Katalog

Doğru konuş, anlasın! PC'lerını daha ışlevsel hale getırmek ısteyenler, arük yem bır yabancı dü egıtım programından yararla1 nabüırler Yenı softvvare paketı "yes Busıness Enghsch" Syracuse Language Systems finnası tarafindan uretüen, dokuz CD'lık bır program (yaklaşık 180 mark cıvannda) Programda, ozellıkle ış dunyasında kullanılan Ingılızceye yonelık, çok sayıda ahştırma bulunmakta Kısa filmler hahnde sunulan ahştırmalardakı konuşmalara ogrencüer de katılabüıyorlar Ogrencılenn konuşmalan, sıstem tarafindan kontrol edılmekte Eğer softvvare söylenenien anlamazsa ogrencıler lngıhzce bılmıyor demektır ıstenılen ses tonu ayarlanabüıyor veya melodı bır klavyede çalınabılıyor Boylece hıçbır hata oluşmuyor Dıkkatlıce ayarlandıgında, bu basıt hıle kesınlıkle anlaşümaz Ornegın Cher'ın unlu parçası' Beheve"de duydugumuz metahk ses tonu, bu tur sısteme ılave edılen daha gehşmış bır parça sayesınde elde edümısur Shakespeare donemınde otacüar yaşhlardakı bellek yıümını adaçayı ve ogulotu ıle sağaltırlarken, 2500 Bunamaya karşı otlar Starlar gibi şarkı söyleyebilmek Bazı yeni yetışen şarkıcüar, starlann plaklannı kıskançlık ıçmde dınlerler Çunku onlar, en zorlu geçışlerde dahı dogru ses tonunu ayarlayabılıyorlar Ancak sanatçılar seslerıne her zaman doguştan sahıp olmadıkları gıbı yalnızca tecrubeyle de edınmıyorlar Kayıt studyolannda artık elektronık ve softvvare yardımlarıyla bozuk notalar duzeltümekte Aynı prensıp, arük Antares firması tarafindan uretılen, ATR1 aletınde de ışlemekte Bu aletle, çok kısa bır surede, onceden tespıt edılmış ses tonu, şarkının frekans alarana geçırümektedır Bır çevırme dugmesıyle, rarlanmadıklannı merak eden Nevvcastle Unıversıtesı uzmanlanndan Elalne Perry ve ekıbı farklı turlerde adaçayı, ogulotu ve pelınotundan etanol ozlen elde ettı Ekıp bırtakım deneyler yaparak bunların aseulkohn alıcüannı ınsan beynıne üıştıren büeşımler ıçenp ıçermedıgını araştırdı Sonuçta, pelınotunun her ıkı tur asetılkolın ahcısına da (nıkotınık ve muskarınık) guçlu bır bıçımde üısen kımyasallar ıçerdıgıne tanık olundu Ogulotu da, turune bagh olarak ya üa ahcıdan bırıne ya da her üasıne baglanabüıyordu Ananas adaçayı muskarınık alıcüara çok ıyı baglanabüıyordu Bır tek normal adaçayı alıcüara pek ıyı bağlanmıyordu Alzheımer uzmanı Gareth Roberts sonuçlann son derece şaşırücı olduguna, üaçlarm buyuk bır çogunlugunun bıtküerden elde edüdıgıne düdcat çekıyor ve bıtküerın ıçerdüden etkın maddelerın farkh mıktarlarda olması yuzunden bunlann sağaltımda hsansü kul lanımlannın guç oldugu uyansında bulunuyor Perry bıtküerın onlan yıyen ve sınır sıstemlerınde benzer alıcüar olan boceklerı zehırlemek amacıyla bellı büeşımler urettıklerını duşunuyor (RU 22 Ocak 2000) Motor sinir hastalıkları ve virüs yıl once Yunanlı hekım Hıpokrat aynı sorunun çozumu ıçın pehnotunu onerıyordu Eskıler bır şeylen bılıyor olmalılar, çunku tum bu otlar Alzheımer hastahgının sağaltımında kullanılan ılaçlarınkıne benzer etkıler yarauyor Bılım adamlan şımdı bu otlann ıkısı uzerınde deneyler yapıyor Alzheımer hastalanrun beyınlerındekı ıkı tur asetılkohn alıcısından bırı olan nıkotınık alıcüan yok edıyor Beyınde aseülkolın duzeylerının artunlması büışsel so runlann gıderılmesıne yardımcı olabüır Bırçok ılaç şır ketı şımdı nıkotınık alıcüan devınıme geçırecek, buna bagh olarak da yalnızca asetılkolın duzeylermı arttırmakla kalmayıp, aynı zamanda yenı alıcıların uretümesıne de katlada bulunacak üaçlar uzerınde çalışıyorlar Bıtbsel ılaçların da aynı duzenekten yararlanıp yaGorunuşe baküırsa bır vırus motor sınır hucrelerınde hastalıga yol açabüıyor Eger oyleyse, cıddı hasarlara neden olabüen bu hastalık üende bır aşıyla engellenebüır Motor sınır hucrelerınde gorulen bu hastalık "amyotrofik lateral skleroz" (ALS) adıyla büınıyor ya da 1939'da bu hastalıga yakalanan basketbol oyuncusu Lou Gehng'ın adıyla anüıyor Unlu fizıkçı Stephen Hawklng'm de aynı hastalıga yakalandıgı behrtüıyor ALS hastalıgı kol ve bacaklarda bır halsızlıkle ortaya çüayor ve zamanla tum motor sınır hucrelerını yok ederek bıreym soluk almasını ve devınımını engellıyor, ama beyınde hıçbır olumsuz etkı yaratmıyor ALS hastalıgına yol açan nedenler henuz bılınmemekle bırhkte, bıhm adamlan geçmışte bunun çocuk felcı vıruslerıyle baglantüı olabüecegıne dückat çektüer Ne var la, boylesı bır baglantı bugune dek kanıtlanamadı Şımdı araştırmacüar ALS hastahgı olan bıreylerın omurüıklerınde hastahkla üıntüı bır vırus buldular FVansa'dakı Ulusal Enterovırus Bügı Merkezı'nden Bruno Lina ve meslektaşlan çocuk felcının ıyüeşmesınden yülar sonra ortaya çücabüen ve kas yıtımıne neden olan "post poho" sendromlu bıreylerdeh vıruslen saptamaya çahştüar Araştırmacüar bu hastalardan ahnan çok sayıda omegı felçle üıntüı vıruslerden annmış ohnası gereken denetım orneklerı olarak kullandüar Gelgelehm, ekıp denenen kımı orneklenn entelovırus açısından olumlu sonuç vermesı karşısında şaşkınhga kapüdı Bu vırusler arasında poho vıruslen ve sınır hucrelenne saldırdüdan bümen ekovırusler yer almaktaydı Bunun uzerıne Lma ve ekıbı dückatını ALS uzenne odakladı 17 ALS hastası ve geçmışte hıçbır motor sınır hucresı hastahgı geçırmemış olan 29 denegın Fare dılının uzenndekı puturcuk ya da tomurcuklar bıreyın aa, tatli, tuzlu ve ekşının yanı sıra temel tatlandır ma etmenlennden bın olan monosodyum glutamaü nasü duyumsadıgını gozler onune serıyor Elde edılen bu yenı bulgu evnm surecı ıçınde agzımızın nasü besleyıcı yıyeceklere duyarlı bır duruma geldıgıne ışık tutuyor Monosodyum glutamat genellıkle Çın ve Uzakdogıu mutfagında kullanılan etı andıran bır tatlandıncıdır Halk arasında Çınce agız sulandıncı anlamına gelen "umamı" adıyla büınen monosodyum glutamat tadını buyuk olçude ette bulunan ham bır amınoasıt turu olan glutamattan alır "Umamı" oncelüde Dogu'ya ozgu bır tat olmakla bırhkte, Batı mutfagında da onemlı bır yer tutar Mıamı Tıp Fakultesı'nden Nirupa Chaudhari ve meslektaşlan dıl puturcuklen uzerınde, glutamata duyarlı beyındeküen andıran, kımı alıcüar oldugundan kuşkulandılar Beyın nucrelerının yuzeyınde glutamata duyarlı yaklaşık bır duzıne molekul bulundugu glutamatın aynı zamanda da beyın hucrelen arasında eletrık sınyallennı taşıyan en onemlı sınır üetkenlerınden bırı oldugıı daha onceden büınıyordu Chaudharı ve ekıbı goruşlerınin dogru olup olmadıgını anlamak uzere farelerın dıl hucrelerındekı genetık malzemeyı ınceledı Inceleme sonucunda, beyındekı glutamat alıcısını oluşturan mGluR4 maddesının tat alma tomurcuklannda da etkın oldugu goruldu "Duruma baküırsa, tat alıcısı tat ıçın uygun mıktarda glutaman saptıyor Bu da, evrım surecı ıçmde alıcüarın uygun bır bıçımde ayarlandıgını, tat alma duygusunun yıyeceklenn besın degerlerını belırledıgını ortaya koyuyor," diyen Chaudharı alıcı protemın dıl tomurcuklannın yuzeyınde bulunduklanna kendüenne glutamat ıhşır ıhşmez sınyallerı ıçenye aktardüdanna dıkkat çekıyor (ns 29 2) ETE DUYARLI DIL 677/6