahıam.ını Dıtk ıst c,ok iarklı bıı goıuntu vansıtnıaktadıı Kaıısı nın aksıne sılık K,IIIL kapanık, kaıaılaıın d,\ baş^ııısı/ bır kı^ılık cı/eı (^ıftlıgı kolu \onetmektedıı koc.ıaıa/ı ( 2(X) donıım ) ıvıı /ıvıı i'jler nedcnnk paıa ka/andırma/ onlara Diık lanı anlanııvla ba^aıısı/, bu nahnılı so/dınknıeyen bıı adamdıı Dıık'ın ıoınanda oııenılı bıı yerı varas Iında Çıhlığınc bağımlı, ba!}ka hıçbır ış bılnuven, gunluk v.ı^amın tum sosyal et kınlığınden kendısını soyntlavan bırısıdır Onıın bııtun tleıdı, bekJentısı, umutları bır sonrakı mevsınıe kad.n gcçen siiıeyı kıır larnıaktır Du^uncclen sıg, anlamsız ve kı sa vadıJıdır M.ııy ısc ataktır, cesurdıır lkı ııc, noktada yeı alan bu ıkı ınsanın evlılığı de kuşkusuz soı unlu olacaktıı Yazar bunıı ıyi bıldığınden onları sık sık kavga ettıtır, kustııruı, hatta bır keresınde Mary'yı ev den kaeırttnıı Maıy kocasının başarısızlığına katlana nıamaktadıt Parasızlık onıı bıktırmı^tır ar tık Yıne eskl gıınlerı anımsaı "Babasıyla para vn/unden yarattığı kavgalarda annesı nın kullandığı sestı bu s/93" Kendı sesı bıle ba/en annesının stsiıu benzemektedıı Kahıanıa nui ses ben/eılığı, kendı ge<,iT)i$ıyle arasındakı kop ruden ba^ka bn y.y değıl dıı Maıy guknk annesme ben/emektedıı Roınanın çok katmanlı anlatınıı buıa dan Itıbaıen ba^laı M.ııv vc annesının kışılıklerı, ya/ gdan ıç îLegeçnıı^tıı Okıır bu kışılıkleıı ayıklavacak kımın nerede dıırduğuna kaıar verecektır Dıck para ka/anmak ıçın aricilık domıı/ uretımı, hmdı ve tav^an l^ı sapayını deıken sııreklı dırç kırıklığı ya^ar Çıftlığe a^ııı bagınılı olması, topraktan va/geçe nıemesı onıı başarısız kılan nedenlerden sadcce bazıla ııdır Bııgun çıttlığe Musa adında bır /cnci kole gelıı Onunla bır tıırlıı anlaşama/ Mary Kolevı sıııekJı olarak a/arlar, bağırır, horlar, hatta kırbaçlaı Oteyandan koca sı hastala'hıı ve ıdaıeyı geçıLI olaıak elıne alıı Bu ııs lunluk du\gusu, hıç ke^ct medığı bır vonunıı oıta\a çikartır " Seksen kadaı ka KI emekçinın patronu olma duygusu, ona yepyenı bıı o/guven asılıyoıdıı, onlaıl denetıım altında tutmak, canının ıstedığınce vonctmck ho^ bıı dııy guydıı doğrusu s/13 1" Maıy elınde kııba u ıle geçiıılşındcn bır kez daha ıntıkam alır Bu aıada Musa ıle aıalaıında tuhat, gı zemlı bır yakınla^ma ba^Iamıştıı Musa'nın genı% omu/laıı, goıkemlı bedenı dıkkat çe kıcıdıı Mary hem etkılenmcktedır ondan, lıem de korkmakt.ıdıı Bu nedıiıle cınsel lık duıtıılcıını alabıldıgıncc. bastırıı \ok etmeye çalı^ıı Musa ısc vardıınscvı ı \c dost canlısıdıı So/c uklı le da\ anııuKİ.ın evlemın olıııadıgı bıı garıp vakınla^madıı aıalaıındakı M.ıı\ hast.ıl.ınıı, vatag.ı dııijcı ^'oIgunduı \ ıllaıdıı yasadıgı sıkınlılar be denını ve ıııhunu bır lıaylı zedelemı^lıı Nc vaplığını bılınemektedıı Annehiyle suıeklı konu^uı, deıtkıını payla^mak ısteı Yakıız dıı Ruhsal \ouden dlıennıc gucıı lııken mek u/eredır Lvden koMilan Musa, kıskançlık nedc nıylc Mary'vı olduıuı Her ^e\ çabmakol mu^tııı Yaptıgı hı/metkıın kaı^ılıgı bu ol mamalıdıı Ustelık Mary yc olan ılgısı dc ayıı bır konuduı Iıkınm (aıklı olması ne denıylc bıı kez dalıa yeııılmıij, ıtılmı^ ve kovu!mıi!)tuı Sonııçta Musa'nın da duygu laı ı vardır ve o dd bır eıkektır Ya/aı bu /eııcı koleyı ısleıkeıı, onıın ııksal o/ellığım erkeksi duygııları Lİe ba^arılı bıı haınıanla nıa yapıyor, okuıa bıı kcv daha ırkçılıkla ıl gılı sorular soıduruyor Romanm sonunda bır yere kaçma/ Mu sa, otuı ın, her zanıan yaptığı gıbı sırtını agaca yaslar ve bekleı 1 ler zencı kole gıbı yazgısına razıdır " Tuıku Soyluyor Otlar", bevaz bır ka dının ırkçılık duygularıyla hareket cttığı, tum kararlarını bıı doğuıltuda verdığı, kıijisel geçmışmdeıı kopanıadığı, kendı ozgurluğunu 'ustunluk' olarak goıdııgu Maıy tıplemesıi u/crınc yazılnu^ bn IO Türkü Soyluyor Otlar/ Doris Leaıng/ Çevıren Aylın Sagtur/ Can Yayınları/ 2004/ Roman/ 214 sayfa K İ T A P SAYFA 14 C U M H U R İ Y E T S AYI 77 1