Katalog

Felsefe Kurumu'nun son semineri neler getirdi? Türkiye Felsefe Kurumu 16 yıldır çeşitli seminerler düzenliyor. Son olarak bu yıl 18 ve 19 ekimde düzenlediği seminerin konusu 'Türk Düşüncesinde Felsefe Akımları" idi. On bir felsefecinin birer bildiri sunduğu seminerde izleyici sayısı hiç de az değildi. Bilimsel tartışma yolunda... ARSLAN KAYNARDAÛ üşüncenın harekctliliği, doğruya giden yoldaki ilerlemeler felsefe akımlarında belli oluyor. Dün olduğu gibi bugün de büyiik tartışmalar yapılmaktadır. Kimileri eskiyor akımların, yenileri meydana çıkıyor. Çağdaşlık ve demokrasi, bu akımları öğrenmek, değerlendirmek, katkıda bulunmak ya da eleştirmek özgürlüğü ile yakından ilgili. Seminerlerde, sempozyumlarda çeşitli kuşaklar ve düşünceler karşılaşıyor, tartışılıyor, yeni şeyler öğreniliyor. Düşünceye, bilgiye saygı artıyor. D K A Ç Y A Ş I N D A Y D I ? 7yaş • Ünlü halk ozanı Aşık Veysel Şatıroğlu, 7 yaşında gözlerini yitirmişti. Sıvas'a bağlı Şarkışla ilçesinin Sivrialan köyünde, açıkhavada doğan Veysel, yedi yaşına değin, diğer çocuklar gibi koşup oynamıştı. Yirminci yüzyıl başlarında Sıvas'ıa görülen çiçek hastalığı salgını, onu da kurbanları arasına katmıştı. Çiçekten gözleri kör olan çocuğa, babası bir saz armağan etmiş, bu olay onun aşıklık serüvenini başlatmıştı. Genç yaşımda felek vurdu başıma Aldırdım elimden iki gözümü Yeni değmiş idim yedi yaşıma Kayıbetüm baharımı yazımı. • Doğalcıhk (Natüralist) akımının cdebiyattaki büyük ustalarından, Fransız yazarı Emile Zola, 7 yaşındayken evlerindeki bir Arap uşağın cinsel saldırısına uğramıştı. Gelecekte, dev romanlara imza atacak olan Zola, yaşamının sonuna değin homoseksüellere karşı nefret duyacaktı. Mustafa adlı Arabın saldımı onda unutufmayacak izler yaratmıştı. Hazırlayan: MOmtaz Ankaı Bilimsel tartışma geleneğini bizde de kurma çabalan var. Yurdun çeşitli yerlerinde, üniversitelerin ve kimi kurumların öncülüğü ile bilim ve felsefe toplantıları yapılmaktadır. Dileriz bunlar sürsün. Kimse düşüncesini söylemekten korjımasın. Düşünceye saygı duyuldukça, iyi bir düzeyin altına düşülmedikçe, konulara katkıda bulunuldukça seminer dediğimiz bu toplantılar yararlı olacaktır. Nice bildiriler okunuyor bu toplantılarda. Ancak bildirilerin, tartışmaların yayımlanmasının başarıyı ve etkiyi arttıracağı unutulmamalıdır. Bildirileri yayımlanmayan seminerler, ne denli katkı sağlarsa sağlasın unutulup gidiyor. 1974'te Hacettepe Üniversitesi'nde düzenlenen felsefe ve tarih eğitimi konusunda düzenlenen o güzel seminerlerde okunan bildiriler, yapılan tartışmalar yayımlanmasaydı bugün onlardan ne kalacaktı? Türkiye Felsefe Kurumu, 16 yıldır çeşitli seminerler düzenliyor. Son olarak bu yıl 18 ve 19 ekimde düzenlediği seminerin konusu Türk Düşüncesinde Felsefe Akımları idi. Onbir bildiri okundu seminerde. İstanbul'un üç üniversitesinden ve üniversitelerin dışından, onbir felsefeci katılmıştı. İlk bildiriyi Naci Soykan okudu. Bildirinin konusu, Dünya'da ve Türkiye'de Ontoloji, idi. Nejat Bozkurt, varoluşçuluğun Türkiye'deki yansımalarından, yapılan çalışmalardan söz etti. Füsun Akatlı, mantıkçı empirizmi anlatarak Viyana Çevresi felsefecileriyle Reichenbeck'in etkisine ve Nusret Hızır'ın çalışmalarına değindi. Bu satırlann yazarı, aydınlanma felsefesinin ortaya çıkışını, 17. yüzyıl düşünürlerinin önemini ve Türkiye'deki etkilerini anlattı. Betül Çotuksöken'in bildirisi, "Türkiye'de Bir Felsefe Sorunu Olarak Felsefe Tarihi" başlığını taşıyordu. Konuşmacı Takiyettin Mengüşoğlu, Nermi Uygur ve Harun Rızatepe'nin bu konudaki görüşlerini karşılaştırdı. "Sistemcilik mi, sorunların tarihi mi" sorusuna yanıt vermeye çalıştı. Pozitivizmin (olguculuk) Türk düşüncesini ne kadar etkilediğini biliyoruz. Bu akım Tanzimat'tan beri hep gündemde. Emre Kongar, din, ideoloji ve pozitivizmin Türkiye'deki görünümü üzerinde durdu. Pozitivizm, Fransa'da Auguste Comte ile ortaya çıkmış bir terim olduğu halde, daha sonra onu mantıkçılar da kullandılar. Viyana Çevresi düşünürleri, Russell, Frege, Carnap, kendilerine bu adı verdiler. Şafak Ural'ın "Pozitivizm ve Ontoloji" başlıklı bildirisi bu konuda idi. Teoman Duralı, Türklerde İslam öncesinde rastladı" ımız "bilgelik" kavramından hareket ederek bir Türk üşünürü Bakşıbakşı'yı tanıttı. Halkçılık (populizm), bir siyasi düşünce akımı olarak 1900'lerin başından beri birçok ülkeyi etkilemiştir. Fransa, Rusya, Balkan ülkeleri ve Almanya'dan bir eylem örneği olarak da yurdumuza gelen "populizm", Zafer Toprak tarafından anlatıldı. Felsefe ile hukuk arasındaki ilişkiler sanıldığından çoktur ve hukuk felsefesinde çeşitli akımlar yer almaktadır. Niyazi Öktem bu akımların Türkiye'deki gelişmesinden örnekler verdi, açıklamalar yaptı. "Türic Düşüncesinde Felsefe Akımları" semınerınde Füsun Akatlı, mantıkçı empırizmı anlatarak Viyana çevresi felsefecileriyle Reıchenbach'ın etkisine ve Nusret Hızır'ın (üstte) çalışmalarına değındı 7 A f Son bildiri Arda Denkel'in idi. Düşünce geleneği konusunu ele aldı Arda Denkel. Ülkemizde böyle bir geleneğin kurulmasını hangi engellerin önlemekte olduğunu belirtmeye çalıştı. Ona göre felsefe kentle ilgili bir oluş idi. Kırdan gelen kimi etkiler, felsefeye zarar veriyordu. Kentleşmede olumlu gelişmeler görülürse felsefe geleneği kurulabilirdi. Olumsuz bir populizm, Türkiye'de düşünce geleneğine engel oluyordu. Kimileri karşı çıktı Denkel'in bildirisine. Türkiye'de felsefenin sanıldığı kadar olumsuz durumda olmadığı vurgulandı. Düşünce geleneğini kurmak, her şeye karşı, yıne de felsefecilerin elinde idi. Örneğin böyle bir seminer bizde felsefenin eskisinden daha iyi bir yerlere gelebildiğini göstermiyor muydu? Üç yıl önce yine bu konuda çok iyimser olan Denkel'in karamsar görüşlü bildirisi, kanımca felsefecileri harekete getirmek için hazırlanmıştı. Seminerde üzerinde durulacak daha başka felsefe akımları vardı kuşkusuz. Yapısalcılık, diyalektik, maddecilik, pragmatizm, evrim kuramı vb. üzerinde de durulabilirdi. Zaman azlığı yüzünden bu kadarıyla yetinildi. Edebiyat Fakültesi Kurul Salonu'nda yapılan semineri üniversite içinden ve dışından izleyenlerin sayısı hiç de az değildi. Hemen herkes bildirilerin yayımlanmasını istiyordu. D S A YF A 2 9 C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y13»