Katalog

Sessizliğin Bekçisi CELAL SOYCAN ()murgasında sozcuk ekonomısı oku nan her şur kendı ıçıne doğru daha da derışmeye çabalar Sjursel soylemın ken dılığınden 'fazla soz e kapalı halı bu şı ırlerde neredevse matematık bır denkle me kenetlenır Her sozcuk, anlam alanı nı oylesıne yayar kı, şursel kurgu, butu nuyie taşıyıcı oğelerden oluşan bır yapı gıbı, destekleyıcı ya da susleyıcı emekten soyunuktur Kadır Aydemır, çeşıtlı dergılerde ya yımladığı şurlerınde, sozcuk ekonomı sıne ozenlı bır şaır olarak dıkkat çekıyor du Yaygın uzunluktakı bu şıırlerde, soy leyıştekı yoğunlaşma, şıırsel yalınlığı ze delemeden ışlemekteydı Elımıze ulaşan ılk kıtabındakı (Sessizliğin Bekçısı, He ra, 2002) şurlerse, hazırlıklı okuru bıle şaşırtan bır bıçımle kurgulanmış Butu nuyle Hayku tadında, anlamı kıstırma çabasındakı beyhudelığı fark etmış bır susma hahnın şıırlerı Ilk kıtabını yayım layan yırmı beş yaşındakı genç bır şaır ıçın ılgınç ve ozguvenlı bır adım Şurını olabıldığınce n sozcukle kura rak, mınımal bır anlatıma yerleşen şaır ler dışında da, hemen her şaırın benzer denemelerı vardır, olmalıdır Savrulma nın, dağılmanın, gereksız tekrarın on lenmesı bakımından, zaman zaman sıkı biçımlerın dısıplın kazandırıcı etkılerını yaşamak olumludur Kadır Aydemır'ın kıtap butunluğunde okura sunduğu şı ırlerınse, nasıl bır eksene yerleşmeyı on gorduğunu kestıremeyız, ancak, şaırın alışıldık uzunluktakı dığer şurlerıne de haksızük etmemesı gerektığını duşunu yorum Sonuçta, şursel bıçemın/bıçımın şaırın yaşantı/bılınç ıçerığınde bır karşı lığı olduğu duşunufurse, en doğru çozu mu şıırın kendısı bulacaktır *** Sessizliğin Bekçisi, uçer dızelık 35 şı ırden oluşan, toplam 105 dızelık bır kı tap 21 dıze tek sozcukle kurulmuş Bır şur, tek sozcuklu uç dıze Sessızlık / Sessizliğin/ Bekçısı 31 dıze uç sozcukle kurulmuş dort sozcuklu tek bır dıze var Toplam dızenın yansı, yanı 52 dıze ıse ıkı sozcuklu Bu, kıtaptakı sesı de belırlı yor Konuşmanın başladığı, surmeyeyel tendığı, ama hemen susmaya evrıldığı bır sureç Şaır, Hayku'dan daha dar bır dılsel mekânda konuşuyor Bu darlık, kavramsal bır sozcuk paletını zorlasa da, şurlerın çoğunluğunda yalın, gundelık kullanımdan sokulme, doğayı ışaret eden sozcukler ağırlıkta Oyîe kı, Ey ça lılar guzelı/ Şenlık ateşı/ Ateşboceğının şnrınde goruleceğı uzere bu seçım bu tunuyle "yansıtmacı" bır estetığe bıtışır, ama bu ornekler sayıca çok az Lsasta Aydemır doğadakı nesneler, devınımler, sureçler uzerınden anlatımcı' bır este tığın ıçıne verleşmıştır U/un soluklu şıırlerındekı tanıdık so runsallar, bu kıtaptakı mınımalıst ıfade ve çokelerek, elbette dılsel bır deneyımın sınır taşları uzerınden okura taşınır Bu ne gurultu / Tırtülar, kuşlar/ Duşunuyo ruz Ya da, daha koyu bır varoluş huz nu Her gece/ Aynı ağrıyla/ Kayıyor bır yıldız Imgeyle duz anlamın bırbırını yokla yarak, sozun kendıne çakılı olanakları na kanmayan bır sezgı butunluğunde barok anlamlar kuran dızelerde yaygın lıkla nokta/uç nokta kullanılmış Sesı kısmak, tempoyu duşurmek uzere sen taktık oğeler ayarlanmış Sekız dıze uç noktayla sonlanırken, kıtabın butunun de o da onaylayıcı bır ses ıçın ıkı kez un lem kullanılmış Bu Sige'ye saygıdır, su suş estetığıdır lmgeyle duzyazı aklı ara Psikoterapide zamanı yaşamak Prof. Dr. AHMET ÇELİKKOL Psikoterapide Zamanı Yaşamak, Prof Ataman Tangor'un ıkıncı kıtabı tlk ça lışması Psıkoterapıler Ellutabı (Ege Psı kıyatrı Yayınları), bu kıtabının oncusu nıtelığındedır ve bellı başlı psıkoterapı turlerını ayrıntdarıyla tanıtır Yazar yenı lutabında ıse psıkoterapı zaman ılışkı sını ele alıyor, tıbbı, felsefı, daha onem lısı modern fızık bağlamında tartışma or tamına getırıyor Ulkemızde, bılımsel kı tapların en azından bır bolumunun der leme nıtelığınde, hatta uslup farkıyla on cekılerın tekrarı olduğu dıkkate alınırsa, Tangor'un bu çabası ovguye değer goru nuyor Psıkoterapı, ınsan ılışkılerını ıyıleştır me sanatıdır Doğaldır kı bılımsel bır uy gulamadır Ancak sadece bılmekle yerı ne getırılemeyen bır uygulama olduğu ıçın aynı zamanda sanattır Bunun yanın da, bu tedavı dalı, hasta olsun ya da ol masın, sorunu olan her kışının bır pro fesyonele (terapıst) başvurmasıyla başla yan bır sureçtır Ilışkı ve ıyıleştırme ara sındakı bu bağlantı, psıkoterapı teknığı nın en temel oğesıdır Yazar, kıtabın konusunu "ılışkı za man" kavramına ayırmış Bunu yapar ken, hem felsefeye nem de modern fızı ğe başvuruyor Haftada 1 3 kez yapılan terapı goruşmesının zamanı 50 ya da 60 dakıkadır Yaşanmakta olan zaman ıse bu olçulebılen zamanın dışında, ondan bağımsız ve en onemlısı nasd yaşanacağı onceden kesttrılemeyen bır zamandır Iş te bu ıyıleştırmeyı bır yanıyla psıkoterapı kuramından bağımsız kılan da zama nın nasıl yaşanacağına aıt bıhnmezlıkler dır Konuya boyle bakınca, sozu edılen bılınmezlık, psıkoterapının zayıf karnı gıbı gorunur Gerçekte ıse bu bılınmez lık, modern fızık teorılerıne yaslanılarak açıklanabılır, Tangor'un yaptığı da bu dur Dığer yandan bu "bılınmezlık" ılk bakışta, bılımde olması gereken deter mınızme de ters gıbı gorunse de, psıka nalıtık kuramın determınıst olduğunu vurgulamak gerekır, yazarın dığer yaptı ğı da budur Zaman oznel bır kavramdır, metafızık ve mıstık boyutuyla pozıtıf bılımın dışın da kalmış olur Halbukı moden fızık, za manı nesnel bır bıçımde açıklamaya yo nelmıştır Bıreysel boyutta bakarsak olum, kotu yaşanmışlığın sonucudur lyı yaşanmı^ zaman ıse olumun de doğal karşılanması sonucunu doğurur Nesnel zaman kavramını dunya olçeğınde kav rayan Nevvton, geleneksel çızgının tama men dışına taşan paradıgmatık bır sıçra ma yapar ve zamanı dunya olçeğınde nesnelleştırır ve Eınsteın'ın gorecelık ıl kesının temelını atar Eınsteın, konuyu evrensel boyutta ele alır ve zamanın mut lak olmayıp gorece olduğu kuramını or taya koyar Sonrakı bılımsel çalışmalarla Eınsteın kuramı, bırçok yonuyle kanıtla nır Lınsteın'ın kendısı de psıkolojık alandakı uzay zaman kavramlarına, ' u/ayımsı' adını verır Iangor, kışının zaman konusunda ya şadığı mıstık ve metafızık duşuncenın ıdealıst yapısıyla pozıtıf duşuncenın mad decı yapısı arasında bır ortaklığın oldu ğunu gorur Idealıst felsefede zamanhlık, yaratılmış olanın olumlu yaşamı anlamı SAYFA 16 na gelır Oyleyse zamansızlık sadece ya ratana aıt bır ozellıktır Nevvton fızığı za manı hareketın dışında ve bağımsız, nes nel, olçulebılır bır nesne gıbı gorur Eıns teın fızığı ıse zamanın aslında hareketın kendısı olduğunu gosterır Işık hızının otesınde kalan uzay zaman alanı ıse artık zaman değıldır ya da "ote yer"dır Fızık sel boyutuyla zamansızlık "bılınemez"ı ıfade ederken, metafızık olara oncesızlık ve sonsuzluğu, tanrısal bır gucu temsıl eder Buradan bakınca zaman kavramı, fı zık ve matefızığın kesıştığı bır yerde bu lunmaktadır Werner Heısenberg, "belır sızlık ılkesrnı ortaya koyduğunda mo dern fızıkte olduğu kadar, felsefede de onemlı tartışmalara neden olur Bu goru şe karşı Eınsteın'ın unlu sozu "Tanrı zar atmaz" unutulmaz Ne var kı, sonnunda Eınsteın da bu goruşu kabul eder Çun ku bır parçacığın aynı anda hem mekânı nı hem de zamanını olçmek mumkun de ğıldır Bu konudakı olçumlerımızın sade ce bın geçerlıdır ya da mumkundur Kuantum fızığının anılan belırsızlık ıl kesı ıle pozıtıf bılımın tarafsızlık ılkesı, hatta bılımsellığın neden sonuç bağlantı sı sorgulanmaya başlanır Eğer yapabıl seydık bır olayın zaman mekân harıtası nı çıkarabılseydık, olayın oncekı ve son rakı bağlantılarının gorece ve değışken olduğunu gorurduk Bu çalışmayı vapan fızıkçı yerıne terapıstı koyarsak, ınsan duygu, duşunce ve davranışlarının, daha yalin deyışle ruhunun çalışma bıçımını daha kolay anlarız Modern fızık yasala rında olduğu gıbı analıtık psıkoterapıler de, terapı surecının her saatı ve her anı ye nı bır zaman mekân (uzay) durumudur Geçmış zaman üe şımdıkı zaman arasın da nesnellık bağları bulunsa da sozu edı len neden sonuç ılışkılerı goretedır Pe rapıst de surecın zaman mekân butunlu ğunun gozlemcısı değıl bır oğesıdır Eğer terapıst, her an kendısının de ıçınde bu lunduğu zaman mekân harıtasını kavra yamıyorsa, yaptığı ış psıkoterapı olmaz Unlu analıst Charles Brenner, fızıkte olduğu gıbı ruhsal yaşantımızda da hıç bır şeyın veya olayın rastlantıya bağlı ol madığını belırtır Konuya geleneksel fı zık gıbı bakarsak kuşkusuz doğrudur Kuantum fızığının, fızığın nedensellık ke sınlığını cıddı bıçımde sorgulamaya baş ladığını dıkkate alarak yenıden duşun memız gerekır Atom altı parçacıkların zaman mekân konumu, terapıde, anı olayların ne zaman ve nasıl ortaya çıka cağı, onceden bılınemezlığı konusunda uygun bır alegorık yaklaşım nodelı ol maktadır 203 sayfalık kıtabı, bır tanıtım yazısı ıçınde her yonuyle ele almak mumkun olamaz Tangor, Sıgmund Freud'dan Ir vıng Yalom'a, Arısto felsefesınden onto lojık fenomenolojıye bırçok yonuyle, psı koterapıdekı zaman surecını ırdelıyor Kıtabın en onemlı ozellığı, psıkoterapı ye ılışkın çok sayıda kıtap yanında, konu ya ozgun, yenı, felsefı ve modern bılım çerçevesı ıle yaklaşmış olması Hem ko nu profesyonellerınce hem de aydınları mızca ılgı ıle okunacak, okuyucuyu du şundurecek bır kıtap • Psikoterapide Zamanı Yaşamak / Prof Dr Ataman Iangor / Evrtm Yayt nevı, 203 ç sında gerılı soz, zengın bır dılsel programı yonlen dırmek uzere dış gerçeklığın sılık ız lerını yuklenmış tır Oyle kı anlama yaklaşma urkusu hem tısıltılı bır soyleyış kurgusu na yol açar hem de anlamın belıreyazdığı gerı çekılmeyı on gorur Başka bır soyleyışle, sezgısel bıl me bıçımının gereksındığı tum gırdıler, Reel'ın kesıntılı akışıyla beslenır Bılın me/lığın Ne'lığı karşısında "Had" ışare tı1 Kıtaptakı şnrlerın çoğunluğu, kurgu ıçınde doğru kullanılmış tek bır sozcuk uzerınden anlam devşırıyor Modernıst sancılarla yuklu şu şıırde olduğu gıbı Yoruyor/ Duşunmek/ Kayan yıldızın adını Buradakı adını sozcuğu, ustlendı ğı dılsel gerılımle şıırın semantık derış mesını sağladığı gıbı, derın yapıyı da ku rarak, şıırın estetık boyutunu konturlu yor Çağdaş şursel soylemde sozcuğun ışlevı duşunulduğunde, bunun, hesabı doğru verümış bır poetık surecı karşıla dığı açık Mınımalıst anlatımla kurulmuş bırçok şıırde, şıırsel soylemın hızla felsefı soy leme savrulduğunu bılıyoruz Sanatla felsefe arasındakı makasın neredeyse butunuyle kapandığı, hele plastık sanat larda kavramsal ışlerın bağımsız bır dı sıplın oluşturmava başladığı duşunulur se, şursel soylemın nasıl bır dengede ku rulduğu, kurulması gerektığı anlaşılır Anlamın çoğul yapısına yonelırken, mı nımal anlatım eşığınde kurulan aforız malar, ozellıkle eksık donanımlı şa ır/okur ıçın tam bır tuzaktır Retorıkle beslenen kesınlemelerın ya da şursel soylemden savrulmuş gızemlı soyleyışın şurle ılgısızlığını soylemek bıle fazla1 Ay demır'ın bu noktada şıırı bır dılsel ya şantı halınde kurduğunu soyleyebılırız Gordum kadını / Bır kımıltı/ Gızlıce Ya da Işte ılk yağmurlar / Çıt bıle yok/ Çekırgede Dılde yansıyanla okur arasına gırmek ten ozenle sakınan şaır, doğayı ışaretle mekten otesını duşunmez Anlamın so kulganlığı karşısında bıle, sorularla mı rıldanır yalnızca Kuyudakı su kımın?/ Yuzunu gorduğum/ Gokten başka? Kadır Aydemır, sozcuk sayısı, dıze kurgusu, noktalama ımlerı duzlemınde koruduğu sesı/ sessızlığı, şıırın rıtmınde de gozetır Guneş/ Bırakıyor guluşunu/ Uzerınde taşın şıırı dışında dış sese bu tunuyle kapalı Daha uzun şurlerınde de harf duzeyınde gezdırdığı sınırlı ses, mı nımal anlatımla ıyıce dızgınlenmıs, Bu nun şııre bıçun/bıçem butunluğu kazan dırmak uzere bılınçle kurgulandığı açık Yukarıda soylendığı gıbı, genç bır şa ırın ılk kıtabında sozunu bunca derışık kılması sonrasına ılışkın merakı buyu tuyor Aydemır sanatın gormebıçımı' halınde ıfade edılen "bılme bıçımı"nı karşıladığuıın farlanda Dılın, anlam ku rucu dınamığıyledoğayı/ nesneyı ıfade ettığı şıırlerı, soylemın monolojık yapı sını ozenle korurken, okurun tutunabı leceğı anlam uçlarıyla, modern bır ta savvur dunyasının ıçınden konuşuyor Bu kurguyu guçlendırmek uzere, îbra hım Çırtçıoğlu'nun lâvı teknığıyle yapıl mış baskı reMmlerı her şııre eşhk edıyor Ancak, kıtaptakı grahk kaygının şıırsel etkıyı golgeledığını soylemeuyız Bu so run, aslında ıyı duşunceyle başlatılan ış bırlığını, benzer kımı kıtaplarda da gor duğumuz gıbı, dısıplın çekışmesıne do nuşturuyor Kadır Aydemır, dergılerde gereğmce gozuken sağlam şurlerıne bıtıştırdığı bu CUMHURİYET KİTAP SAYI 641