Katalog

lü olarak yansıdığı kitapta kimi önemli anıların sıcaklığı keyifle okunuyor: " Yemekten sonra, her ailede olduğu gibi çocukların marifederinin ortaya dökülme zamanı geldi. Hakkiye hanım (Füreya'nın annesi) FüreyaVa kemanını getirip çalmasını söyledi. Füreya bir süre nazlanaıktan sonra özellikle Mustafa Kemal'in ısran üzerine yukan çıktı kemanını aldı indi. Ama inmeden önce bir koşu aynaya eidip saçlarını düzeltti ve pannak uçlanyla kaşlannı yukan kaldırdı. Ne çalayım diye sordu misafirlerine. Ne istersek çalabilir misiniz dedi Mustafa Kemal. ... • Denerim. • , ' '' • 1 Bach çalın. . . .•. .. Hangi konçertosunu? Bu kız beni aşıyor Latif dedi Mustafa Kemal yanında oturan eşine. Ne çalsın? Iki keman konçertosundan çalabilir misiniz? Denerim efendim. Füreya kemanı boynuna dayadı ve incecik parmaklanyla çaknaya başladı. Gözleri kapalıydı. Yüzü o kadar duyguluydu ki, sanki bir ev toplantısında annesinin misafirlerine keman çalmıyor, sevgilisine serenad yapıyordu. Parça bittikten, alkışlandıktan ve her türlü iltiratı dinledikten sonra odasına gitti, kakmalı kutusundan hatıra defterini çıkardı. Aşağı indiğinde ufak bir tereddüt geçirdi. Ya reddederse.. Ama her şeyi göze alıp yürüdü. Defterime benim için bir şeyler yazar mısınız efendim dedi. Mustafa Kemal Füreya'nın uzattığı defterle kalemi aldı ve dizlerinin üzerinde onu çok uzun yıllar etkileyecek olan satırları yazmaya başladı. Yazı "Füreya Hanım" diye başlıyordu. "Görüyorum kı siz çok çalışkan bir insansınız. Millet sizden çok şey bekliyor. Siz çahşmalı ve bir şeyler vermeisiniz memlekete. Kitapta Osmanlı'nın çöküşü ve Kurtuluş Savaşı yıllan örneği tarinsel olaylara yer verilmesinin genç okuyucular açısından büyük önemi var. Füreya ve benzeri yaştakilerin bilgi, kültür, çalısma, özveri ve yurt sevgisiyle dolu olarak olusturdukları kuşak, ülkenin güzel günlere ulaşmasına büyuk katkı sağladı. 10. Yıl Marşı bunun seçkin bir kanıtıdır. Ne ki o dönemden sonra 66 yıl geçmesine karşın ne o güzellikte çabalar ne de o güzellikte marşlar sergilenmediği için toplum 10. Yıl Marşı'nı söylemeye Jevam edıyor. Kitabın arkasında çeşitli fotoğraflara yer verilmesi olayları izlemedeki canlılık açısından yerinde bir yaklaşım. Aynı yaklaşımyeni kuşaklar ve değişık okuyucu boyutfan açısından "Sebu" (=Testi), "Bonne nuit messieurs" (=Iyi akşamlar beyler), "Metamorfoz" (=Başkalaşımla ilgili) örneği sözcüklerin Türkçe karşılıklarının verilmesinde de gösterilse iyi olurdu. Birkaç döneme tanıklık etmiş bir sanatçının yaşamöyküsü salt kendi açısından değil, anılan dönemlere de ışık tutması açısından önem ve değer taşıyor. • Füreya/ Ayş e Kultn/ Remzi Kitabevi/ Istanbul, 1999/ 4. Basım/ 348 s. ce Berlin'e, çok sevindim. Zeynep Aliye şiirinden söz etmeyi erken bulanlar olabılir, ben onlardan değilim. Bir kitap kimi şeyleri söylemek için erken olabilir gerçekten de, ama şiirini geliştirmiş, oturtmuş bir şairle karşı karşıya olduğunuzu anlarsanız ne yaparsınız? Belki de benim yaptığımı, kâğıdı kalemi elinize alıp Bir Neon Kayması'nı okurken tuttuğunuz notlan başkalarıyla paylaşmayı seçersiniz. "Geçmişin öcünü" alırcasına, "pusuda"da olsa, "gülüşüyle" bekleyen "gündoğumu"na küllerinden "yaratmak için" kendini çıkıyor şiir yolculuğuna Zeynep Aliye. "Cehennem rüzgârınm dudaklarında", "göç yolu"nda, günah artığı bir küpün içinde", "bin kum ırmağı"nda, "sonsuzca aynı maske"de, "bin bir gizemin mührüyle mühürlü bin bir gece"oe bekliyor onu şiir. O, kendini bekleyen şiiri, "yaşlanıvermiş sözcükler"den sıyırıp, genç, dinamik sözcüklerle donatarak, tıpkı "acı saldırgan taşlar gibi", dalıyor "ateş suyu"na; peşinden bizler de onunla birlıkte dalıyoruz şiir yolculuğunun gizlerine elbette. "Ölüme sınır" çizerek, sıradağlara dönüşmüş bir kentin timsah / pençelerinden" kacarak "karanlığın kalbine" bir selam yolluyor Zeynep Aliye dizeleriyle. Şiirlerinde yepyeni bir söylemin elinaen tutmayı da ihmal etmez Zeynep Aliye. "Bir enfraruj dalına baöla"nan "çaput layaratılan "efsane"de, "ülkesiz gecelerin ardından" gelen acılarda, "bir şimşeğin bırakacağı iz"de, "ölüm ve yaşamın mezar taşları"naa, "gökteki bulutun dudağı"nda... uzanan bir yelpazede üretiyor şiirlerini Bir Neon Kayması'nın şairi. Yaşamda bizi bekleyen bin bir ayrıntıyı ince eleyip sık dokuyarak gergef gibi işliyor şiirlerini Zeynep Aliye. "Nergis Bir Çıglık", "Mevsimler", "Aynadan tçeri", "Istanbul" gibi bölumlerden oluşan Bir Neon Kayması'nda Zeynep Aliye'nin şiirleri "teslim bayraöı çekilmiş bir maviyi' sürüklemiyorpeşinden. "Biryalnız kuş" da değil onun dizelerindeki dıinya. Ya? Onun şiirlerinde "eylül" akar, "sekerek" geçer, böylece "bir zafer çivisi daha" çakılır saman yapraklı defter' lere. Eylül, 'ıssızkğın öteki adı" olsa da, "aynada bir gölge"diraşklakucaklaşıncagövdeler. "yıllar yılı sisi çözülmeyen gizli bir bekleyiş" olsa da şiir, "gördüğu siyah / duyduğu mor" bir tablo olarak yanımızda yer alır hep. Sonra bizi "cennetin peronları"yla tanıştırır "mahzen gecenin" kalbine dayayıp okunu. lncinmiş Türküler söylüyor Zeynep Aliye "ve alev ayaklı türküler'. Yeni bir yüzyıla girerken "renkler sinerek boyanıyor dünya". Bu ne demek? "laserler, patriotlar tüm ölüm tanrıları"na karşın "ışığını sun"maktan çekinmiyor "gelincik / göğsüne saplı hançerden yıldızlara". "karaya oturmuş tüm yaşamlar"ın ortasında yeni bir yüzyıla adım atışımıza dikkat çekıyor Zeynep Aliye Bir Neon Kayması'ndaki şiirleriyle. Adım attığımız çağ bize bir "altın vuruş" hazırlıyor, bu da "tanrıyla sevişmek gibi bir şey"! Zeynep Aliye, "dili çatalh bir" şair değil. Kenui siir dilıni kurmuş bir şair o. "Şaşkın burgaçlar" gibi bir şiirle çıkmıyor şiirscverlerin kârşısına. Onun şiirlerini okurken kendimizi "pembe kirazların gölgesi"nde de duyumsanz, "gurbet sızılı gi3üşTer"le de buluşuruz, "veremli pencere"den de bakarız. Bir Neon Kayması'nın son bölümündeki tstanbul başlıgı altında "Mandolinli Günler"e, değişik bir tstanbul haritasına götürüyor şair bizi. Bir zamanlar çocuklar mandolin çalmasını öğrenirlerdi. Şimdi o istek ya da özlem de yok artık. Sıluntılarla, belirsizliklerle, acılarla, düşlerle, umutlarla, düşlerle... geçip giden zamanunıza ustaca unutulmaz imgeler, siirler yerleştiriyor Zeynep Aliye. O, öyküaeki ustalığını, şiirlerine ağdırdığı öykülerle de sürdürüyor. Şair Bir Neon Kayması'na noktayı şu dizeferle koyuyor: "sözün bittiği yer şiir / her şiir biraz ölüm". Evet öyle ama, "denizden çıkıp gelmiş bir kadın", "elinde ne tutabiLir ki" şiirden başka? Zeynep Aliye, şiirimizin neonlu rüzgârıü Bir Neon Kayması/ Zeynep Aliye, Şıtr, Bilgt Yayınevi, 1999, 95 s. Adam Yayınlan'nckın 2000 kitapları "Şiir Her Zaman" İnciAsena Tutamadığım Sözler Şairin umutsuzluk kokusu taşıyan şiirleri aslında umuda çağırıyor. Tutkıı, coşku, aşk; yalnızlık .. Uçanlıklarla, çapkınlıklarla örülü dizeler sıkı sıkıya tutunulmuş bir yaşama sevinciyle yüklü. Elsa Roni Margulies : Elsa için yirmi beş aşk şiiri : Kınk bir şişenin kcskin kcnarlannı paylaşmak gibi. Zamana karşı yılmadan direnen bir aşkın hikâyesi ve ardında bıraktığı soru : Mullu Aşle olabilır mı? '•£ küçük İskender Bir Çift Siyah Deri Eldiven Şair hayatı biricik delili tutkuyla sürdürüyor. Çünkü idarn cezası bir tek Aşk'ta kaldınlamaz. Bir Çih Siyah licri Eldiven New York Çıkmazlart (Suya Söylenmiş Şiirler) Neu< York Çıkmazlan yıllar süren bir göçmenliğin şiirini, birey açısından çıknıazlan, korkulan, renkleri vc gizlerini giderck bir İstanbul masalıyla birleştiriyor. İki koca kentin medcezirlerinde aşkın, arayışın ve yalnı/iığın genç tarihi var. "Gerçek bir ozanın, alabildiğine açık ve özden dışavurumlan... Elif estetik bütünlüğc ulaşmış birozan." Prof. Dr. Morris 1. Stein Elif Bir Neon Kayması GULTEKİN EMRE eynep Aliye, adını duyurmuş, öduller almış usta bir öykücümüz. Yeni yayımlanan Bir Neon Kayması ise onun ilk şiir kitabı. Kitabın Uk şiiri Okai'yi Şürlik'in Mart 1996 sayısında yayımlamıştını. Ondan bir daha şiir gelmedi Berlin'e. Sonra, onun öykülerini, yazarlarla, şairlerle yaptığı görüşmeleri okudunı. Başka şiirlerini merak ettiğim Zeynep Aliye, ilk şiir kitabıyla çıkıp gelin Bana Aydınlıktan Söz Et Ahmed Şanılu Çeviren: Haşim Hüsrevşahi Z Şairin karanlıktaki ülkesinden yazdığı aydınlık şiirler... "Şiirierimi derinden etkileyen, bir anda yüz seksen derecelik açıyla yörünge düzdtmemi sağlayan Nâzım Hikmet olmuştur." • • • Ahmed Şamlu ADAM YAYINI.ARI Kuvııkpamıakkapı Sokak No. 17 Ikyoğlu 8()0«) Istanbul Tcl. (0212) 293 41 0506 l;ak.s: (0212) 293 i 1 08 CUMHURİYET KİTAP SAYI 522