Katalog

Asi kukla Pinokyo'nun serüvenleri, îtalya'da 30 milyon sattı Dante'nin "Inferno"su ile birlikte, dünyada en çok tanınan İtalyan kitabı olan Pinokyo bir aydır İtalya'da çeşitli şenliklere konu oluyor. Şimdiye dek Marksist, faşist, Katolik, laik ve Freudcu yorumlara konu olan Pinokyo, aslında haşarı, açgözlü, asi, düşgücü fazla, yalancı ve tembel bir kahraman. lerinden inmemesine ragmen, bu yaramaz kuüayı çocukların yüzde 77'sı sevmiyor. Çok küçükler (yüzde 15.8) yalan söyledikçe burnu uzayan bu tahta kukladan korkuyorlar, yüzde 26.5 masalı çok uzun buluyor. Kamuoyu yoklamasına katılanların yüzde 34,7'sı de yenı çevreci kültürün etkısiyle, Pinokyo'dan "hayvanlara kötü muamele yaptığı için" hoşlanmıyor ve kukladan çok masalın diğer kahramanlarından kedi ile tilkiyi sevdiklerini söylüyorlar. Pinokyo sempatiklık sırasında ancak üçüncülüğü alabılıyor. Arkadan Pınokyo'nun masaldaki babası Gepetto ve Turkuaz saçlı peri kızı geliyor. İlkokul çocukları arasında yapılan bu kamuoyu yoklamasının sonuçlarını psikologlar makul buluyor. Pedagogpsikolog Leila Stefanelli, "sonuca hiç şaşırNİLGÜN CERBAHOÛUI ROMA madığını" söylüyor ve ekljyor, "Pinokyo gerçekten si kukla Pinokyo'nun yaratıcısl Carlo Collodi korku verici bir masal. Üstelik masalın pedagojik nin ölümünün üzerinden tam 100 yıl geçti. Ya yönlerini de çocukların değil büyüklerin anlayabiyımlandığı 1883 yılından bu yana yalnız İtalya leceği şeyler olusturuyor. Neticede 'Külkedisi' ve 'Kırda 30 milyon kopya satan ve Dante'nin "Infer mızı Şapkalı Kız' gibi geleneksel masallarla karşılaşno"su ile birlikte dünyada en çok tanınan İtalyan kita tırıldığında Pinokyo'nun çocuklar arasında bunlar bı olan "Pinokyo" ;le babası Collodi bir aydan beri çe kadar popüler olmadığını görüyorsunuz." şitli şenliklerle İtalya'nın dört bir yanında anılıyor. Bologna KardinaJı Biffi, görüşe hiç katılmıyor. ColOkullarda Collodi'nin anısına kukla tiyatroları düzen lodi'nin yüzyıllık masalında "Katolik değerlerin leniyor, Pinokyo'nun serüvenleririi güzel resimlerle süs varlığına" işaret eden Kardinal "Pinokyo'da 'prodige' leyen çocuklara ödüller veriliyor, Floransa'da "Via oğul yani tsa'nın saklı olduğunu" iddia ediyor. İtalTaddea" Sokağı'nda yazarın doğduğu evin önünde Pi ya'daki laik kültürün en büyük savunucularından Cumnokyolu geçiş törenleri yapılıvor, politikacılar, kardi huriyetçı Partı Liderı Giovanni Spadolini ise kardinanaller Pinokyo'nun gerçek anlamını tartışıyor, gazete lin sözlerine hiç kulak asmıyor. "Aksine" diyor. Spaler Pinokyo adına yarışmalar açıyorlar, Pinokyo üzeri doloni, "Pinokyo baştan aşağı laik bir masaldır. Yalne sondajlar yapıyorlar. Anlayacağınız bir aydır Italya nız çocukların değil, 'Küçük Prens' gibi büyüklerin Pinokyo ile yaşıyor. de okuması gereken Pinokyo tüm laik değerleri yüKamuoyu yoklamalarının ortaya koyduğu bulgular celtir. Neticede masalda ödüllendirilen yalnız kişiilginç. Çocuk kitaplan arasında hâlâ "bestseller" liste sel çaba ve ahnteridir. Masaldan çıkarılan ders, insanı düşkırıklıkları ve mutsuzluklardan yalnız ve yalnız çalışma ve çabanın kurtarmasıdır. Ayrıca ttalyan Birliği'nin kurulduğu yıllarda yazılan öykü, Collodi'nin kaleminde vatan aşkı ve insani değerleri yüceltmesini de hissettirmektedir. O yıllarda ayrı ayrı diyalektler ve bölgesel dillerin konuşulduğu çizmede ttalyanca'nın yayılmasında küçümsenmeyecek bir katkısı olan Pinokyo, nesiller boyunca bu millet için ulusal pedagojinin temellerini atmıştır." Yüzyıl süren masal P O R T R E C A R L O C O L L O D İ A Angıolo Tncca'nm kdrıkalııruyle Carlo Collodi (1850) Fransız Rob D'Ac'ın 1945'te yaptığı çeşitli Pinokyo betımlemelerı İtalya'nın yarısının "Katolik ve reaksiyoner", diğer yarısının da "ilerici ve demokratik" bulduğu masal Bantu kabilesine dek ulaşmış. Her ülke masalı kendi bünyesine uygulamış. "Incil" kadar çok yabancı dile çevrilen öykü, örneğin, Sovyetler Bırlıği'nde de "burjuvadevrimci" yorumlara konu olmuş. İtalya'dan sonra "Pinokyo"nun en çok sattığı ülke olan Sovyetler Birliği'nde perestroyka öncesi kitaplar sivriburunlu kuklayı polıtık bir serüvenin merkezıne oturtmuştur. Fukara zavallı Geppetto "proleter"leri simgelerken, Pinokyo'nun kukla tiyatrosunda karşılaştığı ateş yiyen kötü kuklacı da (Mangiafoco) sömürü düzeninin temsilcilerini dile getiriyormuş, Collodi'nin "mürekkeple boyanrruş gibi simsiyah yerlere dek uzanan sakaîları ile... Ona bakmak bile insanın içine korku düşürüyordu. Ağzı bir fırın kadar büyüktü. Gözleri ise kırmızı camdan yapılmış iki fenere benziyordu. Elleriyle de yılanlar ve tilki kuyruklarından yapılmış büyük bir kırbacı şaklatıyordu" diye anlattığı "Magniafoco", bu dünyada bulunacak en kötü insanlar olan komprador kapitalistleri simgelemiş. Bu öykü komünist propaganda için öylesine çok kullanılmış kı, Mos İtalyan yazar ve gazeteci Carlo Collodi 18261890 yıllan arasında yaşadı. 1848/49'da Toscana Ayaklanması'nda, daha sonra da Risorgimento cephesinde yer aldı. Yazdığı bırçok çocuk öyküsü arasında en çok tanınanı "Pinokyo'nun Serüvenleri"dir. Collodi'nin başlıca yapıtları; II viaggio per l'Italia die Giannettino (1876 Giannettino'nun İtalya Gezisi), Minnuzzolo (1878), Occhi e nasi (1881 Gözler ve Burunlar), Storie allegre (1887 Neşeli Öyküler), Macchiettc (1880, Benekcik). Collodi'nin ünlü yapıtı "Pinokyo" ülkemizde de çeşitli yayınevleri tarafından piyasaya çıkarıldı. Pinokyo/ Çeviren: Leyla Moralı / İnkılap Kitabevi / 128 s. /3.000 TL. Pinokyo /Bilgi Yayınevi / 126 s./ 5.000 TL. Pinokyo Uyarlayan: Baki Kurtuluş / Kunuluş Yayınları / 32 s. / 550 TL. Pinokyo / Çeviren: Nihal Yeğinobalı/Sosyal Yayınlar/ 192 s. / 6.000 TL. Pinokyo / Gendaş Yayınları/ 96 s./ 1.700 TL. Pinokyo / Çeviren: Adem Yaşar / Erdem Yayınlan / 80 s. / 2.000 TL. Pinokyo / Hazırlayan: Melih Ergun / Ergun Yayınları / 80 s./ 1.800 TL. S A YF A t 6 C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 39