Katalog

'Sayteyşın indeks' Gerçek Andy Kaufman kim? üzerine.... "En iyi yönetmen" Forman'm "Aydaki Adam ^% ^ % Şubat 2000 taııhlı CBT'de ya ^ r •%yınlanan Aydın Aybay ım mJk \ # zalı yazıda, alaycı bır uslupla bıraz da kuçumspyerek sozu edılen "cıtatıon mdex pozıtıf bılıtncılerın vazgeçılemez araçlarınddn bırısıdır "Amerıkd Bırleşık Devletlen'ndekı uruversıte hocası pazarıru yonlendırmek ıçın ıcat edü mış" falan da defifildır Bugun artık neye yaradıgını konuşmanın gereĞp büe olma dıgını duşunurdum Ancak Sayın Ay bay'm yazısı haklı olmadıgımı gosterdı yorlar Bu krıterler arasında dergının yayınlanacak makalelen mutlaka hakem degerlendırmesıylp (peerrevıew) seçmesı ve uluslarardsı bır hakem heyetıne sahıp olması gıbı geçerlılıgı tartışılama yacak olanlar vaı Yanı bır anlamda ın deks tarafından taranan dergının belırlı bır standardın uzermde bır yaym organı olduCfu kabul edılebılır filmi ve düşündürdükleri üzerine... A Sosyal bilimleri gelince Şuphesız buraya kadar yazılanlar şımdıye kadar daha çok pozıtıf bılımlere mensup oldnkrın (şuphesız hepsının degıl) ıtıbar ettıgı goruşler Ancak, ben po zıtıf ve normatıf bdımler arasında bu açı dan (ve herhangı bır açıdan) bır çelışkı olduğunu duşunmuyorum Çok onemlı farklılıkları olan bu ıb alanda degışık kalıte olçutlermın, degerlendırme kuralla rının olmasının gerekhlıö;ı tartışılamaya cak bır gerçek Ancak bu noktada Sayın Aybay ın yazısına konu oldugunu duşundugum "Scıence Cıtatıon Index" ın, turunun tek ornegı olmadıgını soylemek gerekıyor Sayın Aybay'ın deÇındıklerı gıbı pozıtıf büımlerı kapsaydn bu ındeksın, ıkı yakın akrabası var Bunlar "Social Science Citation Index" ve "Arts and Humanities Index". Temel felsefe her uç ındekste de aynı, ancak kapsadıkları alanlar faıklı Ben, sosyal bılımler ve sanat dal lannı kapsayan bu ındekslerın ılgılı alan larda nasıl kullanılması gerektıgı konusunda "ahkam kesmek' ıstemıyorum Bunu, bu alanlann mensuplarına bırakarak, bır munasebetsızlık etmekten kaçınıyorum Yanlızca, Saym Aybay'ın "Annales" lerınden "Social Scıence Cıtatıon Index" kapsamında altmış kadar, "Arts and Humanities Index" de ıse on kadar bulundugunu soylemek ıstıyorum Hangısının onun "Annales" ı oldugunu bılmedıgımden başka bır yorum yapamayacagım ProfDr Oğuz K Başkurt Sayın Aybay'ın sayteyşın mdeks" ı, bılım adamldnnın bırbırlerının yaptıklarından haberdar olması ıçın oluşturulmuş bır sıstemdır Ozellıkle, bılımsel bü gı bırıkımının geometrık hızla arttıgı gu numuzde bu (ve buna benzer) sıstemler olmaksızın, çahştıgınız alandakı bügüerınızı gııncel tutmanın hıç bır yolu yoktur Dıger taraftan, sızın urettıgınız bılımsel verılerden, benzer konularda çalışan başka bılım adamlarmın haberdar olabılmesınm yegane yolu da bu ındeksler ce kapsanan dergüerde yayırüanmalandır Bu olmazsa urettıgınız verüer ne kadar onemlı olursa olsun, laboratuvannızın veya çalışma odanızın tozlu raflarında unutulmaya mahkumdur Şuphesız bun ları pek çok bılım adamı (belkı Saym Ay bay da) büıyor Kımsenın, ındekslerın bu yararını yadsıdıgı da yok merıkan smemasınm msa nın derınlıklerme goz atma tutkusunun bır başka ornegı olan "Aydaki AdamMan of the Moon" bu hafta gosterıme gıren fılmlerden Yonetmenı Milos Forman a 50 Berhn Fılm Festıvalınde en ıyı yönetmen odulunu kazandı ıan fılm, 1949 New York dogumlu komedyen Andy Kaufman ın ya şam oykusunu konu alıyor Izlerken sanatçının sadece gerçek yaşam oykusunun degıl, shovvlarırun da ızlpyıcısı oldugunuz bu fılmde şaşırtı cı kısa epızotlarla zıhmsel ve duy gusal kaos yaşıyor, bazen de bıktı racak duzeyde uzayarak amacını ve anlamını kestıremedıgınız goruntulenn yorgunlugunu ve ofkesmı hıssedebılıyorsunuz Vaıkgımza ve sızın ıçın olma sı gerektıgı kuralına aldırmadan kendı seyrıru surduren fılmın alışkın olmadıgımız kurgusunun, konusu nu aldıgı kışının yaşamını ve yaşattıklarmı anlatımmdakı ustalıga ve farklıhğına hayran olmamak olanaksız Nıtekım, 1970 1980 'lı yıllarda Amerıka'da ekranlara damgasını vuran shovvlann yaratıcısı bu olagandışı ve yeteneklı komedyenm de en çarpıcı ozellıgı, arattıgı karakterlerm ve gosterüerm hangısmm gerçek hangısının senaryonun parçası oldugunun anlaşüamaması Kısa yaşamı suresınce (35 yaşında akcıger kanserınden olmuştur) etrafına negatıf enerjı yayan, yaratıcı ve kışkırtıcı sanatçmın yaşam oykusune sadık kalarak çekıldıĞ(i belırtılen fılmm oldukça farklı, duşundurucu ve etkıleyıcı bır anlatımı var Kısısel alanı ıle sahne pratıgını ıç ıçe, bırbırmden ayırmadan yaşayan Kaufman ıçm en buyuk tıyatro sahnesı yaşam gıbı duruyor Neyın komık oldugunu bılmedığıru en samımı ve guvensız ıfadesı ıle açıklayabılen bır komedyen Aslında o yarattıgı karakterlerm hepsı ve bu roller ıçınde gezınırken ıç gerçegı ıle dış gerçek arasındakı sı nulaıı kay bedebılıyor Kondını ya Bilinmek istenmeyen Aslında anlaşılmak istenmeyen ışın bır başka yonu Bılımsel uretımın kalıtesı bu ındekslerde yer alan kayıtlara gore degerlendırılmeye kalkışıldıgında kıya met kopuyor Bu kıyametın altında da hıç kuşkusuz mantık degıl, kişisel kaygılar yatıyor Son yıllarda Turkıye'dekı bır dızı unıversıtenın uygulamayd başladıgı akademık yukseltmelerle ılgılı krıterleım esasını bu indeks kayıtldrına gıren yayınların oluşturması, çalışmaları bu kap samda bulunmayanları rahatsız edıyor Bu ındekslerın kapsamında yer alan yayınlann odullendırümesıyle ılgılı programlar aynı nedenlerle eleştırılıyor Dahası, bu ındekslerın artık masaldrımızdakı bılgısayarlar aracılıgıyla taranabüır hale gelmesınden sonra, de gen kendınden menkul "bilim efsanelerinin" ıçlerırun boş oldugunun anlaşılması bazılannca hazmedılemıyor Oysa, bılımsel uretımın kalıtesının "cıtatıon mdex" kapsamında yer alan yayınlar la degeılendmlmesmın altın da çok basıt bır mantık var Bu ındeksler kapsamlarına dldıkları dergılerı bır dızı krıtere gore buyuk bır lıtı/lıklp seçı ratmak ve kendını eglendırmek ıster gıbı duruyor ve başaıüı olmak da ısüyor Gerçek ona kendısını yalruzca hayal kı rıklıgı anlannda hıssettırıyor gıbı Beklenüenle hıssettıgı arasmdakı farkı anlamakta ve kabul ermektekı zorlugu ıflah olmaz bır bıçımde başınm belası Otehlerle kendısı arasındakı uzakhgı kapatma ıstegı tutturucu bır şekılde kendmı kabul ettırme amacına donuşuyor Çunku başarma duygusu ancak otekılerm varlıgında mumkurı olabılıyor Dış dunyaya ınce bır pamuk ıplıgı ıle baglı bu genç yetenek bır yanı ıle kendı de banşıkmış gıbı dursa da fazlasıyla ıçe donuk Nıte kım sanatçının dış dunyanm gerçegınden kopuk duşsel yaşamı çocukluk yıllannda başlamakta Seyırcısız gosterı olmaz, dıyen babasının uyarısıru kardeşmı de oyununa katarak seyırcısı yapacak oranda dıkkate alır Yarattıgı rollerın çogu kendısıdır ve bunun komık bulunmasmı anlamakta zorlanmaktadır Tum bu rollere, kendısını dengeleyebılmek ve üışkı kurabılmek ıçm gereksınımı vardır Kendısınden ıstenen bır karakterı canlandıran bır komedyen olmayı her zaman reddeder O aslmda bır komedyen degıl şarkı soyleyen bır sanatçıdır ve kendı şovunu yaratmak ıstemektedır Içmde yaşayan karakterlerm dışa vurarak kendısını kontrollerı altına almasma ızm verır Bırbırlerı ıle çelışkılı ozellıkler taşıyan karakterler arasuıdakı hızlı geçışleı ınsankıı gulduruı, şo ke eder ve de kızdınp bıktuabılıı Iç Yazının devamı arka sayfada 677/15