Katalog

B UL MA C A Once aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayüı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa, bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşdığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru bir şairin adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aynı şairin en son yayımladığı "gençlik çağı" adlı şiir kitabından bir alıntı ortaya çıkacaktır. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. îlhan Berk'in bir şiir kitabı. 40 36 33 37 54 65 42 23 28 71 32 3 64 74 57 I. "Burada kitabı). 73 9 7 10 52 34 İLKBi MUMCUOĞLU Tö T Bir Ada Hikavesi2 Türkçcde bilim vc lelsefe dilinin gelişmemiş olduğu söylenir, çok sık tartışılan bir konu olsa da sanırım dilimiz hakkında önemli bir gerçeği yansıtır bu görüş. 1930'larda Türkçe sözcüklerin dörtte beşinin yabancı kökenli olduğu, şimdiyse o yıllann Türkçesinden geriye tüm dil kullanımında sadcce üçte bir sözcük kalmış olması çok önemli bir veridir. Bunca değişim yaşayan bir dilin yazarı olmak da kuşkusuz dilin gideceği yöne karar veren durumuna solcar şair ve romancıları. Benzer bir durumu Rusçanın da yaşadığını biliyoruz. Bunun en iyi kanıtı Puşkin'in "Maça Kızı" (Puşkin: Tüm Öykü ve Romanlar, Cem Yayınevi, 1990, Çev.: Ataol Behramoğlu) adlı öyküsü verir. Oykünün bir yerinde genç subay Tomski, büyükannesi Kontese "Ister misiniz Rus romanlanndan göndereyim size?" diye sorduğunda Kontesin yanıtı "Rus romanı var mı sahiden?" olur. Zaten Kontes büyiikanne, hiç Rusça konuşmaz, torunuyla bile Fransızca konuşmayı tercih eder. Piyotr îlyiç Çaykovski Puşkin'in öyküsüne dayandırdığı "Maça Kızı" adlı operasında da Kontese partisine Fransızca arya yazar, halbuki eserin tamamı Rusçadir. Böylece Puşkin'in vurguladığı gibi Çaykovski de bir önceki neslin kendi dilini nasıl küçümsediğlni sergiler; bilim ve felsefe dili olmanın ötesinde bir sanat dili bile olmadığını kabul eden bir neslin tcmsilcisidir Kontes. Rusça, köylülerin (hatta köle sayıların serflerin) kullandığı dil olarak görülür ve yazıiı dil olarak kabul edilmez. Yazılı dil geleneği ancak büyük şair ve yazarların eserleriyle dili geîiştirmeleri sonucunda yerine oturmuştur. Belki de bu dıırum tüm Avrupa dilleri için geçerlidir. Ingilizce ilk felsefe metniniJohnLocke (16321704), ilk başlarda Latince yazan Rene Descartes da ilk Fransızca felsefe metnini 1637 yılında yazdılar. Onlardan önce yerel dillerde metin ancak halk şiirleri ve tiyatro oyunlarıydı, düşünce ve sanat dili olarak tüm Avrupa Latinceyi kabul etmişti. Buna bağlı olarak kilisenin kabul ettiği dil de Latinceydi. Görüldüğü gibi, bir dilin saygınlık kazanmasında en büyük rol yazarlara düşer. Dilin mimarları olarak hem gramer konusunda hem de sözcük hazinesinin gelişmesinde, yapısının oturmasında çok önemli bir görev üstlenirler, bizlere düşen de onların geliştirdiği dili doğru olarak kullanmaktır. Tüm bu düşünceler, Yaşar Kemal'in yeni romanı Karıncanın Su lçtiği"ni okurken yeniden aklımı kurcalamaya başladı. Bilmediğim ve daha önce hiç kullanmadığım çok sayıda yeni sözcük öğrendim, bazıları için sözlüğe bakmam gerekli (menevişlenme, ürüşmek, yıldırak,koygunlaşma,vb.)bazılarını da(öldüreyazdı, konuşuk, akıldaneşi, vb.) tümcenin gidişatından çıkarttım. Ayrıca tüm roman boyunca yazarın hiç kesme işareti kullanmaması da dikkatimi çekti. Fethi Naci, "Yaşar Kemal'in Romancılığı" (Adam Yayınları, 1990) adlı incelemesinde Yaşar Kemal'in diliyle ilgili olarak çok güzel bir tanımlama yapmış: "Ancak şiirle uöraşmış yazarlar düzyazıyı ustalıkla kullanabiliyorlar; şiiri bırakmış da olsalar, şiirle içli dışlı olmak, Türkçenin olanaklarını sonuna kadar zorlayabilmek için gerekli." Yaşar Kemal'in gerçekten dilin tüm olanaklarını zorladığını ve büyük bir yenilik getirdiğini hissediyorsunuz "Bir Ada Hikâyesi" romanlarında. "Karıncanın Su Içtiği" elbette sadece dile getirdiği yenilik açısından değil, Türkiye tarininin de çok önemli yıllarını dile getirdiği için önemli. Bütün Anadolu'da insanların yerlerinden edilmeleri, denizdeki bir fırtınanın neden olduğu dalgalanmalar gibi, Karadeniz'den Ege'ye, Yunanistan'dan lç Anadolu'ya dalgalanmalar gibi farklı yönlere akmaları anlatılıyor. "Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana" nasıl akan, dalgalanan, başka yönlere gidenleri anlatıyorsa, "Karıncanın Su Içtiği" de denizdeki durgunluğu, yerine oturmayı, yeni yuva bulmayı dile getiriyor. Bu romanla birlikte mutlaka okunması gereken iki kitap daha var: Fethi Naci'nin "Yaşar Kemal'in Roman cılığı" ve Adam Yayınları tarafından derlenen "Yaşar Kemal'i Okumak"(1998). www.yazınsanati.cjb.net " (Azer Yaran'ın son şiir 30 62 22 55 16 35 J. "Kadı ..." (10831149 yüları arasında yaşayan, Septe ve Kurtuba'da kadılıklar yapan, Maliki bilgin ve şair). 24 59 61 19 B. "...mobil" (üretilen mal değerlerinin iniş çıkışına göre saptanan ücret ödeme ölçümü). 67 43 15 66 K. "Yevgeniy îvanoviç ..." (Sovyet toplumuna ayak uyduramayan yapıtlarınınyayımlanmasına izin verilmeyen, simgesel yer değiştirmelerle, taş devrine geri döndüğünü düşünen bir Rusya'yı anlatan (la Caverne) ve bir kurgu romanda (Nous autres) geleceğin totaliter dünyasını dile getiren Rus yazar). 75 70 18 45 72 63 51 79 C. Turşu yapmaya elverişli. 81 49 25 8 44 26 39 41 D. îm koymak, imle göstermek. 17 47 60 78 56 20 5 E. "... Neyir" (Muhsin Ertuğrul'un da eşi olan tiyatro sanatçısı). 21 58 12 1 76 38 27 F. "Abdüsselam ..." (Kaddafi'den sonra Libya'nın en önde gelen yöneticisi). 50 53 69 48 46 6 689. sayının çözümü A. Yağmur, B. Aç Sınıfın Laneti, C. Perçem, D. Ruhum, E. Ataş, F. Küçük, G. Kasım, H. Asu, I. Ses, J. Işık Yurtçu, K. Resim, L. Gemi, M. Ad, N. Sağdıç, O. Ira. Şiir: "aşağısı uçurum uçurumun aşağısı annemde ilk yer sarsıntısı yaprak kasırgasıMehmet MüfitÜç Çiçek" G. "Kabrimi kimse ziyaret etmesin Allah için,/ Gelmesin reddeylerim billah öz kardaşımı;/ Gözlerim ebnayı ademden o rütbe yıldı kim,/ Istemem ben Fatiha, tek çalmasınlar taşımı." diyen, hiciv şairi. 2 83 14 82 29 H. Gösteri. 77 13 11 80 68 4 31 "Karınca Fügir M. C. Escher (ağacbaskı, 1953). CUMHURİYET KİTAP SAYI 641 SAYFA 23